Giảm điều kiện, đơn giản thủ tục, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp
Bộ Tài chính cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được, quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm cũng có một số bất cập chưa phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là phát triển kinh tế tư nhân, cũng như yêu cầu thực tế về đồng bộ với các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Thực tế, tốc độ tăng trưởng của thị trường bảo hiểm Việt Nam đang có dấu hiệu chậm lại trong giai đoạn 2022 - 2025, khi các chỉ tiêu chủ yếu chỉ tăng trên dưới 10%. Do đó, cần có chính sách tăng tính chủ động trong việc xây dựng và thiết kế sản phẩm của doanh nghiệp bảo hiểm nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của các tổ chức, cá nhân trong nhiều hoạt động kinh tế và đời sống.
Ngoài ra, dù Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 đã định hướng triển khai mô hình vốn theo rủi ro (RBC), nhưng hiện tại, Bộ Tài chính thiếu nguồn lực chuyên môn và hệ thống kế toán của doanh nghiệp chưa chuyển sang ghi nhận theo giá trị thị trường. Nếu áp dụng vào năm 2028, toàn ngành có thể gặp khó khăn lớn về dữ liệu, nhân sự và hạ tầng…
Song song với đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm lần này tập trung vào cải cách thủ tục hành chính. So với Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi sửa đổi 27 điều, trong đó cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh tại 9 điều liên quan đến cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm; điều kiện trước khi chính thức hoạt động; điều kiện, tiêu chuẩn đối với người quản lý, người kiểm soát; đầu tư ra nước ngoài; điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm; cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm và điều kiện cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm….
Năm 2025 là năm ngành bảo hiểm phải định nghĩa lại cách niềm tin được xây dựng: Từ chỗ phụ thuộc nhiều vào cảm xúc và truyền thông chuyển sang dựa trên dữ kiện, trải nghiệm và sự kiểm chứng của khách hàng.
Theo báo cáo, Chính phủ đã nghiêm túc rà soát và tiếp thu tối đa các góp ý nhằm hoàn thiện dự thảo Luật trước khi được Quốc hội thông qua. Các nội dung chính đã được chỉnh lý, hoàn thiện tập trung vào các nhóm vấn đề lớn.
Cụ thể, về tính phù hợp và thống nhất của dự thảo Luật, Chính phủ đã rà soát toàn diện để bảo đảm dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng. Dự thảo cũng được chỉnh lý để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong nội tại Luật Kinh doanh bảo hiểm; đồng thời đảm bảo tính thống nhất với các dự án luật khác được trình tại kỳ họp thứ 10, gồm Luật Xây dựng, Luật An ninh mạng và Luật Đầu tư (sửa đổi). Chính phủ đã tiếp tục đối chiếu, rà soát để dự thảo Luật bao quát đầy đủ các trường hợp phát sinh, thống nhất với Luật Doanh nghiệp và các luật có liên quan, tránh tạo ra vướng mắc trong thực tiễn thi hành.
Liên quan hiệu lực thi hành và quy định về dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, báo cáo nêu rõ: Luật Đầu tư (sửa đổi) dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, trong khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép các quy định liên quan đến việc bãi bỏ dịch vụ phụ trợ bảo hiểm trong Luật Kinh doanh bảo hiểm được áp dụng từ ngày 1/7/2026 - cùng thời điểm Luật Đầu tư (sửa đổi) có hiệu lực.
Đối với mô hình vốn trên cơ sở rủi ro, Chính phủ cho biết, đã tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sẽ tập trung tổ chức triển khai thi hành Luật đúng lộ trình; bảo đảm quy định mới có tính khả thi, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện hiệu quả yêu cầu quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế.
Trước đó, tại phiên thảo luận tại Quốc hội về Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi, Bộ Tài chính cũng đã làm rõ về phạm vi hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ tại Điều 63. Theo đó, doanh nghiệp có thể triển khai bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe có thời hạn từ 1 năm trở xuống và sản phẩm bảo hiểm tử kỳ có thời hạn tương tự. Đây là sản phẩm đơn giản, phổ biến trong hơn 20 năm qua, chỉ bảo hiểm cho trường hợp tử vong, không liên quan đến rủi ro tử vong đặc thù của các sản phẩm khác. Việc cho phép triển khai thêm sản phẩm này là quy định tiên tiến, tạo cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ. Hiện nay, nhiều thị trường như Nhật Bản, Singapore, Indonesia, Hàn Quốc… cũng cho phép doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ được bán sản phẩm bảo hiểm tử kỳ có thời hạn ngắn.
2025 - năm mở đường cho kỷ nguyên mới
Theo Bộ Tài chính, quan điểm của lần sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm lần này là cắt giảm điều kiện kinh doanh trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm và đơn giản hóa thủ tục hành chính, bảo đảm bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh, giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết của các thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính, phù hợp với quy định mới của pháp luật về phân cấp, phân quyền, ủy quyền và việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Kết hợp với chế độ hậu kiểm bảo đảm thực hiện có hiệu quả công tác quản lý nhà nước, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, giữ vững kỷ cương và sự bền vững của thị trường; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, khách hàng, sự an toàn của cả hệ thống, tiết giảm chi phí xã hội.
Bộ Tài chính dự kiến, trong năm 2025, tổng doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 239.636 tỷ đồng (giảm 3,29% so với năm 2022), trong đó khối bảo hiểm phi nhân thọ ước đạt 85.938 tỷ đồng và khối bảo hiểm nhân thọ ước đạt 153.698 tỷ đồng. Tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2022 - 2025 giảm khoảng 0,91%.
Còn theo đánh giá của các doanh nghiệp bảo hiểm, dù năm 2025 tiếp tục đi chậm lại nhưng chắc hơn. Một số quy định tại Nghị định 46/2023/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Thông tư 67/2023/TT-BTC hướng dẫn một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 buộc các doanh nghiệp bảo hiểm phải tái cấu trúc sản phẩm, chuẩn hóa điều khoản, nâng cấp quy trình tư vấn, hướng trọng tâm trở lại với chức năng bảo vệ và an toàn tài chính dài hạn.
Năm 2025 cũng là năm ngành bảo hiểm phải định nghĩa lại cách niềm tin được xây dựng: Từ chỗ phụ thuộc nhiều vào cảm xúc và truyền thông, chuyển sang dựa trên dữ kiện, trải nghiệm và sự kiểm chứng của khách hàng.
Hiện tại, các doanh nghiệp bảo hiểm vẫn đang thúc đẩy những giải pháp thiết thực nhằm củng cố niềm tin, nâng cao tính minh bạch và cải thiện trải nghiệm khách hàng thông qua ứng dụng công nghệ và dữ liệu.
Chia sẻ tại hội nghị Định phí bảo hiểm Việt Nam 2025, tổ chức tại TP.HCM mới đây, ông Andrew Loh, Tổng giám đốc AIA Việt Nam nhấn mạnh rằng, đặt khách hàng làm trọng tâm không còn là lựa chọn của từng doanh nghiệp, mà phải trở thành nguyên tắc chung của toàn thị trường. Khi mọi quyết định, từ thiết kế sản phẩm, mô hình định phí đến quy trình chi trả được xây dựng dựa trên nhu cầu thực sự của khách hàng, tính minh bạch và công bằng sẽ được thể hiện bằng hành động, chứ không chỉ bằng lời nói. Thông qua những trải nghiệm rõ ràng và nhất quán, niềm tin sẽ được khôi phục, mở ra một tương lai - nơi bảo hiểm được tái định nghĩa như một dịch vụ hiện đại, nhân văn và gắn liền với đời sống hàng ngày.
