Chuyên gia Kinh tế trưởng NACO: Số lượng sân bay nhỏ thực sự nên theo thị trường và nhu cầu địa phương

Báo Đầu tư Chứng khoán đã có trao đổi với ông Mick Werson, Chuyên gia Kinh tế trưởng NACO, công ty thuộc Tập đoàn Royal HaskoningDHV bên lề Tọa đàm "Sân bay nhỏ cho kinh tế địa phương cất cánh" xung quanh việc đầu tư, phát triển sân bay nhỏ tổ chức mới đây.

Ông Mick Werson, Chuyên gia Kinh tế trưởng NACO, công ty thuộc Tập đoàn Royal HaskoningDHV trao đổi với báo chí bên lề Tọa đàm "Sân bay nhỏ cho kinh tế địa phương cất cánh". Ảnh Dũng Minh

NACO có 70 năm kinh nghiệm, đã tư vấn, thiết kế hơn 600 sân bay trên toàn cầu. Tại Việt Nam, NACO là đơn vị tư vấn, thiết kế sân bay Vân Đồn (Quảng Ninh).

Ông đánh giá thế nào về triển vọng phát triển và ý nghĩa của sân bay nhỏ?

Sân bay nhỏ có thể giúp cộng đồng người dân tại các địa phương kết nối với các khu vực khác và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, thu hút đầu tư, hoạt động kinh tế sôi nổi. Bên cạnh đó, sự ra đời của sân bay nhỏ còn có thể giúp hỗ trợ địa phương các hoạt động phát triển khác như du lịch, thương mại.

Ngoài ra, các sân bay nhỏ còn có đóng góp tích cực trong các hoạt động xã hội vì cộng đồng, máy bay giúp kết nối địa phương, đặc biệt là địa phương ở xa với các thành phố lớn nhanh hơn. Trường hợp cần cứu hộ, cứu nạn, máy bay đưa đội ngũ y bác sỹ nhanh chóng đến, hay các hoạt động hỗ trợ, từ thiện...

Tuy nhiên, để sân bay nhỏ phát triển được cần phải có sự nghiên cứu, tính toán, điều gì cần lưu ý trong phát triển sân bay nhỏ?

Xung quanh vấn đề đầu tư phát triển sân bay nhỏ, tôi nghĩ điều quan trọng là khi quy hoạch các loại sân bay nhỏ phải đưa ra được cách đánh giá tầm quan trọng, phân tầng trách nhiệm từ Chính phủ và khu vực công, vốn sẽ tập trung nhiều hơn vào phát triển kinh tế khu vực, sau đó là đánh giá đóng góp xã hội của các sân bay nhỏ và khu vực tư nhân có thể tham gia ở đâu, như thế nào, sự phát triển của du lịch hoặc các ngành công nghiệp khác khi có sân bay nhỏ ra sao và những rủi ro nào nếu có liên quan đến đầu tư sân bay nhỏ.

Tôi muốn nói rằng, chúng ta sẽ tốt khi xem xét logic, sự phân bổ trách nhiệm giữa khu vực công và khu vực tư nhân.

Ông có kiến nghị gì đối với các địa phương tại Việt Nam khi xây sân bay, phải huy động người dân lấy đất, phải làm thế nào để hài hòa phát triển?

Nhìn chung, sân bay là một cơ sở hạ tầng công cộng và là tài sản mà chúng có thể phục vụ một chức năng xã hội. Tuy nhiên, khi phát triển các sân bay và đặc biệt là các sân bay mới, cách tốt nhất là cố gắng không gây trở ngại cho xã hội hiện tại tại địa phương. Và khi chọn một địa điểm rõ ràng, cố gắng tìm nơi càng ít người chịu ảnh hưởng bởi việc lấy đất càng tốt.

Đôi khi điều đó sẽ không thực hiện được và chúng ta cần phải có phương án bồi thường thỏa đáng cho người dân. Sân bay nhỏ phát triển thường tìm một vị trí phù hợp và không ảnh hưởng quá nhiều đến hoạt động của xã hội hiện tại và quyền sở hữu đất đai.

Với sự phát triển của du lịch Việt Nam hiện nay, theo ông kế hoạch đến năm 2030 Việt Nam có 28 sân bay dường như hơi thấp không? Ông nhận xét gì về điều này?

Tôi cho rằng, số lượng sân bay thực sự nên theo thị trường và nhu cầu của xã hội địa phương. Nếu ở một số địa điểm nhất định có tiềm năng du lịch thì hiển nhiên sẽ có thị trường hoặc nhu cầu phát triển sân bay và các hãng hàng không sẽ đến đó. Vì vậy, tôi không nghĩ rằng có một công thức chung có thể sử dụng để tính toán tổng quát số lượng sân bay sẽ là tối ưu.

Tôi nghĩ sẽ tùy từng trường hợp và ở từng địa điểm, sẽ cần phải có đánh giá xem việc phát triển tiềm năng sân bay có hợp lý hay không. Tôi nghĩ khó có thể nói trước về một con số nhất định và không thể đánh giá con số ấy là quá ít hay quá nhiều.

Các sân bay nhỏ được coi là sân bay nếu nhìn về mặt kinh tế, với lượng hành khách hàng năm trên dưới 1 triệu lượt. Đó là mức phổ biến thường được sử dụng, một loại ngưỡng mà các sân bay có thể bền vững về mặt tài chính và ít nhất chúng có thể tự duy trì.

Một sân bay nhỏ sẽ là tiềm năng tùy thuộc vào đặc điểm của khu vực trong các hoạt động kinh tế bởi đôi khi các khu vực lưu vực nhỏ hơn có thể tạo ra lưu lượng truy cập đáng ngạc nhiên.