“Phương thức đánh giá hồ sơ dự thầu một giai đoạn hai túi hồ sơ được hướng dẫn cụ thể theo nguyên tắc chấm kỹ thuật trước khi so sánh giá chào thầu. Có nghĩa là, chủ đầu tư, bên mời thầu sẽ so sánh năng lực của các nhà thầu tham gia dự thầu với yêu cầu của gói thầu một cách khách quan nhất, không phải lăn tăn với áp lực nhà thầu có giá thấp nhất có thể không đáp ứng được yêu cầu về năng lực như lâu nay”, ông Lê Văn Tăng, Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) phân tích.
Cụ thể, Dự thảo Nghị định quy định, nhà thầu nộp đồng thời đề xuất kỹ thuật và hồ sơ đề xuất tài chính, nhưng để ở hai túi hồ sơ riêng biệt. Việc mở thầu sẽ được tiến hành 2 lần. Trước tiên, mở hồ sơ đề xuất kỹ thuật phải được tiến hành công khai ngay sau thời điểm đóng thầu mà không phụ thuộc vào sự có mặt hay vắng mặt của các nhà thầu được mời. Những nhà thầu đáp ứng các yêu cầu tại các bước đánh giá sơ bộ về kỹ thuật sẽ được đánh giá chi tiết về kỹ thuật. Chỉ các nhà thầu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật mới được mở hồ sơ đề xuất tài chính để đánh giá.
Trước đó, theo quy định của Luật Đấu thầu 2005 về phương pháp đánh giá hồ sơ dự thầu, cả hồ sơ đề xuất kỹ thuật và đề xuất tài chính được mở và công bố cùng một thời điểm. Mặc dù phương pháp giá đánh giá được áp dụng nhằm đưa các hồ sơ dự thầu về cùng một mặt bằng để xem xét, song theo phân tích của ông Tăng, việc công bố giá dự thầu trước khi xem xét chi tiết nội dung hồ sơ dự thầu tạo áp lực rất lớn cho chủ đầu tư và bên mời thầu.
“Thường thì về lý thuyết, việc lựa chọn nhà thầu được xác định trên cơ sở cả năng lực thực hiện gói thầu và giá, song có vẻ như bên mời thầu thường chịu áp lực khá lớn nếu không lựa chọn nhà thầu có giá dự thầu thấp nhất. Lý do là, giá dự thầu đã được công bố trong thời điểm đóng thầu, nên các nhà thầu bỏ giá rẻ nhất thường làm khó dễ cho bên mời thầu nếu họ không được lựa chọn…”, ông Tăng phân tích và cho rằng, áp lực này sẽ hoàn toàn không còn khi việc xem xét kỹ thuật được thực hiện tách bạch hoàn toàn với thông tin về giá.
Trong giai đoạn đánh giá chi tiết hồ sơ đề xuất tài chính, Dự thảo Nghị định cũng đã hướng dẫn chi tiết theo 3 phương pháp, gồm: giá đánh giá, giá cố định và phương pháp kết hợp giữa kỹ thuật và giá. “Với việc mở rộng phương pháp đánh giá hồ sơ dự thầu, tạo sự chủ động cho chủ đầu tư, bên mời thầu tùy theo quy mô gói thầu, chúng tôi tin rằng, sẽ không còn tình trạng nhà đầu tư, bên mời thầu đổ lỗi cho các quy định về đấu thầu khi chọn nhầm nhà thầu kém năng lực”, ông Tăng nhận định.
