Việc Trung Quốc mua vàng trùng với chu kỳ tăng giá từ năm 2023 đến năm 2025, đẩy giá vàng lên mức cao kỷ lục 3.508,5 USD/ounce vào ngày 2/9.
Động thái này cũng cho thấy xu hướng rộng hơn của các nền kinh tế đang phát triển đang tìm cách đa dạng hóa khỏi đồng đô la sau khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đóng băng 300 tỷ USD dự trữ chính thức của Nga, tương đương khoảng một nửa tổng dự trữ của Nga vào năm 2022. Sau đó, Ngân hàng Trung ương Nga chỉ có thể tiếp cận các khoản đầu tư vào tài sản định giá bằng đồng nhân dân tệ và vàng được lưu trữ trong nước.
PBOC đã mua 21 tấn vàng kể từ đầu năm. Năm ngoái, Trung Quốc đã mua 44 tấn và năm 2023 đã mua 225 tấn - khi đó là quốc gia mua vàng lớn nhất thế giới trong số các ngân hàng trung ương.
Vào năm 2009, Hou Huimin, khi đó là Phó Tổng thư ký Hiệp hội Vàng Trung Quốc đã đề xuất rằng mục tiêu dự trữ vàng của Trung Quốc là 5.000 tấn với lý do vị thế quốc tế ngày càng tăng của đất nước và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Theo nhà phân tích David Wilson của BNP Paribas, nếu Trung Quốc đặt mục tiêu 5.000 tấn vào năm 2009, thì con số này có lẽ nên được kỳ vọng cao hơn vào thời điểm hiện tại khi nền kinh tế nước này đã phát triển nhanh chóng kể từ đó.
"Chúng ta sẽ tiếp tục thấy nhu cầu từ PBOC khi Trung Quốc tiếp tục đa dạng hóa và phi đô la hóa dự trữ ngoại hối", ông cho biết.
Trong khi đó, dự trữ vàng ở mức 5.000 tấn trở lên sẽ đưa Trung Quốc trở thành quốc gia nắm giữ vàng chính thức lớn thứ hai thế giới, sau Mỹ với 8.133,5 tấn, và đứng trước Pháp, Đức và Ý.
Các ngân hàng trung ương nắm giữ vàng trong danh mục dự trữ ngoại hối như một tài sản có rủi ro tương đối thấp, thường được xem là một biện pháp phòng ngừa lạm phát và bất ổn địa chính trị hoặc kinh tế. Trong điều kiện bình thường, các ngân hàng trung ương sẽ giảm mua vào khi giá vàng tăng cao.
"Điểm khác biệt hiện nay là bản thân sự bất ổn đã trở nên mang tính hệ thống", Cơ quan Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc cho biết.
Những bất ổn trong năm nay bao gồm việc Tổng thống Donald Trump đảo lộn chính sách an ninh phương Tây, tiến hành cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và các quốc gia khác, cùng với những lời chỉ trích đối với Chủ tịch Fed Jerome Powell đã làm dấy lên nghi ngờ về tính độc lập của Fed. Cho đến nay, chưa rủi ro nào trong số này được giải quyết.
Một chuyên gia chính sách Trung Quốc cho biết dự trữ vàng của Trung Quốc hiện vẫn còn cách xa mức có thể phản ánh được vị thế nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. "Dự trữ vàng của Mỹ là hơn 8.000 tấn, dự trữ vàng của chúng ta phải đạt ít nhất 5.000 tấn", ông cho biết.
Tính theo GDP danh nghĩa, nền kinh tế Trung Quốc chiếm 64% GDP của Mỹ. Nếu áp dụng tỷ lệ này vào mức dự trữ vàng của Mỹ là 8.133,5 tấn, thì dự trữ vàng hợp lý của Trung Quốc sẽ là khoảng 5.205 tấn.
Con số này cao hơn gấp đôi so với dự trữ hiện tại của Trung Quốc. Theo số liệu chính thức, PBOC đã nắm giữ 2.300,4 tấn vàng, trị giá 244 tỷ USD trong dự trữ ngoại hối vào tháng 7. Các nhà phân tích phương Tây cho rằng các cơ quan nhà nước và các tổ chức khác do nhà nước chi phối có thể đang lưu trữ vàng trong các kho dự trữ ở Trung Quốc.
PBOC và Ngân hàng Trung ương Ba Lan là những ngân hàng trung ương mua vàng tích cực nhất trong số các ngân hàng báo cáo về hoạt động mua vàng kể từ năm 2023, và Ba Lan đã đạt được các mục tiêu đặt ra.
Ngân hàng Trung ương Ba Lan - hiện nắm giữ 515 tấn vàng trong dự trữ ngoại hối - cho biết vào năm 2024 rằng chương trình mua vàng của họ nhằm mục đích tăng cường dự trữ do nguy cơ tiền tuyến của cuộc xung đột Nga-Ukraine có thể tiến gần hơn đến biên giới, gây bất ổn cho nền kinh tế.
Tổng lượng vàng Ba Lan mua vào trong năm 2023, 2024 và tính đến thời điểm hiện tại của năm 2025 cộng lại là 287 tấn, dẫn đầu về tỷ trọng vàng đạt mục tiêu của ngân hàng trung ương - tương ứng 20% dự trữ - vào tháng 4.
Trong khi đó, dự trữ vàng của Mỹ - vốn hầu như không thay đổi trong 25 năm qua - chiếm 78% dự trữ ngoại hối của nước này. Tỷ lệ này được xem là bình thường đối với các nền kinh tế phát triển, vốn thường nắm giữ ít ngoại tệ hơn và nắm giữ nhiều vàng hơn so với các quốc gia đang phát triển.
Các nhà phân tích cho rằng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong những năm tới có thể sẽ quyết định lượng dự trữ vàng mà ngân hàng trung ương nắm giữ.
Theo chuyên gia tư vấn độc lập Robin Bhar, nếu Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới trong vài thập kỷ tới, dự trữ vàng của nước này sẽ vượt quá 8.000 tấn.
Lượng vàng chính thức của Trung Quốc hiện chiếm 7% tổng dự trữ, tương đương với tỷ lệ dự trữ vàng của nhiều quốc gia. Điều này có nghĩa là chúng cũng thấp so với mức trung bình toàn cầu là 22%.
Điều này một phần là do tổng dự trữ 3.600 tỷ USD của Trung Quốc, bao gồm cả vàng là rất lớn, khiến việc tăng tỷ lệ này trở nên khó khăn.
Tuy nhiên, theo các nguồn trong ngành, vai trò của Trung Quốc với tư cách là nhà sản xuất vàng lớn nhất thế giới - chiếm 8% trong tổng nguồn cung toàn cầu năm 2024 (4.974,5 tấn) - sẽ mang lại lợi thế. Ngoài ra, còn có khả năng một số tổ chức Trung Quốc khác nắm giữ vàng nhưng chưa công bố.
“Cảm nhận của tôi là Trung Quốc có nhu cầu mua vàng, nhưng họ không muốn đẩy giá thị trường lên cao…Dự trữ vàng của Trung Quốc chắc chắn là một ẩn số khó đoán”, phân tích độc lập Ross Norman nhận định.
