Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. Ảnh: AFP/TTXVN
Phát biểu tại hội nghị Berlin Global Dialogue hôm 25/10, bà nhấn mạnh EU sẽ phối hợp với các đối tác G7 để đưa ra phản ứng thống nhất nếu các cuộc đối thoại với Bắc Kinh không đạt kết quả.
Bà Ursula von der Leyen cho biết trong ngắn hạn, EU đang tập trung tìm giải pháp với các đối tác Trung Quốc và khối sẽ sử dụng toàn bộ công cụ có thể nếu cần thiết. Bà đồng thời công bố kế hoạch hành động nhằm đối phó tình trạng nguồn cung đất hiếm bị bóp nghẹt trong đó bao gồm các biện pháp như tái chế, mua chung, dự trữ và tăng đầu tư.
Tuyên bố cứng rắn của bà Von der Leyen được đưa ra trong bối cảnh nội bộ EU đang tranh luận về việc có nên kích hoạt “công cụ chống ép buộc”, được xem là vũ khí thương mại mạnh nhất của khối. Cơ chế này cho phép EU áp thuế, kiểm soát xuất khẩu hoặc cấm vận đối với doanh nghiệp nước ngoài như một hình thức trả đũa. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 24/10 đã kêu gọi các lãnh đạo khác nhanh chóng sử dụng công cụ này nhằm phản ứng trước chính sách mới của Trung Quốc.
Trước đó, ngày 9/10, Bắc Kinh ban hành quy định kiểm soát xuất khẩu thiết bị chế biến đất hiếm, động thái được EU đánh giá là gây rủi ro nghiêm trọng cho ngành công nghiệp chiến lược, khi một số dây chuyền sản xuất tại châu Âu buộc phải ngừng hoạt động. Bà Von der Leyen cho rằng động thái này cản trở nghiêm trọng khả năng phát triển ngành đất hiếm tại các quốc gia khác.
Trong bài phát biểu, bà cũng thể hiện quan điểm rõ ràng về bối cảnh địa kinh tế toàn cầu. Chủ tịch Ủy ban châu Âu nhận định trật tự hợp tác quốc tế kỳ vọng từ sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2001 đang dần bị thay thế bởi một môi trường cạnh tranh gay gắt và mang tính áp đặt. Bà nhận định rằng thế giới đang đối mặt với một nền kinh tế toàn cầu mang tính đối đầu, nơi công nghệ bị đánh cắp, đầu tư mang tính thù địch, các biện pháp trợ cấp và kiểm soát xuất khẩu trở thành công cụ áp chế lẫn nhau.
Vấn đề đất hiếm hiện là trọng tâm trong các cuộc tiếp xúc giữa EU và Trung Quốc. Tuần trước, Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic đã thảo luận vấn đề này với Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào. Một phái đoàn Trung Quốc dự kiến sẽ tới Brussels trong thời gian tới để tiếp tục đối thoại.
Dù EU vẫn ưu tiên con đường đối thoại, giới quan sát cho rằng căng thẳng chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục gia tăng nếu hai bên không đạt được bước đột phá. Trong bối cảnh thế giới bước vào thời kỳ cạnh tranh địa chính trị gay gắt, đất hiếm có thể trở thành điểm nóng mới trong quan hệ EU – Trung Quốc.
