Mới đây, việc Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tăng thuế đối với Trung Quốc đã làm dấy lên lo ngại về một đợt điều chỉnh giá tài sản lớn. Những tuyên bố gây bất ngờ của Tổng thống Trump đã gây ra làn sóng bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ và khiến giá Bitcoin lao dốc.
Bất chấp những biến động gần đây, thị trường nhìn chung vẫn ổn định kể từ tháng 4 - thời điểm mà ông Trump phát động cuộc chiến thương mại - khi được củng cố bởi kỳ vọng nới lỏng tiền tệ ở hầu hết các nền kinh tế tiên tiến lớn. Tuy nhiên, sự lạc quan của thị trường đang ẩn giấu những thiệt hại tiềm tàng từ thuế quan và nợ công cao. IMF cảnh báo rằng mối quan hệ chặt chẽ giữa các ngân hàng và các công ty tài chính ít được quản lý có thể làm trầm trọng thêm những rủi ro này.
"Bên dưới bề mặt bình lặng, nền tảng đang thay đổi ở một số bộ phận của hệ thống tài chính, làm nảy sinh những lỗ hổng… Các mô hình định giá cho thấy giá tài sản rủi ro đang cao hơn nhiều so với các yếu tố cơ bản, làm tăng khả năng điều chỉnh hỗn loạn khi xảy ra các cú sốc bất lợi", IMF cho biết Báo cáo Ổn định Tài chính Toàn cầu bán niên được công bố hôm thứ Ba (14/10).
Mặc dù có một số dữ liệu kinh tế tiêu cực, định giá cổ phiếu và tín dụng doanh nghiệp đang khá căng thẳng do sự hào hứng với các cổ phiếu vốn hóa lớn trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo thúc đẩy sự tập trung của thị trường chứng khoán. Điều này tạo ra rủi ro điều chỉnh đột ngột nếu lợi nhuận kỳ vọng không thể hợp lý hóa cho mức định giá cao ngất ngưởng.
Giá tài sản báo hiệu vùng bóng bóng nguy hiểm
Phân tích thị trường trái phiếu chính phủ cũng nhấn mạnh áp lực ngày càng tăng từ việc thâm hụt ngân sách ngày càng gia tăng đối với hoạt động của thị trường. Mặc dù thị trường trái phiếu hầu hết vẫn ổn định cho đến nay, nhưng lợi suất tăng đột ngột có thể gây áp lực lên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng và gây áp lực lên các quỹ tương hỗ.
Thị trường trái phiếu Mỹ đã bị bán tháo vào tháng trước do lo ngại về sức khỏe tài chính toàn cầu leo thang, mặc dù tâm lý đã nhanh chóng được đảo ngược.
Báo cáo cho biết các ngân hàng trung ương nên cảnh giác với rủi ro lạm phát do thuế quan và thận trọng trong việc nới lỏng tiền tệ để giảm thiểu sự gia tăng định giá thêm đối với các tài sản rủi ro hơn. IMF cho biết, sự độc lập của ngân hàng trung ương là rất quan trọng để neo giữ kỳ vọng của thị trường và cho phép các tổ chức này hoàn thành nhiệm vụ của mình, nhưng không đề cập đến một tổ chức cụ thể nào.
IMF cũng kêu gọi "điều chỉnh tài khóa khẩn cấp" để kiềm chế thâm hụt và đảm bảo thị trường trái phiếu vững mạnh.
Các công ty tài chính phi ngân hàng tạo ra rủi ro lây lan
Báo cáo cho biết, sự kết nối ngày càng tăng giữa các ngân hàng và khu vực phi ngân hàng ít được quản lý hơn sẽ khuếch đại bất kỳ cú sốc nào xuất phát từ các lĩnh vực như tín dụng tư nhân hoặc tiền điện tử.
Trong nhiều năm, IMF đã cảnh báo về sự giám sát lỏng lẻo của các tổ chức phi ngân hàng, bao gồm các công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí và quỹ đầu cơ, nhưng đến nay lĩnh vực này đang tiếp tục phát triển và hiện nắm giữ khoảng một nửa tổng tài sản tài chính toàn cầu. Tại Mỹ và châu Âu, nhiều ngân hàng có mức độ tiếp xúc với các tổ chức phi ngân hàng vượt quá lượng vốn dự phòng chất lượng cao, làm dấy lên lo ngại về rủi ro lan truyền trong hệ thống tài chính.
Theo phân tích của IMF, khoảng 10% ngân hàng Mỹ và 30% ngân hàng châu Âu sẽ bị ảnh hưởng đáng kể đến vốn nếu các tổ chức phi ngân hàng rút toàn bộ hạn mức tín dụng.
"Các lỗ hổng trong lĩnh vực phi ngân hàng có mối liên hệ mật thiết với nhau…Chúng có thể nhanh chóng lan truyền đến hệ thống ngân hàng cốt lõi, khuếch đại các cú sốc và làm phức tạp thêm việc quản lý khủng hoảng”, báo cáo cho biết.
Bên cạnh đó, IMF kêu gọi các nhà hoạch định chính sách áp dụng một cách tiếp cận toàn diện hơn để đánh giá những rủi ro này, đặc biệt là xung quanh các tương tác giữa ngân hàng và tổ chức phi ngân hàng.
Đồng tình với các nhà hoạch định chính sách Châu Âu, IMF cũng kêu gọi các chính phủ áp dụng một chính sách ứng phó toàn diện đối với tài sản tiền điện tử, bao gồm cả stablecoin, vì việc áp dụng loại tiền điện tử này có thể làm suy yếu sự kiểm soát của chính phủ đối với đồng tiền pháp định và phá vỡ hệ thống ngân hàng truyền thống.
