Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh.
Sáng nay (8/12), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về việc điều chỉnh nội dung Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Theo đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Giai đoạn 2 của Dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua.
Theo tờ trình của Chính phủ, Luật Đầu tư công năm 2014 quy định Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư dự án quan trọng quốc gia đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà không cần thông qua Quốc hội trước khi quyết định đầu tư.
Tuy nhiên, do Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành có quy mô rất lớn, tính chất phức tạp, lần đầu tiên thực hiện, chưa định hình được phương án đầu tư, nên tại Nghị quyết số 94/2015/QH13, Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư.
Kết quả đầu tư Giai đoạn 1 với 4 dự án thành phần cho thấy, dự án đã lựa chọn các chủ đầu tư/nhà đầu tư khác nhau thực hiện cho phù hợp với tính chất của từng công trình, bảo đảm quốc phòng, an ninh và lợi ích của Nhà nước, lợi ích của Quốc gia; bảo đảm sự quản lý của Nhà nước theo quy định của pháp luật về hàng không dân dụng và sử dụng cho mục đích quân sự theo đúng yêu cầu tại khoản 3 Điều 1 Nghị quyết số 95/2019/QH14.
Ngoài ra, trong quá trình triển khai Giai đoạn 1 cũng đã có tiền lệ: Năm 2024, trên cơ sở kiến nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh phân kỳ đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh thứ 2 của Dự án từ Giai đoạn 3 sang Giai đoạn 1, Quốc hội đã “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh Giai đoạn 1 của Dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua” tại khoản 11 Nghị quyết số 174/2024/QH15 ngày 30/11/2024.
Dù Báo cáo nghiên cứu khả thi Giai đoạn 1 của Dự án đã dự kiến thời điểm nghiên cứu, đầu tư Giai đoạn 2 (gồm đường cất hạ cánh thứ 3 và nhà ga hành khách thứ 2) là từ năm 2028-2032. Tuy nhiên, với kịch bản tăng trưởng GDP được đề ra từ năm 2026 đạt hai con số, sản lượng hành khách qua các cảng hàng không nói chung, đặc biệt là Cảng hàng không quốc tế Long Thành nói riêng sẽ tăng nhanh hơn dự báo trước đây. Vì vậy, Chính phủ kiến nghị cần tổ chức nghiên cứu đầu tư Giai đoạn 2 sớm hơn so với dự kiến.
Ngoài ra, việc nghiên cứu đầu tư ngay đường cất hạ cánh thứ 3 thuộc Giai đoạn 2 sẽ tận dụng được nhân công, máy móc thiết bị sẵn có của các nhà thầu đang thi công, qua đó tiết kiệm thời gian, chi phí, rút ngắn tiến độ và nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng; đồng thời góp phần giảm thiểu tác động tới hoạt động khai thác Cảng như bụi, tiếng ồn do hoạt động thi công Giai đoạn 2.
Theo chủ trương đầu tư và quy hoạch được duyệt, Giai đoạn 2 của Dự án sẽ dự kiến đầu tư 1 đường cất hạ cánh, 1 nhà ga hành khách công suất 25 triệu hành khách/năm và các công trình đồng bộ đáp ứng nhu cầu khai thác.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, trên cơ sở cách thức tổ chức và hình thức đầu tư các Dự án thành phần của Giai đoạn 1, Chính phủ dự kiến sẽ giao ACV làm chủ đầu tư các công trình thiết yếu và các công trình khác của Giai đoạn 2 (đường cất hạ cánh thứ 3, hệ thống đường lăn, sân đỗ máy bay, nhà ga hành khách...), VATM làm chủ đầu tư các công trình bảo đảm hoạt động bay của Giai đoạn 2 (đài DVOR/DME, hệ thống radar giám sát, radar thời tiết...).
Trong báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, kiến nghị trên của Chính phủ là có cơ sở và tán thành đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
Ủy ban Kinh tế cho rằng, Nghị quyết 94/2015/QH15 yêu cầu Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư”. Tại thời điểm đó, việc Quốc hội quyết định như vậy là có cơ sở do Dự án có tổng vốn đầu tư rất lớn, thời gian thực hiện kéo dài trong nhiều năm với quy mô rất lớn, tính chất phức tạp, lần đầu tiên thực hiện, ảnh hưởng sâu sắc đến phát triển kinh tế - xã hội và chưa định hình được phương án đầu tư.
Đến nay, Dự án được triển khai đã cơ bản đáp ứng yêu cầu do Quốc hội đặt ra, đồng thời, trong quá trình triển khai Giai đoạn 1 của Dự án, trên cơ sở kiến nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh phân kỳ đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh thứ 2 của Dự án từ Giai đoạn 3 sang Giai đoạn 1, Quốc hội đã “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh Giai đoạn 1 của Dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.
Bên cạnh đó, việc nghiên cứu triển khai đầu tư Giai đoạn 2 của Dự án cũng đã được xác định tại Kết luận số 199-KL/TW ngày 10/10/2025 tại Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về kinh tế - xã hội năm 2025 - 2026 và Nghị quyết số 244/2025/QH15 ngày 13/11/2025 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, quy định trên là phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Tuy vậy, một số ý kiến đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm về các nội dung đề xuất, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng, hiệu quả đầu tư của Dự án.
