Bộ dữ liệu được biên soạn trong 3 năm bởi AidData, một phòng thí nghiệm nghiên cứu của Mỹ tại Đại học William & Mary bao gồm 100 hợp đồng cho vay của Trung Quốc với 24 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, trong đó một số quốc gia đang phải vật lộn với gánh nặng nợ nần chồng chất trong bối cảnh thiệt hại sau đại dịch Covid-19.
Trung Quốc với vai trò là chủ nợ lớn nhất thế giới khi chiếm 65% nợ song phương chính thức trị giá hàng trăm tỷ USD trên khắp châu Phi, Đông Âu, Mỹ Latinh và châu Á.
“Trung Quốc là chủ nợ chính thức lớn nhất thế giới, nhưng chúng tôi thiếu thông tin cơ bản về các điều khoản và điều kiện cho vay của nước này,” các tác giả của bài nghiên cứu, trong đó bao gồm Anna Gelpern, giáo sư luật tại Đại học Georgetown ở Mỹ viết trong bài báo cáo của họ.
Các nhà nghiên cứu tại AidData, Trung tâm Phát triển Toàn cầu (CGD) có trụ sở tại Washington, Viện Kiel của Đức và Viện Kinh tế Quốc tế Peterson đã so sánh các hợp đồng cho vay của Trung Quốc với các hợp đồng cho vay lớn khác để đưa ra đánh giá có hệ thống đầu tiên về các điều khoản pháp lý khi Trung Quốc cho vay ra nước ngoài.
Hợp đồng cho vay của Trung Quốc bao gồm các điều khoản bảo mật ngăn người đi vay tiết lộ các điều khoản của khoản vay, các thỏa thuận tài sản thế chấp không chính thức có lợi cho chủ nợ Trung Quốc hơn so với các chủ nợ khác và hứa hẹn sẽ giữ khoản nợ không bị tái cơ cấu. Các hợp đồng cũng mang lại thời gian đáng kể để Trung Quốc hủy bỏ các khoản vay hoặc đẩy nhanh việc thu hồi nợ.
Scott Morris, thành viên cấp cao tại CGD và đồng tác giả của báo cáo cho biết, kết quả đặt ra câu hỏi về vai trò của Trung Quốc với tư cách là một trong nhóm các nền kinh tế lớn G20 đã đồng ý một "khuôn khổ chung" được thiết kế để giúp các quốc gia nghèo hơn đối phó với tài chính và áp lực của Covid-19 bằng cách cho phép họ đại tu gánh nặng nợ nần.
Khuôn khổ yêu cầu đối xử tương đương với tất cả các chủ nợ, bao gồm cả các chủ nợ tư nhân, nhưng ông cho biết hầu hết các hợp đồng được kiểm tra đều cấm các quốc gia tái cơ cấu các khoản vay đó theo các điều kiện bình đẳng và phối hợp với các chủ nợ khác.
“Đó là một lệnh cấm rất nổi bật và nó dường như đi ngược lại với những cam kết mà Trung Quốc đang đưa ra tại G20, mặc dù có thể Trung Quốc sẽ không thực thi những điều khoản đó trong các hợp đồng cho vay của mình”, ông cho biết.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận từ phía Reuters.
Trước đây, Trung Quốc từng nói rằng, các tổ chức tài chính của họ đang làm việc để giúp giảm bớt gánh nặng nợ nần của các quốc gia châu Phi.
Trung Quốc cũng cho biết vào tháng 11/2020 rằng, họ đã mở rộng khoản giảm nợ cho các nước đang phát triển với tổng trị giá 2,1 tỷ USD theo chương trình G20, mức cao nhất trong số các thành viên G20 về số tiền hoãn nợ.
