Hôm 22/10, Bộ Tài chính Mỹ đã áp dụng biện pháp trừng phạt đối với Rosneft và Lukoil, đồng thời cho biết các lệnh trừng phạt nhằm làm suy yếu nguồn thu ngân sách của Nga và báo hiệu nhiều biện pháp khác có thể được áp dụng sau đó.
Chính phủ Mỹ đã ấn định ngày 21/11 là hạn chót để chấm dứt các hoạt động liên quan, đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp có gần một tháng để hoàn tất hoặc hủy bỏ các thỏa thuận hiện có với Rosneft và Lukoil.
Bob McNally, Chủ tịch của Rapidan Energy Group cho biết, điều này dường như được thiết kế để tránh gây ra sự hỗn loạn ngay lập tức trên thị trường dầu mỏ, đồng thời gây áp lực lên Nga.
Rosneft và Lukoil cùng nhau chiếm khoảng một nửa trong tổng số hơn 4 triệu thùng dầu thô xuất khẩu mỗi ngày của Nga, phần sản lượng này đã tìm được chỗ đứng ổn định tại các thị trường châu Á kể từ khi phương Tây áp dụng mức giá trần 60 USD/thùng vào cuối năm 2022.
Trung Quốc đã nhập khẩu khoảng 2 triệu thùng dầu mỗi ngày từ Nga vào tháng 9, trong khi Ấn Độ nhập khẩu khoảng 1,6 triệu thùng mỗi ngày.
"Đây có khả năng là một sự leo thang rất đáng kể… Các lệnh trừng phạt của Tổng thống Trump đối với Rosneft và Lukoil sẽ có những tác động đáng kể đến hoạt động xuất khẩu dầu thô bằng đường biển của Nga, có khả năng khiến các khách hàng lớn phải giảm quy mô mua hàng trong thời gian tới”, Muyu Xu, nhà phân tích dầu thô cấp cao tại công ty phân tích dữ liệu hàng hóa Kpler cho biết.
Theo dữ liệu của Kpler, các lệnh trừng phạt dự kiến sẽ ảnh hưởng đến một số nhà máy lọc dầu tại Ấn Độ có liên quan trực tiếp đến nguồn cung của Nga. Các nhà máy lọc dầu quốc doanh của Ấn Độ - Indian Oil, Bharat Petroleum, Hindustan Petroleum cũng như các tập đoàn tư nhân như Reliance Industries, HPCL-Mittal Energy và Oil and Natural Gas nằm trong số những công ty chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu quốc doanh của Ấn Độ hiện đang rà soát lại hồ sơ giao dịch dầu Nga để đảm bảo rằng không nguồn cung nào xuất phát trực tiếp từ Rosneft hoặc Lukoil, sau khi Mỹ công bố lệnh trừng phạt.
“Ấn Độ có thể sẽ phải từ bỏ các thỏa thuận vận chuyển dầu bằng đường biển, trong khi dòng chảy dầu bằng đường ống của Trung Quốc vẫn có thể tiếp tục”, Emma Li, nhà phân tích thị trường dầu mỏ của Vortexa nhận định.
Các chuyên gia năng lượng cho biết, các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc cũng sẽ phải thận trọng với các lô hàng liên quan đến Rosneft và Lukoil.
Theo Vortexa, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) có các thỏa thuận với Rosneft về cung cấp dầu bằng đường ống, nhưng không có hợp đồng dài hạn nào về dầu thô vận chuyển bằng đường biển.
“Tôi không cho rằng dòng chảy dầu thô của Nga sẽ bị chặn hoàn toàn, nhưng việc tạm dừng trong ngắn hạn và ngay lập tức dường như là không thể tránh khỏi”, nhà phân tích Muyu Xu nhận định.
Các lệnh trừng phạt đồng nghĩa với việc người mua sẽ cần tìm ra những cách mới để vận chuyển và thanh toán cho các lô hàng đó, điều này sẽ làm tăng thêm chi phí và tính phức tạp, và đó chính xác là điều mà Mỹ muốn: cắt giảm lợi nhuận của Nga mà không hoàn toàn ngừng xuất khẩu.
Các chuyên gia năng lượng lưu ý rằng, Trung Quốc và Ấn Độ sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chủ yếu dựa vào nguồn cung từ Mỹ và OPEC. "Hiện tại, OPEC đang có nguồn cung dự phòng, đặc biệt là Ả Rập Xê Út. Tuy nhiên, nhu cầu tăng đối với nguồn cung toàn cầu không bị ảnh hưởng sẽ đẩy giá dầu lên", John Kilduff, đối tác tại Again Capital cho biết.
Nhà sáng lập Vanda Insights, Vandana Hari cũng cho biết lựa chọn thay thế cho Trung Quốc và Ấn Độ là dầu thô Trung Đông.
Các biện pháp mới này khác biệt đáng kể so với cơ chế giá trần trước đây của G7. "Điều này dường như ngụ ý rằng chúng ta không thể mua dầu thô Nga bất kể giá nào. Đó là một lệnh cấm toàn diện… Nhưng câu hỏi lớn hơn nhiều là liệu các lệnh trừng phạt có duy trì được hay không”, ông John Kilduff cho biết.
