Ảnh minh hoạ.
Hoàn thiện thể chế và huy động nguồn lực
Theo kế hoạch, Hà Nội đặt mục tiêu trở thành đô thị thông minh vào năm 2030, đóng vai trò trung tâm và động lực phát triển của vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước. Thành phố hướng tới vị thế là trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ, đồng thời hội nhập sâu rộng vào mạng lưới các đô thị thông minh trong khu vực và trên thế giới.
Hà Nội xác định hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng thông tin thông minh là nền tảng quan trọng để xây dựng một đô thị hiện đại, hiệu quả, hướng đến tăng trưởng nhanh và bền vững. Đến năm 2025, Thành phố phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 8,5%/năm, tạo tiền đề để vươn tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo.
Điểm cốt lõi của đô thị thông minh là phát triển trên cơ sở dữ liệu đô thị, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, đồng thời nâng cao sự tương tác giữa chính quyền, người dân và doanh nghiệp. Mọi hoạt động ứng dụng công nghệ số đều hướng đến mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống, tối ưu hóa dịch vụ và tiện ích cho người dân, lấy con người làm trung tâm của sự phát triển.
Để hiện thực hóa mục tiêu, Hà Nội tập trung rà soát, điều chỉnh và xây dựng các chiến lược phát triển đô thị thông minh gắn với hiện đại hóa hạ tầng, hình thành nền tảng chính quyền đô thị số. Thành phố đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong điều hành và quản lý, kết hợp chuyển đổi số với chuyển đổi xanh, qua đó thúc đẩy sự phát triển hài hòa về kinh tế, xã hội và môi trường.
UBND Thành phố yêu cầu các cấp, ngành khẩn trương hoàn thiện thể chế, biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Song song với đó là việc huy động và điều phối hiệu quả nguồn lực, kêu gọi đầu tư từ cả trong và ngoài nước, tạo nền tảng tài chính bền vững cho các dự án đô thị thông minh.
Về phát triển nguồn nhân lực, Hà Nội đặt mục tiêu đào tạo, trọng dụng nhân lực chất lượng cao và nhân tài trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây được coi là yếu tố quyết định để Thành phố duy trì sức cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0.
Xây dựng hạ tầng và dịch vụ thông minh
Kế hoạch phát triển đô thị thông minh đến năm 2030 của Hà Nội bao trùm nhiều lĩnh vực, từ giao thông, năng lượng đến chiếu sáng, cấp thoát nước và quản lý chất thải.
Trong lĩnh vực giao thông, Thành phố tập trung phát triển hệ thống điều khiển tín hiệu giao thông thích ứng, giám sát và phân tích lưu lượng phương tiện, triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng, quản lý bến xe và bãi đỗ xe thông minh. Đồng thời, Hà Nội xây dựng hạ tầng cho phương tiện giao thông xanh với các trạm sạc điện và trạm cấp năng lượng.
Về năng lượng, Thành phố hướng tới xây dựng lưới điện thông minh có khả năng giám sát, quản lý phụ tải, tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo và hệ thống đo lường theo thời gian thực.
Hệ thống chiếu sáng công cộng được định hướng ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, trang bị cảm biến và kết nối mạng để tự động điều chỉnh độ sáng dựa trên điều kiện môi trường và lưu lượng giao thông. Các thiết bị chiếu sáng được quản lý tập trung, có khả năng giám sát và cảnh báo sự cố kịp thời.
Đối với cấp thoát nước, Hà Nội phát triển hệ thống cảm biến giám sát chất lượng nước, áp suất, lưu lượng, đi kèm cảnh báo rò rỉ, thất thoát và ngập lụt. Hệ thống cơ sở dữ liệu và thông tin khách hàng cũng sẽ được tích hợp để nâng cao hiệu quả quản lý.
Trong quản lý chất thải rắn, Thành phố chú trọng ứng dụng công nghệ giám sát thu gom, tối ưu hóa lộ trình vận chuyển, đồng thời đầu tư công nghệ xử lý rác thải tiên tiến, thu hồi năng lượng và giảm thiểu tác động đến môi trường.
Song song đó, Hà Nội áp dụng cơ chế thí điểm có kiểm soát (Regulatory Sandbox) để thử nghiệm các công nghệ, dịch vụ, mô hình kinh doanh hoặc chính sách mới liên quan đến đô thị thông minh trong bối cảnh pháp luật chưa có quy định cụ thể.
Cơ chế sandbox được thực hiện theo hướng công khai, minh bạch, bảo đảm quản lý rủi ro và bảo vệ lợi ích công cộng, quyền lợi của người tham gia. Các dự án đô thị thông minh sẽ được khuyến khích xây dựng thành những không gian thử nghiệm (testbed) cho công nghệ, sản phẩm và dịch vụ mới, gắn với chiến lược quốc gia về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
UBND Thành phố khuyến khích các quận, huyện, thị xã và thậm chí cả cấp xã chủ động nghiên cứu, triển khai thí điểm các khu đô thị, tòa nhà thông minh. Các ứng dụng có thể bao gồm mô hình thông tin công trình (BIM), mô hình thông tin thành phố (CIM), hệ thống thông tin địa lý (GIS), kết hợp trí tuệ nhân tạo (GEOAI) và internet vạn vật (IoT). Từ đó, Hà Nội có thể hình thành bản sao số của các khu đô thị, tòa nhà, phục vụ quản lý và phát triển đô thị thông minh trong tương lai.
Kế hoạch phát triển đô thị thông minh đến năm 2030 của Hà Nội nhấn mạnh vai trò trung tâm của người dân. Mọi giải pháp và công nghệ đều hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng sống, cải thiện dịch vụ công và bảo đảm an ninh, an toàn trong không gian mạng.
Việc triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp sẽ tạo nền tảng để Hà Nội trở thành đô thị tiên phong về quản lý, điều hành dựa trên dữ liệu, ứng dụng công nghệ số trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội. Đây cũng là bước đi quan trọng để Thủ đô từng bước hội nhập sâu vào mạng lưới đô thị thông minh toàn cầu, khẳng định vị thế và tầm vóc của một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa lớn của đất nước.
