Hải Phòng tăng tốc quy hoạch, hướng đến mục tiêu siêu đô thị lớn thứ 3 cả nước. Ảnh: Hồng Phong
TP. Hải Phòng sau khi hợp nhất, mở rộng địa giới đã trở thành một đô thị quy mô lớn, với gần 3.200 km2, dân số hơn 4,6 triệu người. Quy mô kinh tế lên tới gần 660.000 tỷ đồng, xếp vị trí thứ 3 cả nước chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Với không gian, dư địa phát triển mới, TP. Hải Phòng hội tụ đầy đủ thế và lực để tối ưu hóa tiềm năng, thế mạnh, có cơ hội trở thành siêu đô thị lớn thứ 3 cả nước, vươn lên trở thành cực tăng trưởng có tầm ảnh hưởng khu vực và quốc tế.
Một trong tiềm năng, thế mạnh nổi bật phát triển đô thị Hải Phòng trong nhiệm kỳ 2025 – 2030 đó là tận dụng lợi thế đô thị ven biển, bao quanh bởi các dòng sông lớn. Lấn biển để mở rộng diện tích, không gian phát triển đang được thành phố triển khai và đẩy mạnh trong thời gian tới với định hình phát triển hệ thống cảng biển tại Lạch Huyện, cảng Nam Đồ Sơn, khu kinh tế ven biển phía Nam... phát triển các khu công nghiệp sinh thái ven biển gắn với trung tâm dịch vụ hàng hải quốc tế.
Trên tổng thể, trước hợp nhất, Hải Phòng và Hải Dương đều đã được phê duyệt các quy hoạch thành phố, quy hoạch tỉnh, thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các đồ án Quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, quy hoạch nông thôn, quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành riêng.
Theo đó, TP. Hải Phòng (cũ) phát triển theo mô hình đô thị đa trung tâm, gồm 2 vành đai kinh tế, 3 hành lang cảnh quan, 3 đô thị trọng điểm và các đô thị mới. Tỉnh Hải Dương (cũ) phát triển theo mô hình đô thị hướng tâm, bao gồm các trục vành đai và các trục xuyên tâm với hạt nhân là đô thị trung tâm hiện hữu giới hạn bởi sông Thái Bình và sông Sặt phát triển lan toả sang khu vực phía nam, phía đông và phía bắc.
Trên cơ sở các định hướng phát triển đô thị trong các quy hoạch đã được phê duyệt cùng với các nhiệm vụ đã được cụ thể hóa, từng bước triển khai sẽ là nền tảng để xây dựng Quy hoạch chung thành phố Hải Phòng mới trên tinh thần kế thừa và phát huy các điểm mạnh của các quy hoạch, thống nhất không gian phát triển toàn thành phố theo mô hình đô thị đa trung tâm, kết nối chặt chẽ giữa khu vực trung tâm, vùng ven và các đô thị vệ tinh.
Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ thành phố Hải Phòng nhiệm kỳ 2025 – 2030 cũng đã xác định một trong những quan điểm phát triển thành phố Hải Phòng trong nhiệm kỳ mới là phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của đô thị cảng biển và trung tâm kinh tế vùng; mở rộng không gian phát triển, tổ chức hợp lý không gian đô thị - công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp; gắn kết công nghiệp hóa, hiện đại hóa với phát triển đô thị biển hiện đại.
Nhiệm vụ cấp thiết ưu tiên thực hiện trong thời gian tới đó là khẩn trương tổ chức lập, điều chỉnh Quy hoạch thành phố Hải Phòng thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch chung thành phố Hải Phòng đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Đồng thời, tổ chức lập, điều chỉnh các quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, quy hoạch nông thôn theo điều chỉnh quy hoạch chung. Ưu tiên quy hoạch phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật hiện đại, không gian ngầm, không gian mở ven sông, ven biển; phát triển mạng lưới đô thị vệ tinh, giảm tải cho đô thị lõi.
Để thúc đẩy công tác quy hoạch, đồng thời giải quyết những thách thức đặt ra sau hợp nhất, ông Lê Quý Tiệp, Giám đốc Sở Xây dựng Hải Phòng cho biết, cần có sự chỉ đạo quyết liệt, triển khai đồng bộ và kịp thời nhiều giải pháp then chốt. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính kỹ thuật trong công tác quy hoạch, mà còn là nhiệm vụ cấp thiết nhằm tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế, thu hút đầu tư và kiến thiết đô thị trong giai đoạn tới.
 |
Một góc đô thị phía Đông Hải Phòng. Ảnh: Phan Tuấn |
Trong khi triển khai lập mới các đồ án quy hoạch phù hợp với mô hình kinh tế - xã hội của thành phố hợp nhất, các quy hoạch đã được phê duyệt trước ngày 1/7/2025 tiếp tục được thực hiện, bảo đảm các dự án đầu tư xây dựng không bị gián đoạn. Giải pháp này giúp duy trì nhịp phát triển liên tục, không để khoảng trống pháp lý hay hành chính làm ảnh hưởng tới triển khai các dự án trọng điểm.
Cùng với đó, cần đồng bộ hóa quy hoạch và dữ liệu thông qua chuyển đổi số. Cần xây dựng một hệ thống dữ liệu quy hoạch tập trung, hiện đại, số hóa toàn bộ bản đồ, thông tin đất đai, dân cư, hạ tầng từ cả hai địa phương cũ để hình thành cơ sở dữ liệu dùng chung. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ GIS, mô hình 3D, trí tuệ nhân tạo trong công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch. Bên cạnh đó, TP. Hải Phòng cần tăng cường phối hợp, phân cấp và huy động nguồn lực, nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý quy hoạch, kết hợp song song quy hoạch với triển khai dự án.
Theo chỉ đạo của ông Lê Ngọc Châu, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng, trong những tháng cuối năm 2025, Sở Xây dựng cần nhanh chóng thực hiện nhiệm vụ tham mưu, tổ chức lập quy hoạch chung thành phố Hải Phòng mới để thay thế những quy hoạch chung riêng rẽ của hai địa phương trước đây.
Trong giai đoạn 2025 - 2026, Thành phố sẽ phải rà soát hiện trạng, tích hợp dữ liệu từ các quy hoạch đã có, xác định tầm nhìn và định hướng không gian để lập quy hoạch chung trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Giai đoạn 2026 - 2027, tiến hành lập, khảo sát, xây dựng phương án, lấy ý kiến các bên liên quan và hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, bảo đảm “quy hoạch đi trước, dự án bám theo”. Tất cả dự án trọng điểm quốc gia, tuyến đường giao thông chiến lược như đường cao tốc, đường ven biển, cảng biển, sân bay và các đường trục nối các đô thị chính sẽ được tích hợp đồng bộ trong đồ án quy hoạch.
Thành phố tiếp tục quan tâm đầu tư hạ tầng xây dựng mô hình đô thị hiện đại, thông minh, giàu bản sắc; thúc đẩy quá trình đô thị hóa bền vững, cân đối giữa đô thị và nông thôn, giữa các vùng phát triển, phấn đấu đến năm 2030 Hải Phòng cơ bản đạt các tiêu chí quan trọng của đô thị đặc biệt. Tận dụng lợi thế hạ tầng đường sắt do Trung ương đầu tư để quy hoạch hệ thống vận tải đa phương thức, liên thông giữa giao thông vận tải hàng hóa và giao thông đô thị; nghiên cứu, quy hoạch mạng lưới giao thông đường sắt đô thị để dành quỹ đất dự trữ, sẵn sàng đầu tư trong tương lai.
Quy hoạch lấn biển tạo không gian phát triển mới. Nghiên cứu và đề xuất thành phố đưa vào danh mục công trình trọng điểm ưu tiên đầu tư 2 tuyến đường kết nối Đông - Tây. Trong đó, tuyến đường tốc độ cao kết nối Đông - Tây thành phố Hải Phòng dự kiến khởi công năm 2026, hoàn thành năm 2029. Đề xuất phương án đầu tư và kết nối sân bay Gia Bình với cảng Lạch Huyện để phát triển không gian kinh tế - đô thị khu vực phía bắc thành phố.
Việc xây dựng quy hoạch chung mới, trong đó có quy hoạch đô thị từ cả khu vực Tây và Đông Hải Phòng sẽ góp phần hiệu quả trong quá trình xây dựng Hải Phòng đến năm 2030, trở thành thành phố cảng biển công nghiệp hiện đại, văn minh, sinh thái và đáng sống tầm cỡ khu vực Đông Nam Á.
