Doanh nghiệp vẫn “sùng bái” USD

Một điều tra mới đây của Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương thực hiện trên các DN xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Liên minh châu Âu (EU) cho thấy, có tới 70% giao dịch thương mại của DN Việt Nam sang EU là dùng USD, trong khi tỷ lệ sử dụng Euro chỉ là 30%.

Điều này gây ra một bất ngờ khá thú vị, trong khi đồng Euro đang ngày càng thể hiện vị thế của mình và quan hệ thương mại Việt Nam - EU ngày càng phát triển thì kết quả trên đây dường như là sự bất hợp lý.

Trong con mắt của các chuyên gia tiền tệ thì điều này thực sự là một vấn đề cần quan tâm. Bởi vì, giao dịch đồng Euro ngày càng trở nên phổ biến và giá trị đồng tiền này hiện rất ổn định. Hơn nữa, với tư cách là đồng tiền thống nhất cho nhiều nước trong EU nên việc dùng Euro để thanh toán được cho là phương thức thuận lợi, giúp DN giảm thời gian giao dịch, chi phí giao dịch, chi phí chuyển đổi tiền tệ và không lo xảy ra tình trạng khan hiếm ngoại tệ trong giao dịch. Ngoài ra, việc cân đối trong sử dụng đồng Euro trong giao dịch cũng sẽ giúp DN giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, mà điều có thể nhận thấy là sự khan hiếm và tăng giá của USD vào dịp cuối năm.

Theo giải thích của các DN, tình trạng sử dụng USD nhiều trong giao dịch thương mại với chính các đối tác trong EU nhiều khi nằm ngoài tầm điều chỉnh của DN. Thực tế, đa số hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu và các nước trong EU chủ yếu là gia công hay xuất khẩu tập trung vào một vài nước của EU, mà nước đó không sử dụng đồng Euro. Như vậy, xảy ra hai trường hợp: một là, DN Việt Nam không phải là người có quyền quyết định đồng tiền thanh toán trong giao dịch; hai là, đối với các nước chưa sử dụng đồng Euro thì đồng USD vẫn có vị thế riêng. 

Trong khi đó, thói quen lâu nay của DN Việt Nam là ưa sử dụng đồng USD trong giao dịch thương mại. Theo các chuyên gia, việc thay đổi thói quen này là không dễ và cần dựa vào nhu cầu của DN. Tuy nhiên, việc chưa mặn mà sử dụng đồng Euro lại thể hiện một bất cập lớn hơn của DN Việt Nam trong kinh doanh quốc tế là kỹ thuật sử dụng đồng tiền và lợi dụng tỷ giá có lợi nhất.

Với những gì đang thể hiện trong quan hệ thương mại Việt Nam - EU cũng như lợi thế của đồng Euro, các chuyên gia cũng khuyến cáo nên sử dụng đồng Euro. Điều này sẽ gặp nhiều thuận lợi và chia sẻ rủi ro về tỷ giá vì đây là đồng tiền ít rủi ro.

Thực tế kinh doanh của các DN cho thấy, đã có nhiều DN gặp khó khăn, thậm chí phải dừng dự án hay gánh thêm những khoản nợ khổng lồ do việc biến động liên tục của đồng USD. Đối với đồng Euro, nguy cơ này là không loại trừ nhưng với tính ổn định của mình, nếu DN cân đối việc sử dụng ngoại tệ chắc chắn sẽ có lợi nhưng dường như điều này chưa được nhiều DN quan tâm… Vì thế, các chuyên gia không ngần ngại cho rằng, kỹ thuật giữ giá, bảo vệ an toàn giá trị đồng tiền của DN Việt Nam còn rất yếu. DN Việt Nam nên học tập kỹ thuật giao dịch ngoại tệ để có lợi nhất cho việc giữ lại giá trị trong xuất khẩu.

Thị trường xuất khẩu Việt Nam ngày càng đa dạng, việc giao dịch bằng ngoại tệ là tất yếu và đòi hỏi DN Việt Nam phải rèn cho mình kỹ năng trong việc vận dụng ngoại tệ một cách cân bằng nhằm giảm thiểu rủi ro tiền tệ và nếu có thể sẽ đưa lại những lợi ích. Trong các thị trường xuất khẩu hiện nay, các chuyên gia cho rằng, khó giảm ngay tỷ trọng giao dịch bằng USD nhưng DN nên tăng sử dụng Euro, kể cả  ngoại tệ của những nước có quan hệ thương mại lớn với Việt Nam.