Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tại Osaka (Nhật Bản), ngày 28/6/2019. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Báo The Kyiv Post của Ukraine tối 12/8, theo giờ địa phương, cho biết Nhà Trắng đang nỗ lực tối đa để kiểm soát kỳ vọng đối với cuộc gặp thượng đỉnh được mong đợi giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Liên bang Nga Vladimir Putin, công khai khẳng định rằng cuộc gặp chỉ là một hoạt động “lắng nghe thận trọng” chứ không phải một cuộc đàm phán chính thức.
Theo báo The Kyiv Post, khi sự kiện ngoại giao này vấp phải chỉ trích quốc tế, cả Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ đều áp dụng thông điệp thống nhất, coi đây là bước đi đầu tiên cần thiết hướng tới hòa bình, đồng thời phản bác những ý kiến cho rằng hội nghị là một chiến thắng sớm dành cho Điện Kremlin.
Thông điệp phối hợp từ Washington
Trong hai cuộc họp báo hôm thứ Ba (12/8), thư ký báo chí của Tổng thống Mỹ Donald Trump, bà Karoline Leavitt và người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce đã cùng đưa ra tuyên bố chính thức cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga, dự kiến diễn ra tại Anchorage, Alaska. Cả hai nhanh chóng làm rõ rằng đây “không phải là một cuộc đàm phán”.
Bà Leavitt mô tả đây là “cuộc gặp song phương” để ông Trump “hiểu rõ hơn về cách chúng ta có thể hy vọng chấm dứt cuộc chiến này”, trong khi bà Bruce gọi đây là cuộc gặp “thăm dò”, nơi Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ “xem (Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin) đang nghĩ gì”.
Ứng phó với làn sóng phản đối và chỉ trích ngoại giao
Theo báo The Kyiv Post, thông điệp thống nhất này dường như nhằm đối phó trước với làn sóng chỉ trích, bao gồm cả từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người cho rằng cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga là một bước đi nguy hiểm.
Các câu hỏi từ báo giới đã nhấn mạnh những “bãi mìn” ngoại giao xoay quanh cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga với mối lo chính là việc mang tới cho ông Putin một cơ hội tiếp xúc trực tiếp mà từ đó có thể nâng cao vị thế của nhà lãnh đạo Liên bang Nga bất chấp hành động của Moskva (Moscow) và các cáo buộc pháp lý quốc tế nhằm vào ông Putin.
Những vấn đề then chốt chưa được giải quyết
Cả bà Leavitt và bà Bruce đều phải đối mặt với sự chất vấn gay gắt về cách chính quyền của Tổng thống Trump xử lý tình huống nhạy cảm này.
Bà Bruce bác bỏ quan điểm cho rằng bản thân cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga là một chiến thắng cho ông Putin, khẳng định ông Trump cam kết “hoàn thành công việc” và rằng “bạn không tạo ra hòa bình bằng những hành động trình diễn hay sân khấu hoá. Bạn tạo ra hòa bình bằng cách nói chuyện với mọi người”.
Về phần mình, bà Leavitt thì giữ thái độ né tránh cẩn trọng. Khi được hỏi về việc các trẻ em Ukraine bị bắt cóc, người phát ngôn Nhà Trắng đã từ chối coi việc đưa các em trở về là một “giới hạn đỏ”, thay vào đó mô tả đây là vấn đề nhân đạo mà “Liên bang Nga và Ukraine cần tự giải quyết với nhau”.
Bà Leavitt cũng tránh trả lời trực tiếp câu hỏi về thông điệp ngoại giao rộng hơn liên quan tới phát biểu trước đây của ông Trump về khả năng “trao đổi lãnh thổ”, và chuyển hướng sang bảo vệ chính sách đối ngoại tổng thể của chính quyền.
Khi bị hỏi về việc không có đại diện Ukraine tham gia, bà Leavitt giải thích rằng đây là “một cuộc lắng nghe” với một bên duy nhất, nhưng khẳng định đã có kế hoạch cho một cuộc gặp ba bên trong tương lai.
Sự tự tin giữa tranh cãi
Dù đối mặt với nhiều câu hỏi, nhưng cả người phát ngôn Nhà Trắng và người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn thể hiện sự tự tin vào cách tiếp cận của ông Trump.
Người phát ngôn Nhà Trắng nói rằng bà “rất tin tưởng” Tổng thống Mỹ sẽ duy trì sự lạc quan sau cuộc gặp.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cũng hé lộ một phần “hộp công cụ” chiến lược của chính quyền, ám chỉ các biện pháp trừng phạt bổ sung nhằm vào “những bên đang mua dầu của Liên bang Nga”.
Canh bạc ngoại giao đầy rủi ro
Trong khi Nhà Trắng muốn định vị cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga ở Anchorage như một hành động ngoại giao cần thiết, thì theo báo The Kyiv Post, thông điệp được kiểm soát chặt chẽ này cho thấy rủi ro chính trị rất lớn.
Chính quyền của Tổng thống Trump đang đặt cược rằng “bài tập lắng nghe” này sẽ mang lại tiến triển thực chất hướng tới hòa bình, mà không trao chiến thắng cho Điện Kremlin.
Kết quả của canh bạc này – và nhận thức về việc ai thực sự nắm lợi thế – sẽ rõ hơn khi thế giới theo dõi hai nhà lãnh đạo gặp nhau vào thứ Sáu (15/8).
