Lạm bàn về việc trả cổ tức

Gần đây, có nhiều ý kiến về việc doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt. TTCK tăng trưởng, nhà đầu tư đã quen với việc trả cổ tức bằng cổ phiếu, chứ thực ra, việc trả cổ tức bằng tiền là chuyện bình thường của thị trường sau một thời gian dài huy động vốn tối đa từ cổ đông.

Cổ đông khi đầu tư vào bất kỳ công ty nào cũng chỉ có 2 cách để thu hồi vốn, đó là bán cổ phiếu và nhận cổ tức. Khi mà cổ phiếu mất giá thì cổ tức bằng tiền là lựa chọn dĩ nhiên.

Với nhà đầu tư dài hạn, nhận cổ tức bằng tiền chính là điểm hoà vốn của họ. Sau một thời gian dài, ở Việt Nam đã có nhiều nhà đầu tư thu đủ vốn từ cổ tức. Với lợi tức trung bình vào khoảng 15%/năm khi giá cổ phiếu ở mức xấp xỉ mệnh giá như hiện nay thì chỉ hơn 6 năm, nhà đầu tư có thể hoàn vốn. Mặt khác, đó cũng là thông điệp về "sức khoẻ" của doanh nghiệp, bởi không phải nhà đầu tư nào cũng có điều kiện nắm được tình hình tài chính của doanh nghiệp. Điều gì xảy ra khi doanh nghiệp triển khai hết dự án này đến dự án khác, thành công thế nào, thất bại ra sao, bao năm sau mới có câu trả lời? Rồi khi cổ phiếu rớt giá thảm hại mà lại cần tiền, chắc chắn là phải bán ra, kể cả rẻ như cho cũng phải bán.

Thời gian trước, do cổ phiếu được giá, trả cổ tức bằng cổ phiếu cả doanh nghiệp lẫn cổ đông đều được lợi. Doanh nghiệp có thêm vốn, còn cổ đông từ chỗ hưởng 15% bằng tiền thì khi được trả bằng cổ phiếu, chúng trị giá tới cả trăm phần trăm do thị giá bị đẩy lên. Được đà xốc tới, nhiều công ty phát hành cổ phiếu tràn lan, nhà đầu tư vì viễn cảnh tương lai quá tươi sáng nên dốc hết hầu bao để mua. Quá mù ra mưa, khi thị trường nguội lạnh thì ai nấy chả còn tiền, toàn cổ phiếu. Chạy đôn, chạy đáo để lo tiền đóng cho công ty mua cổ phiếu, đến lúc cổ phiếu về tài khoản thì giá đã rẻ hơn cả giá được mua ưu đãi. Đến lúc này, chỉ mong công ty trả cổ tức bằng tiền mặt.

Về phía doanh nghiệp, nếu làm ăn chân chính, vì quyền lợi của cổ đông thì khi tiên liệu khó có thể đầu tư với lợi nhuận cao hơn lãi suất thị trường, cách tốt nhất là trả cổ tức cho cổ đông bằng tiền mặt, nhất là trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm cao. Hoặc nếu giá trị doanh nghiệp bị định giá quá thấp trên thị trường thì đầu tư vào chính doanh nghiệp bằng cách mua lại cổ phiếu quỹ là biện pháp khả thi nhất.

Thiết nghĩ, doanh nghiệp thực sự trả được cổ tức cao vào thời kỳ này là doanh nghiệp mạnh và sáng suốt.