Trung Quốc đang nhanh chóng làm xói mòn vị thế dẫn đầu của Mỹ trong cuộc đua AI toàn cầu

Tại châu Âu, Trung Đông, châu Phi và châu Á, người dùng từ các ngân hàng đa quốc gia đến các trường đại học công đang chuyển sang các mô hình ngôn ngữ lớn từ các công ty Trung Quốc như DeepSeek và Alibaba như là giải pháp thay thế cho các dịch vụ của Mỹ như ChatGPT.

HSBC và Standard Chartered đã bắt đầu thử nghiệm các mô hình của DeepSeek trong nội bộ. Saudi Aramco gần đây đã cài đặt DeepSeek tại trung tâm dữ liệu chính.

Ngay cả các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn của Mỹ như Amazon Web Services, Microsoft và Google cũng cung cấp DeepSeek cho khách hàng, mặc dù Nhà Trắng đã cấm sử dụng ứng dụng DeepSeek trên một số thiết bị của chính phủ vì lo ngại về tính bảo mật dữ liệu.

Theo số liệu từ công ty nghiên cứu Sensor Tower, ChatGPT vẫn là chatbot AI chiếm ưu thế trên toàn cầu với 910 triệu lượt tải xuống so với 125 triệu lượt tải xuống của DeepSeek. AI của Mỹ cũng được nhìn nhận là tiêu chuẩn vàng của ngành, nhờ vào lợi thế về chất bán dẫn điện toán, nghiên cứu tiên tiến và khả năng tiếp cận vốn tài chính.

Nhưng giống như nhiều ngành công nghiệp khác, các công ty Trung Quốc đã bắt đầu thu hút khách hàng bằng cách cung cấp hiệu suất gần như tốt với mức giá thấp hơn nhiều. Một nghiên cứu về khả năng cạnh tranh toàn cầu trong các công nghệ quan trọng do các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard công bố vào đầu tháng 6 cho thấy Trung Quốc có lợi thế ở hai khối xây dựng chính của AI là dữ liệu và vốn nhân lực, giúp các dịch vụ AI của Trung Quốc bắt kịp Mỹ.

Một số người trong ngành cho biết, cuộc cạnh tranh đã đưa thế giới vào con đường tiến tới Chiến tranh Lạnh về công nghệ, trong đó các quốc gia sẽ phải quyết định liên kết với hệ thống AI của Mỹ hoặc Trung Quốc.

“Yếu tố tiên quyết để quyết định liệu Mỹ hay Trung Quốc sẽ chiến thắng trong cuộc đua này chính là công nghệ của nước nào được áp dụng rộng rãi nhất ở phần còn lại của thế giới… Bất kỳ ai đến trước sẽ khó có thể thay thế”, Brad Smith, Chủ tịch Microsoft cho biết.

Các công ty AI của Trung Quốc đã tiến lên bất chấp những rào cản mà Mỹ đặt ra. Lo ngại về việc Trung Quốc theo đuổi công nghệ tiên tiến cho mục đích giám sát hoặc quân sự, Nhà Trắng đã hạn chế quyền tiếp cận chip máy tính, bí quyết và tài chính của Mỹ của các công ty AI Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc đang đổ tiền vào việc xây dựng chuỗi cung ứng AI với sự phụ thuộc ít nhất có thể vào Mỹ.

Sự tách rời

Sự chia rẽ trên toàn cầu về AI đã khiến các nhà sản xuất chip máy tính và phần cứng khác của phương Tây mất hàng tỷ đô la doanh số. Khi chính quyền Tổng thống Trump dừng bán chip AI H20 của Nvidia – bộ xử lý được tinh chỉnh để đáp ứng các yêu cầu kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đối với Trung Quốc – Công ty dịch vụ tài chính Jefferies dự báo động thái này sẽ khiến Nvidia mất 10 tỷ USD doanh thu.

Việc áp dụng các mô hình của Trung Quốc trên toàn cầu cũng có thể đồng nghĩa với việc các công ty liên quan đến AI của Mỹ như Google và Meta sẽ mất thị phần.

Năm nay, OpenAI đã có động thái mạnh mẽ để mở rộng ra nước ngoài, thông qua mở văn phòng tại châu Âu và châu Á.

OpenAI cho biết mục tiêu của công ty khởi nghiệp Trung Quốc này là "khóa chặt các hệ thống và tiêu chuẩn của Trung Quốc vào các thị trường mới nổi trước khi các đối thủ của Mỹ hoặc châu Âu có thể làm được".

Trong khi các công ty AI của Mỹ ưu tiên theo đuổi những đột phá lớn trong cuộc đua xây dựng siêu AI, ngành công nghiệp AI của Trung Quốc tập trung nhiều hơn vào việc sử dụng AI để xây dựng các ứng dụng thực tế - một trọng tâm có thể giúp họ nhanh chóng giành được người dùng mới.

Các công ty AI hàng đầu của Trung Quốc - bao gồm Tencent và Baidu - được hưởng lợi nhiều hơn nữa khi phát hành các mô hình AI dưới dạng mã nguồn mở, tức người dùng có thể tự do điều chỉnh chúng cho mục đích riêng. Điều đó khuyến khích các nhà phát triển và công ty trên toàn cầu áp dụng chúng.

Oleg Zanko, đồng sáng lập nền tảng Latenode giúp các doanh nghiệp toàn cầu xây dựng các công cụ AI tùy chỉnh cho biết: "DeepSeek nhìn chung có chất lượng tương đương nhưng rẻ hơn 17 lần", điều này khiến nó đặc biệt hấp dẫn đối với khách hàng ở những nơi như Chile và Brazil với tiền bạc và sức mạnh tính toán không dồi dào.

Alibaba cho biết, các nhà phát triển đã tạo ra hơn 100.000 mô hình phái sinh dựa trên mô hình AI nguồn mở hàng đầu của Alibaba mang tên Qwen.

Vài năm trước, các lĩnh vực AI giữa Mỹ và Trung Quốc có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Theo PitchBook, vào năm 2018, các nhà đầu tư Mỹ đã tham gia vào các thỏa thuận bao gồm khoảng 30% trong số 21,9 tỷ USD tài trợ cho lĩnh vực AI của Trung Quốc. Những sinh viên ưu tú của Trung Quốc đã đổ xô vào các trường đại học Mỹ và các công ty ở Thung lũng Silicon.

Ngày nay, đầu tư mạo hiểm của Mỹ vào các công ty AI của Trung Quốc đã phần lớn cạn kiệt, và người Trung Quốc đang thấy khó khăn hơn khi học tập và làm việc tại Mỹ.

Theo các nhà phân tích trong ngành, các công ty AI của Mỹ càng ít thống trị thì Mỹ càng ít có quyền lực để thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu về cách thức sử dụng công nghệ này.