Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại phiên họp.
Theo nhấn mạnh của Phó chủ tịch Quốc hội thì trong giữ và thu hút nhân tài, quan trọng là tạo môi trường lành mạnh. “Góp ý cho thủ trưởng vài câu thủ trưởng lại bảo thế trứng khôn hơn vịt à thì chán lắm, không làm việc được đâu”, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói.
Trong phiên họp thứ 48, sáng 11/8 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Theo đánh giá của Đoàn Giám sát, trong thời điểm hiện nay, nguồn nhân lực của nước ta cơ bản đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Bước vào kỷ nguyên mới, yêu cầu về nhân lực chất lượng cao ngày càng cấp thiết, đất nước ta đang đứng trước nguy cơ thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, nhất là chuyên gia đầu ngành, “tổng công trình sư”, nhóm nghiên cứu mạnh trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kinh tế mới, nhân lực phục vụ công nghiệp quốc phòng, an ninh và các lĩnh vực quan trọng khác, báo cáo của đoàn giám sát nêu.
Học, dụng, giữ, kết và mới
Nêu ý kiến, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, bước sang giai đoạn mới, phải có 5 lĩnh vực để đảm bảo nguồn nhân lực cho thời kỳ phát triển mới, kỷ nguyên mới của đất nước.
Ông Định khái quát 5 lĩnh vực này trong 5 chữ, gồm: học, dụng, giữ, kết và mới.
Cụ thể, học là phải đổi mới giáo dục đào tạo, tập trung nâng cao chất giáo dục đào tạo. “Cần phải chuyển từ học để thi sang học để làm ra của cải”, ông Định nhấn mạnh và lưu ý, để thực hiện việc chuyển đổi này cần giảm lý thuyết, tăng thực hành, tăng đào tạo kỹ năng sống và tập trung đạo tạo nghề chất lượng cao.
Về dụng, Phó chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, phải sử dụng đúng người, bố trí người đúng năng lực, đúng lĩnh vực. Cùng với đó là đánh giá cán bộ, nhân lực qua hoạt động thực tiễn, qua sản phẩm, qua đóng góp và tạo cơ chế thử thách trong quá trình làm việc.
Về giữ, theo ông Định là phải giữ được nhân tài, không chỉ trong từng cơ quan mà giữ được nhân tài ở trong nước. Việc luân chuyển nhân lực giữa bộ phận công - tư và ngược lại là bình thường. Cùng đó, thu hút người tài từ nước ngoài về, nhất là thu hút Việt kiều - ông nói.
Vẫn theo nhấn mạnh của Phó chủ tịch Quốc hội thì trong giữ và thu hút nhân tài, quan trọng là tạo môi trường lành mạnh. “Góp ý cho thủ trưởng vài câu thủ trưởng lại bảo thế trứng khôn hơn vịt à thì chán lắm, không làm việc được đâu”, ông Định nói.
Về chữ kết, ông Định phân tích đó là kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp. Ông đề nghị, nhà trường, doanh nghiệp, viện nghiên cứu đều phải luôn nhìn xem quốc tế làm gì, gắn bó với quốc tế để kêu gọi, thu hút quốc tế chuyển giao công nghệ, kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm từ quốc tế.
Với chữ mới, Phó chủ tịch Quốc hội cho rằng, phải luôn có sự thay đổi để thích ứng với tình hình mới.
 |
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. |
Phải cung cấp bức tranh tổng thể thực trạng nguồn nhân lực
Cho ý kiến tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Tổng Bí thư Tô Lâm đã kết luận trước 15/8 sẽ ban hành nghị quyết mới của Bộ Chính trị về 2 lĩnh vực giáo dục và y tế. Cùng đó, các nghị quyết “bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị cũng đều có định hướng về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị báo cáo giám sát cần cập nhật các thông tin mới này.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, ông bà ta đã nói: trường phải ra trường, lớp phải ra lớp; thầy ra thầy, trò ra trò và “tiên học lễ, hậu học văn”. Do đó, giáo dục đạo đức trong trường học phải được nhấn mạnh.
“Phải chăng thời gian vừa qua chúng ta chạy theo giáo dục thành tích hơn mà chưa quan tâm giáo dục về nhân cách, đạo đức”, Chủ tịch Quốc hội nói và đề nghị báo cáo giám sát phải cung cấp bức tranh tổng thể thực trạng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam.
“Giáo dục chất lượng cao Việt Nam đứng ở đâu trong khối ASEAN, châu Á? Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore tài nguyên thiên nhiên không có nhưng lấy giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ làm mục tiêu lớn để phát triển đất nước”, Chủ tịch Quốc hội nói và đề nghị cần có đánh giá cụ thể, từ đó báo cáo nhu cầu nguồn nhân lực trong giai đoạn tới.
Theo Chủ tịch Quốc hội, nhiều đề án, chương trình phát triển nhân lực chất lượng cao được ban hành nhưng tổ chức thực hiện còn chậm, kết quả chưa rõ nét. “Cần đặc biệt lưu ý tổ chức thực hiện những gì đã có, đã được thông qua. Báo cáo cần đề cập để triển khai trong thời gian tới”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Vấn đề khác, theo Chủ tịch Quốc hội, đó là cơ chế tài chính trong phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao chưa được quan tâm đúng mức, chưa tương xứng với vai trò đột phá chiến lược. Trong 3 năm 2021 - 2023, chi cho giáo dục không đạt tối thiểu 20%, trung bình chỉ đạt 17%, cần làm rõ và có giải pháp khắc phục thời gian tới.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị báo cáo giám sát dành thời lượng lớn cho nhiệm vụ giải pháp thời gian tới, trong đó nêu rõ các nhiệm vụ đối với từng bộ, ngành, địa phương. “Phải làm sao qua giám sát lần này, Chính phủ thấy được điểm mạnh, điểm yếu, nguyên nhân, giải pháp. Nếu chung chung, giám sát của chúng ta không hiệu quả”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
