Đáy của thị trường có thể đã qua
Theo số liệu của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, tính tới hết tháng 3/2025, tổng doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ ước đạt 5.578 tỷ đồng, tăng 2,4% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ (bao gồm khai thác mới và tái tục) cũng nhích nhẹ 1,2% lên 33.923 tỷ đồng. Dù các con số tăng trưởng còn rất khiêm tốn, nhưng phần nào cho thấy thị trường bảo hiểm nhân thọ đang bước qua giai đoạn điều chỉnh để hướng tới tăng trưởng bền vững hơn. Về phía doanh nghiệp, dẫn đầu doanh thu khai thác mới là Bảo Việt Nhân thọ với 1.372 tỷ đồng, tiếp theo là AIA (642 tỷ đồng), Dai-ichi Life (634 tỷ đồng), Generali (441 tỷ đồng) và Prudential (401 tỷ đồng).
Có nhiều yếu tố góp phần tạo ra sự chuyển biến này. Đầu tiên phải kể đến sự thay đổi mạnh mẽ từ chính các doanh nghiệp bảo hiểm khi đã điều chỉnh chiến lược phù hợp hơn với thực tế thị trường, tập trung cải tổ toàn diện mô hình kinh doanh: Tăng cường đào tạo tư vấn viên chuyên nghiệp; phát triển mạnh các nền tảng số để phục vụ hoạt động tư vấn, ký hợp đồng và chăm sóc sau bán hàng; tối ưu hóa danh mục sản phẩm hướng đến tính bảo vệ thực chất hơn… Đồng thời, chính sách điều tiết từ Bộ Tài chính, đặc biệt trong giám sát hoạt động phân phối và tư vấn, góp phần làm lành mạnh hóa thị trường.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, đại diện một doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ trong tốp đầu thị trường nhìn nhận rằng, việc doanh thu phí mới tăng trưởng trở lại là một tín hiệu vui, nhưng thị trường còn rất khó khăn do sức cầu yếu. Dù vậy, điểm sáng là đội ngũ đại lý đang trở nên chuyên nghiệp hơn. Số lượng đại lý tuyển dụng mới không nhiều như trước nên những đại lý làm toàn thời gian, có nhiều kinh nghiệm là nền tảng, là một trong những động lực tăng trưởng chính của ngành bảo hiểm nhân thọ trong thời gian tới.
“Sự cải thiện sẽ không diễn ra nhanh nhưng chắc chắn”, vị này nhấn mạnh.
Có thể thấy, mức tăng trưởng 2,4% doanh thu khai thác mới và 1,2% tổng doanh thu bảo hiểm nhân thọ trong quý đầu năm tuy còn khiêm tốn nhưng dẫu sao cũng là tín hiệu tích cực sau một thời gian dài doanh thu mới luôn ở trạng thái “chạm đáy”. Nếu xu hướng phục hồi này tiếp tục được duy trì trong quý II và các quý còn lại của năm, kết hợp với sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ cơ quan quản lý, ngành bảo hiểm nhân thọ Việt Nam có thể bước sang một chu kỳ tăng trưởng ổn định và lành mạnh hơn sau nhiều năm “đi chệch” khỏi bản chất bảo vệ vốn có.
Tiếp tục tháo gỡ các “nút thắt”
Một trong những điểm sáng là đội ngũ đại lý đang trở nên chuyên nghiệp hơn. Số lượng đại lý tuyển dụng mới không nhiều như trước nên những đại lý làm toàn thời gian, có nhiều kinh nghiệm sẽ là nền tảng…
Trong bối cảnh thị trường bảo hiểm nhân thọ đang nỗ lực lấy lại đà tăng trưởng sau giai đoạn trầm lắng kéo dài, mới đây, Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) đã tổ chức Hội nghị đối thoại với các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam nhằm lắng nghe ý kiến từ thị trường, đồng thời thảo luận các giải pháp cụ thể thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành trong năm 2025 và những năm tới.
Theo đánh giá tại hội nghị, thị trường bảo hiểm nhân thọ trong những tháng đầu năm 2025 đã ghi nhận những tín hiệu phục hồi đầu tiên. Tuy nhiên, tốc độ hồi phục vẫn còn chậm, chưa đáp ứng được kỳ vọng chung của toàn ngành. Một trong những vấn đề đáng lưu tâm là người dân ngày càng thận trọng hơn trong việc tham gia bảo hiểm, cùng với đó là ảnh hưởng kéo dài từ các sự kiện không mấy tích cực trong quá khứ, nhiều “nút thắt” cả về cơ chế chính sách lẫn thực tiễn triển khai tiếp tục đặt ra bài toán cần tháo gỡ.
Tại hội nghị, các doanh nghiệp mong muốn cơ quan quản lý tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp và trao quyền chủ động, đồng thời xây dựng các chính sách phù hợp với thực tiễn kinh doanh, nhất là khi nhu cầu bảo hiểm đang thay đổi nhanh chóng và ngày càng đa dạng hơn. Ngoài ra, việc nâng cao hiệu quả triển khai văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm tính thống nhất và dễ thực thi giữa các cấp cũng được nhấn mạnh như một yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp hoạt động ổn định và hiệu quả hơn.
Về định hướng phát triển sản phẩm trong giai đoạn tới, Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm đề nghị các doanh nghiệp tiến hành rà soát tổng thể danh mục sản phẩm đang triển khai, bảo đảm các điều kiện của sản phẩm tuân thủ đúng quy định pháp luật hiện hành. Đối với các sản phẩm còn tồn tại hạn chế, thiếu tính thực tiễn, doanh nghiệp cần chủ động điều chỉnh, hoàn thiện hồ sơ và đăng ký lại cơ sở, phương pháp tính phí theo Điều 32 - Nghị định số 46/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Song song với đó, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới đa dạng hơn, bảo đảm mức phí cũng như điều kiện và quyền lợi bảo hiểm thể hiện được sự công bằng, hợp lý đối với bên mua bảo hiểm. Trong bối cảnh nhu cầu người dân thay đổi nhanh chóng, đặc biệt là tầng lớp trẻ, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển và phân phối sản phẩm sẽ là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao trải nghiệm khách hàng, tăng tính linh hoạt và cá nhân hóa.
Về quản trị hoạt động và tài chính, Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm đề nghị doanh nghiệp tiếp tục hoàn thiện quy trình nghiệp vụ, đặc biệt chú trọng đến các quy trình kiểm soát nội bộ nhằm bảo đảm chất lượng khai thác và tư vấn của đội ngũ đại lý. Trong đó, các thủ tục nội bộ tại các khâu như thẩm định, giải quyết quyền lợi bảo hiểm cần được đơn giản hóa hơn nữa, song song với việc nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng và chăm sóc sau bán hàng - yếu tố then chốt trong việc giữ chân khách hàng và khôi phục niềm tin với thị trường.
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng được yêu cầu rà soát lại toàn bộ các hợp đồng, thỏa thuận với đối tác phân phối, bảo đảm tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về chi phí dành cho đại lý tại Điều 51 và Điều 52 - Thông tư số 67/2023/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Nghị định số 46/2023/NĐ-CP. Công tác tuyển dụng và quản lý đại lý cần được siết chặt hơn nữa, trong đó đặc biệt chú trọng đến yếu tố đạo đức nghề nghiệp và chất lượng tư vấn. Cơ quan quản lý cũng đề nghị các doanh nghiệp phối hợp với Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin liên doanh nghiệp, qua đó nhận diện và xử lý triệt để các nhóm đại lý có hành vi gian lận bảo hiểm hoặc vi phạm pháp luật, nhằm bảo đảm thị trường hoạt động minh bạch, công bằng và an toàn.
Theo đại diện Bộ Tài chính, trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế để khơi thông, giải phóng nguồn lực phát triển cho các doanh nghiệp bảo hiểm; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và thi hành pháp luật; đẩy mạnh cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tập trung giải quyết các điểm nghẽn, bất cập, tạo điều kiện thông thoáng cho nhà đầu tư, doanh nghiệp; ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý, giám sát thị trường bảo hiểm.
