Phát triển nhà ở xã hội, bài học từ Hải Phòng

Hiện thực hóa giấc mơ an cư cho người dân, lao động địa phương

Mới đây, sự kiện khởi công dự án NƠXH mang thương hiệu Happy Home Tràng Cát (giai đoạn 1) tại quận Hải An, TP. Hải Phòng với sự tham dự, chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ được cho là bước đột phá, bởi lẽ đây là dự án NƠXH có quy mô và hạ tầng tiện ích lớn nhất tại “thành phố hoa phượng đỏ”, góp phần giải quyết nhu cầu an cư cho hàng chục nghìn người dân địa phương cũng như thay đổi về không gian kiến trúc, cảnh quan cho khu vực, tạo diện mạo đô thị mới.

Dự án do Công ty cổ phần Vinhomes - thành viên Tập đoàn Vingroup làm chủ đầu tư, tổng diện tích 28,14 ha và tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 5.800 tỷ đồng, được triển khai theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Nhằm cụ thể hóa Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” của Chính phủ, trong đó Hải Phòng được giao chỉ tiêu phát triển 33.500 căn NƠXH và nhà ở công nhân, giai đoạn 2021-2025 là 15.400 căn và giai đoạn 2026-2030 là 18.100 căn.

Theo chia sẻ của Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Văn Tùng, Hải Phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng 14.500 căn NƠXH trong giai đoạn 2021-2025, đến nay đã khởi công 7 dự án (bao gồm cả dự án Happy Home Tràng Cát) với quy mô hơn 14.000 căn hộ. Như vậy, so với kế hoạch Thủ tướng giao, Hải Phòng đã cơ bản hoàn thành kế hoạch trong giai đoạn này. Trong đó, có khoảng 12.500 căn NƠXH bán cho công nhân và nhân dân, còn lại khoảng 1.500 căn do các doanh nghiệp đầu tư, cho công nhân thuê trong quá trình làm việc tại các nhà máy.

Điển hình như Khu NƠXH tại Tổng kho 3 Lạc Viên có 4.456 căn (khởi công tháng 3/2023); Khu nhà ở công nhân Tràng Duệ 2.538 căn (khởi công tháng 5/2023); Khu nhà ở công nhân viên của Công ty TNHH Pegatron Việt Nam 1.500 căn (khởi công tháng 5/2023)… Trong năm 2024, Thành phố tiếp tục khởi công một số dự án NƠXH với quỹ nhà khoảng 5.000 căn tại Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải; lô A52 Vĩnh Niệm và Khu đô thị Apage, quận Lê Chân...

Có thể thấy, Hải Phòng hiện là địa phương đi đầu cả nước về phát triển NƠXH, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người có thu nhập thấp, lao động ngoại tỉnh làm việc trong các khu công nghiệp; đưa hơn 5.000 hộ dân tại các chung cư cũ xuống cấp, nguy hiểm về sinh sống.

Chị Nguyễn Thị Dung, thành viên Công đoàn Khu Kinh tế Hải Phòng bày tỏ rằng, vợ chồng chị và con nhỏ đang thuê nhà trọ rộng hơn 10 m2 do người dân tự xây tại huyện An Dương. Những ngày hè nóng bức không có điều hòa, mùa mưa thường ngập lụt. Qua tìm hiểu, chị được biết giá NƠXH tại Hải Phòng khá cao so với thu nhập của gia đình. Do đó, tại cuộc đối thoại với chính quyền Thành phố, chị đã đề nghị có cơ chế, giải pháp hỗ trợ để có những dự án nhà ở giá phù hợp từ 300-400 triệu đồng/căn và được trả góp để công nhân như chị có cơ hội mua nhà, định cư lâu dài.

Lãnh đạo Sở Xây dựng Hải Phòng cho hay, Thành phố đã chỉ đạo Sở và các nhà đầu tư xác định giá bán tại các dự án NƠXH trên địa bàn khoảng 14-15 triệu đồng/m2. Như vậy, với khoản tài chính 300-400 triệu đồng, người lao động có thể mua 1 căn NƠXH diện tích khoảng 30 m2.

Ngoài dự án trên, Thành phố đang triển khai các dự án NƠXH khác như dự án NƠXH 39 Lương Khánh Thiện, khu NƠXH 384 Lê Thánh Tông (quận Ngô Quyền); khu nhà ở công nhân LG Tràng Duệ (huyện An Dương); dự án NƠXH thuộc dự án Khu đô thị, dịch vụ thương mại và nhà ở công nhân Tràng Duệ (huyện An Dương)… Do đó, người lao động có thể căn cứ nhu cầu, khả năng tài chính để thực hiện các thủ tục mua NƠXH tại các dự án này khi Sở Xây dựng có thông báo về các căn NƠXH đủ điều kiện mở bán trong tương lai.

Xây dựng nghị quyết chuyên đề phát triển NƠXH

Theo Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng, nhu cầu NƠXH tại Thành phố là rất lớn. Hải Phòng có hơn 2,2 triệu dân, cũng là thành phố công nghiệp, hiện thu hút khoảng 500.000 công nhân, lao động, trong đó phần nhiều là người dân từ các địa phương khác nên rất cần có chỗ ở ổn định.

Ngoài ra, tại khu vực trung tâm Thành phố cũng có một số khu chung cư cũ đã xuống cấp, nhiều khu vực ở vùng lõi đô thị, người dân sinh sống chật chội, có nhu cầu về NƠXH. Trước thực tế này, Thành ủy Hải Phòng đã ban hành Nghị quyết về phát triển NƠXH trên địa bàn Thành phố đến năm 2030.

Bên cạnh đó, tại Đề án phát triển NƠXH đến năm 2030, Hải Phòng đặt mục tiêu từ nay đến năm 2030 hoàn thành 33.500 căn nhà dành cho hộ gia đình có thu nhập trung bình và thấp tại đô thị, công nhân, người lao động trong khu công nghiệp.

Còn theo Chương trình phát triển nhà ở TP. Hải Phòng giai đoạn 2020-2030 (điều chỉnh năm 2022, tăng 2,5-3,5 lần so với kế hoạch), Thành phố phấn đấu trong giai đoạn 2021-2025 phát triển 1,5 triệu m2 NƠXH, tương ứng khoảng 20.794 căn hộ. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt 300.000 m2 sàn, tương ứng khoảng 4.158 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân phấn đấu đạt hơn 8.208 m2 sàn, tương ứng 210 căn hộ.

Giai đoạn 2026-2030 phát triển tăng thêm 2 triệu m2 sàn NƠXH, tương đương khoảng 28.000 căn hộ xây mới. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt khoảng 400.000 m2 sàn, tương ứng 5.598 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân phấn đấu đạt 20.000 m2 sàn, tương ứng 400 căn hộ. Thành phố phấn đấu sẽ đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho khoảng 80.000 công nhân.

Như vậy, với chương trình nhà ở đã điều chỉnh, dự kiến Hải Phòng sẽ quy hoạch khoảng 20% diện tích đất trong các khu công nghiệp xây dựng NƠXH phục vụ công nhân. Thời gian tới, cùng với sự gia tăng về tỷ lệ lấp đầy các khu công nghiệp, số lượng công nhân kèm với nhu cầu về nhà ở trên địa bàn cũng sẽ tăng cao. Dự báo, giai đoạn 2021-2025 sẽ có 40.000 công nhân có nhu cầu về nhà ở.

Hải Phòng đã và đang tiếp tục đa dạng hóa các phương thức đầu tư xây dựng NƠXH cho người thu nhập thấp, chủ yếu sử dụng vốn ngoài ngân sách; đẩy mạnh việc cho vay ưu đãi từ nguồn vốn ưu đãi của Chính phủ thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội để ưu tiên cho công nhân có nhu cầu về NƠXH vay để mua, thuê NƠXH; khuyến khích các thành phần kinh tế sử dụng vốn chủ sở hữu, vốn vay ngân hàng và vốn huy động hợp pháp để xây dựng NƠXH.

Đối với công nhân lao động tại các khu công nghiệp, Hải Phòng chủ trương tạo quỹ đất sạch phát triển NƠXH theo dự án tại các khu vực đô thị phát triển và tập trung nhiều khu công nghiệp như huyện An Dương, Thủy Nguyên…, sắp xếp lại quỹ đất do Nhà nước quản lý để điều chỉnh quy hoạch và chuyển sang đất xây dựng NƠXH mời gọi các nhà đầu tư xây dựng NƠXH.

Bên cạnh mục tiêu về số lượng, lãnh đạo TP. Hải Phòng đang nỗ lực thay đổi quan điểm của nhiều người cho rằng NƠXH là không gian cho các đối tượng yếu thế, thu nhập thấp, các điều kiện sống vừa đủ, Thành phố khẳng định sẽ xây dựng NƠXH đồng bộ, tiện nghi, có đầy đủ hệ thống hạ tầng xã hội (bệnh viện, trường học…), mà quan trọng là phải vừa túi tiền, phù hợp với khả năng chi trả của đa số người dân.

“Thành phố đã và đang rất nỗ lực triển khai các dự án NƠXH, nhà ở cho công nhân, tiến tới phát triển gần 47.000 căn NƠXH đến năm 2025, tầm nhìn đến 2030. Đồng thời, nghiên cứu mở rộng các đối tượng thụ hưởng chính sách miễn giảm học phí, không chỉ với con em công nhân lao động gốc Hải Phòng, mà còn với con em công nhân ngoại tỉnh đang sinh sống và làm việc tại địa phương”, ông Tùng nhấn mạnh.