“Sẽ có nhiều chính sách đột phá để thực hiện mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất một triệu căn NƠXH”, bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) hy vọng.
Đảng và Nhà nước hết sức chăm lo chỗ ở cho người dân thông qua việc khuyến khích chủ đầu tư xây dựng NƠXH và tạo điều kiện cho người dân mua NƠXH. Kết quả đạt được thế nào, thưa bà?
Đảng và Nhà nước luôn quan tâm phát triển nhà ở cho người dân, nhất là nhà ở xã hội dành cho các đối tượng khó khăn về nhà ở, thu nhập thấp, công nhân tại khu công nghiệp. Ngày 3/4/2023, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 (Quyết định 338/QĐ-TTg).
 |
Bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) |
Để đạt mục tiêu đó, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 34-CT/TW (ngày 24/5/2024) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển NƠXH trong tình hình mới.
Tuy nhiên, tính từ năm 2021 đến nay, mới có 679 dự án NƠXH được triển khai với khoảng 623.050 căn hộ, trong đó, có 108 dự án hoàn thành với 73.075 căn; 155 dự án đã khởi công xây dựng với 132.790 căn; 416 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với 417.185 căn. Riêng trong 4 tháng đầu năm 2025 đã hoàn thành 15.614 căn hộ NƠXH; khởi công 20 dự án với 19.490 căn hộ.
Như vậy, kết quả đạt được khá tích cực, nhưng chưa đáp ứng yêu cầu, mục tiêu đã đặt ra.
Các chuyên gia kinh tế, xây dựng và chủ đầu tư dự án NƠXH đã chỉ ra khá nhiều bất cập trong đầu tư, xây dựng và kinh doanh NƠXH. Thưa bà, đó là những bất cập gì?
Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện Đề án Đầu tư xây dựng NƠXH, ngày 6/3/2025, Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển NƠXH.
Tại Hội nghị, đại diện chủ đầu tư đã nêu lên rất nhiều vướng mắc. Đó là, thủ tục quy hoạch chi tiết, thủ tục về đầu tư, xây dựng, thẩm định giá bán, giá thuê mua NƠXH còn kéo dài; điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH chưa phù hợp với chủ trương sáp nhập, sắp xếp bộ máy hành chính nhà nước... Ngoài ra, chưa có quy định để đa dạng hóa nguồn lực cho địa phương thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất phát triển NƠXH; doanh nghiệp, cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập không được thuê NƠXH cho cán bộ, người lao động ở...
Thưa bà, quy định về lợi nhuận định mức 10% cho chủ đầu tư NƠXH có phải là nguyên nhân cản trở việc thực hiện Đề án không, khi nhiều chủ đầu tư cho rằng, mức lợi nhuận này quá thấp?
Cũng có ý kiến cho rằng, quy định lợi nhuận định mức 10% là quá thấp, không hấp dẫn chủ đầu tư, nên thay vì xây dựng NƠXH, thì doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở thương mại có lợi nhuận gấp nhiều lần. Tuy nhiên, qua khảo sát, nhiều doanh nghiệp cho rằng, định mức lợi nhuận không phải là nguyên nhân khó khăn, mà khó khăn nằm ở thể chế. Nếu tăng lợi nhuận định mức lên 15-20% hoặc cao hơn, nhưng thể chế về đầu tư xây dựng không thay đổi, thì cũng không khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào mảng này.
Chính vì vậy, tại kỳ họp này, Quốc hội đã biểu quyết Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NƠXH. Để sớm đưa Nghị quyết vào cuộc sống, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng soạn thảo Nghị định hướng dẫn, tháo gỡ toàn bộ vướng mắc về thể chế, thủ tục, quy trình thực hiện nhằm rút ngắn thời gian đầu tư, xây dựng và đưa dự án NƠXH vào sử dụng.
Cụ thể, những quy trình, thủ tục nào được rút gọn và thời gian mỗi dự án NƠXH được rút ngắn bao nhiêu, thưa bà?
Hiện tại, dự án NƠXH phải thực hiện lần lượt các thủ tục như lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết. Khi Nghị quyết của Quốc hội và Nghị định hướng dẫn có hiệu lực thi hành (dự kiến từ ngày 1/7/2025), thì dự án NƠXH không phải lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, nên cắt giảm được 65 ngày so với hiện hành.
Việc bỏ thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết không làm mất vai trò quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng, vì dự án NƠXH sử dụng các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất và các yêu cầu về tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan của khu vực được xác định tại đồ án quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chung được phê duyệt, thay thế cho nhiệm vụ quy hoạch.
Dự án nhà ở hiện tại phải thực hiện thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi, nhưng kể từ ngày 1/7/2025 sẽ bỏ thủ tục này và được lồng ghép trong quá trình cấp giấy phép xây dựng. Việc này sẽ cắt giảm thêm 15 - 35 ngày. Dự án NƠXH hiện nay phải thực hiện đấu thầu rộng rãi lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng, làm kéo dài thời gian triển khai thực hiện dự án. Thủ tục này cũng sẽ bị bãi bỏ và thay vào đó là thực hiện chỉ định thầu rút gọn, nên chỉ mất khoảng 15 ngày, thay vì 45 - 105 ngày như hiện nay.
Hiện tại, thủ tục lựa chọn chủ đầu tư dự án NƠXH được thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu còn phức tạp, kéo dài. Ngay cả trường hợp dự án đã có quy hoạch, chương trình, kế hoạch, thì thời gian để thực hiện đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư (sau khi đã chấp thuận chủ trương đầu tư) cũng mất gần 300 ngày. Vì vậy, thay vì đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư, khi Nghị quyết và Nghị định hướng dẫn có hiệu lực sẽ có quy định về giao chủ đầu tư dự án NƠXH không thông qua đấu thầu, nên thời gian tối đa chỉ khoảng 75 ngày, tức là giảm được khoảng 200 ngày so với hiện nay.
