Ô tô điện đang trở thành xu hướng tất yếu trong ngành vận tải, đặc biệt ở nhóm xe dịch vụ
Sức nóng từ “điện hóa”
Từ một lựa chọn có phần xa xỉ, ô tô điện đang trở thành xu hướng tất yếu trong ngành vận tải, đặc biệt ở nhóm xe dịch vụ. Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, các thành phố lớn như TP.HCM đang gấp rút triển khai kế hoạch chuyển đổi 400.000 phương tiện của tài xế xe công nghệ và giao hàng sang xe điện. Với các ưu đãi lớn từ hãng xe, đơn vị gọi xe và ngân hàng, nhiều chuyên gia cho rằng, đang có “cơ hội vàng” để các tài xế công nghệ trở thành những nhà đầu tư thông minh.
Không chịu thua trên mặt trận “điện hóa”, Be Group - đơn vị phát triển siêu ứng dụng gọi xe BE đang tăng tốc, với sự hậu thuẫn của BYD - hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc. Be Group vừa gây sốt thị trường gọi xe công nghệ với chiến lược điện hóa toàn diện với trung tâm BE5X, đa dạng kênh vay - thuê - mua xe.
Động thái chuyển mình mạnh mẽ trên diễn ra sau khi Be Group tuyên bố ngừng hợp tác với Xanh SM vì “thay đổi định hướng”. Hãng này hợp tác cùng hàng loạt đối tác chiến lược như BYD, GWM (Haval), Selex Motors và VPBank để thành lập Trung tâm BE5X, một mô hình tích hợp trọn gói lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam.
Tại đây, tài xế công nghệ được tiếp cận các gói vay nhanh qua ứng dụng bePartner (hợp tác với VPBank), không cần chứng minh thu nhập, lãi suất chỉ từ 5% và được hỗ trợ đến 85% giá trị xe. Ngoài ra, Be cũng mở rộng mô hình thuê xe 4 bánh từ 8 triệu đồng/tháng hoặc hỗ trợ mua xe với ưu đãi lên đến 100 triệu đồng.
Ở mảng xe máy điện, Be hợp tác với Selex Motors để tài xế beBike có thể mua xe giá ưu đãi (giảm đến 3 triệu đồng), được giảm 30% phí đổi pin và có thể trả góp linh hoạt theo ngày hoặc tuần, khấu trừ trực tiếp từ thu nhập trên app.
 |
Không dừng lại ở xe thuần điện, mới đây, Be Group cũng công bố thỏa thuận chiến lược với GWM Thành An Việt Nam để thúc đẩy sử dụng xe hybrid, giúp tài xế tiết kiệm nhiên liệu, nhưng không lo hạ tầng sạc - vốn vẫn là điểm nghẽn lớn với thị trường xe điện hiện nay.
Trước đó, Grab và BYD đã có cú bắt tay 50.000 xe điện cho hệ sinh thái Grab tại Đông Nam Á. Động thái này đánh dấu bước đi chiến lược nhằm thâm nhập mạnh mẽ hơn vào thị trường Việt Nam và các nước lân cận như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Singapore và Philippines.
Ngoài ra, Grab còn triển khai chế độ “Eco-friendly Travel” (du lịch thân thiện môi trường) tại một số thị trường, cho phép người dùng chọn xe điện mà không bị tính thêm phí. Đây là một cách khéo léo thúc đẩy nhu cầu sử dụng xe xanh và cải thiện trải nghiệm dịch vụ.
Tại thị trường Việt Nam, từ tháng 5 đến tháng 8/2025, Grab và BYD triển khai chương trình hỗ trợ tài xế chuyển sang sử dụng xe điện với nhiều ưu đãi: lựa chọn 4 mẫu xe điện BYD (giá từ 700 triệu đến hơn 1,3 tỷ đồng), thu nhập đảm bảo 25 triệu đồng/tháng, đi kèm bảo hành pin 8 năm hoặc 500.000 km. Các tài xế cũng có thể thuê xe từ các đối tác của Grab hoặc vay mua xe theo các chương trình hỗ trợ tài chính riêng.
Trong khi Be và Grab “tung chiêu” dồn dập, thì Xanh SM - hãng taxi điện thuộc hệ sinh thái Vingroup - vẫn duy trì vị thế dẫn đầu. Theo số liệu từ Mordor Intelligence, Xanh SM chiếm 39,85% thị phần taxi và taxi công nghệ tại Việt Nam trong quý I/2025, vượt qua cả Grab (35,57%).
Chiến lược của Xanh SM không dựa vào khuyến mại hay phá giá. Tổng giám đốc GSM toàn cầu, ông Nguyễn Văn Thanh, từng khẳng định: “Mục tiêu của Xanh SM là trở thành hãng số 1 trong lòng khách hàng, không phải giành thị phần bằng mọi giá”.
Lợi thế lớn nhất của Xanh SM là hệ sinh thái VinFast đồng bộ từ phương tiện, dịch vụ đến mạng lưới trạm sạc phủ rộng toàn quốc. Điều này giúp Xanh SM duy trì vận hành ổn định, chi phí thấp và chất lượng dịch vụ cao, đặc biệt trong phân khúc cao cấp.
 |
Be Group vừa gây sốt thị trường gọi xe công nghệ với chiến lược điện hóa toàn diện |
Tâm lý e dè và khoảng cách công nghệ
Giữa thời điểm các siêu ứng dụng và hãng xe điện chạy đua ưu đãi, thì tài xế công nghệ tại Việt Nam đang có nhiều lựa chọn để đổi xe, tối ưu chi phí và nâng cao trải nghiệm dịch vụ.
Tuy nhiên, đầu tư vào xe điện cũng giống như đầu tư vào một mô hình kinh doanh nhỏ. Các tài xế cần hiểu rõ nhu cầu cá nhân, đánh giá kỹ lợi ích dài hạn và không nên chạy theo xu hướng một cách vội vã.
Theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, khi chuyển sang xe điện, tài xế có thể tiết kiệm 40.000 - 60.000 đồng/ngày, tương đương hơn 1 triệu đồng/tháng. Chi phí sạc trung bình chỉ 20.000 đồng/ngày, thấp hơn nhiều so với chi phí xăng (70.000 - 100.000 đồng/ngày). Nếu tài xế dùng khoản tiết kiệm này để trả góp mua xe điện, thì thời gian hoàn vốn chỉ còn 2 - 2,5 năm, thay vì 4 - 5 năm như xe xăng.
Tuy nhiên, phía sau lời hứa về tiết kiệm và thân thiện với môi trường, là hàng loạt thách thức mà giới tài xế, đặc biệt là nhóm lao động tự do, đang chật vật vượt qua.
Đầu tiên, chi phí đầu vào trở thành rào cản lớn nhất. Một chiếc xe máy điện chất lượng từ các thương hiệu uy tín tại Việt Nam hiện có giá 20 - 40 triệu đồng. Đối với tài xế công nghệ - nhóm lao động không có hợp đồng dài hạn, thu nhập bấp bênh theo số cuốc xe mỗi ngày - thì khoản chi này không dễ xoay xở. Thậm chí, trong điều kiện bình thường, phần lớn họ chọn mua xe đã qua sử dụng để tiết kiệm.
Mặc dù một số thương hiệu đã tung ra hình thức cho thuê, trả góp hoặc liên kết ngân hàng, nhưng thủ tục vay thường yêu cầu giấy tờ chứng minh thu nhập, hoặc điểm tín dụng - điều mà nhiều tài xế công nghệ không thể đáp ứng. Nhiều người buộc phải chọn mua lại các mẫu xe điện giá rẻ, thiếu tính ổn định và an toàn, hoặc tiếp tục gắn bó với xe xăng, vì không đủ lực để chuyển đổi.
Thứ hai, hạ tầng sạc điện trở thành nỗi lo thường trực trong ca làm việc. Không giống xe xăng có thể nạp nhiên liệu nhanh chóng ở bất kỳ cây xăng nào, việc sạc pin cho xe điện vẫn còn là trở ngại đáng kể. Dù các thương hiệu xe điện đang tích cực mở rộng mạng lưới trạm sạc, nhưng thực tế cho thấy, phần lớn các điểm sạc tập trung ở khu vực nội thành, trung tâm thương mại, hoặc các tuyến phố chính. Trong khi đó, tài xế công nghệ xe xăng thường xuyên di chuyển xa, tới khu dân cư, vùng ven, thậm chí liên tỉnh.
“Có những khách hàng tới các huyện cách trung tâm thành phố vài chục ki-lô-mét, mà pin báo còn 20%, tôi phải hủy chuyến vì không biết ở đâu sạc được”, anh Tấn Tài, tài xế tại Hà Nội chia sẻ. Với những người không có chỗ ở cố định, việc sạc qua đêm ở nhà cũng không khả thi.
Thời gian sạc từ 30 phút đến vài tiếng (tùy công suất), khiến nhiều tài xế mất kiên nhẫn. Các mô hình thay pin nhanh, sạc siêu nhanh như của VinFast có thể là giải pháp hiệu quả, nhưng chưa được phổ biến rộng khắp.
Không ít tài xế, đặc biệt là nhóm lớn tuổi, vẫn giữ tâm lý hoài nghi với xe điện, coi đây là “của lạ” hoặc chưa đủ tin cậy để gắn bó lâu dài. Ngoài ra, việc sử dụng ứng dụng để tìm trạm sạc, kiểm tra pin, bảo trì qua app... là một trở ngại với người không quen công nghệ.
“Xe xăng hỏng thì ra cửa hàng, gara ô tô, tiệm để sửa ngay. Nếu xe điện, có khi phải gọi lên tổng đài, đặt lịch sửa online”, bác Hưng, 45 tuổi, tài xế công nghệ tại Hà Nội chia sẻ.
Hiện tại, một số nền tảng công nghệ đã thử nghiệm các chương trình ưu đãi cho tài xế sử dụng xe điện, nhưng ở quy mô còn hạn chế. Trong khi đó, một số hãng khác vẫn chưa có chiến lược rõ ràng cho việc hỗ trợ chuyển đổi sang xe điện. Thiếu các chính sách cụ thể như điểm sạc ưu tiên cho tài xế, trợ giá thuê xe, giảm hoa hồng cho xe điện, hay bảo hiểm rủi ro đặc biệt khiến tài xế không có động lực để “đánh cược” với một loại phương tiện mới.
Trong hành trình này, tài xế không chỉ là “người cầm vô lăng”, mà còn là người ra quyết định đầu tư. Chính họ, bằng sự tính toán hợp lý, sẽ quyết định ai là kẻ thắng trong cuộc đua điện hóa đang diễn ra trên từng con phố. Và xe điện, nếu đi kèm chiến lược hợp lý, có thể là “vũ khí” làm thay đổi cuộc sống của hàng ngàn tài xế trong tương lai gần.
