Theo kế hoạch được đề xuất, các nhà sản xuất lớn sẽ chung tay 50 tỷ nhân dân tệ (7 tỷ USD) để mua lại các cơ sở kém hiệu quả nhất và đóng cửa chúng, sau đó thành lập một liên minh để ngăn chặn các cuộc chiến về giá.
Trong điều kiện lý tưởng là khi giá tăng, các nhà sản xuất thua lỗ sẽ có lãi và trả được khoản nợ phát sinh trong quá trình này. Sản lượng giảm và chi phí polysilicon tăng sẽ buộc các nhà sản xuất tấm pin mặt trời - hiện có công suất sản xuất gấp đôi nhu cầu thực tế toàn cầu và là nguồn gốc gây ra căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và phương Tây - phải tiến hành hợp nhất.
Tuy nhiên, các nhà phân tích đã nhận thấy một số rủi ro ở mọi giai đoạn của kế hoạch này.
Thứ nhất, vẫn chưa rõ liệu ngành công nghiệp có thể thống nhất được bên tham gia hay bên rút khỏi liên minh.
GCL Technology Holdings, một trong những nhà sản xuất lớn nhất cho biết hồi đầu tháng này rằng, kế hoạch thành lập liên minh đã gần hoàn tất nhưng từ chối cung cấp thông tin chi tiết về các bên tham gia khác.
“Các ngân hàng có thể sẽ tham gia vào quá trình này với động lực tài trợ cho thương vụ mua lại này là để đảm bảo rằng lĩnh vực mà họ đánh giá là an toàn và không trở nên rủi ro", Dan Wang, Giám đốc khu vực Trung Quốc của Eurasia Group cho biết.
Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng có thể không muốn chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời tại khu vực của mình bị đóng cửa, sau những nỗ lực thực hiện tầm nhìn chiến lược về năng lượng xanh của chính phủ, bằng cách cung cấp trợ cấp, giảm thuế và đất giá rẻ cho ngành này.
"Chính quyền địa phương nào sẽ từ bỏ ngành công nghiệp của họ trước? Họ sẽ rất thận trọng", Max Zenglein, chuyên gia kinh tế cấp cao phụ trách khu vực châu Á Thái Bình Dương tại nhóm nghiên cứu The Conference Board cho biết.
Cuối cùng, ngay cả khi liên minh được thành lập, bất kỳ thành công nào cũng tạo điều kiện cho sự thất bại, như khi giá cả tăng cao, các thành viên có thể bị cám dỗ tăng sản lượng và thu lợi nhuận.
Những người cải cách đang phải đối mặt với tất cả những rủi ro này, mặc dù ngành công nghiệp năng lượng mặt trời liên quan polysilicon có ít doanh nghiệp tham gia và ít đầu vào chuỗi cung ứng hơn hầu hết các lĩnh vực khác trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Trong khi đó, tình trạng dư thừa công suất đang diễn ra phổ biến và gây ra áp lực giảm phát, đồng thời đe dọa quan hệ thương mại và tăng trưởng dài hạn.
Nếu chiến dịch chống dư thừa công suất không đạt được hiệu quả trong ngành polysilicon, nó sẽ gặp khó khăn trong nhiều ngành công nghiệp khác vì chính phủ có ít năng lực thúc đẩy những thay đổi nhanh chóng.
Theo công ty tư vấn Bernreuter Research, trong 5 năm qua, chỉ riêng bốn nhà sản xuất hàng đầu Trung Quốc đã xây dựng khoảng 2/3 công suất của ngành sản xuất polysilicon, đạt 3,25 triệu tấn vào cuối năm 2024. Năm 2025, Bernreuter dự đoán mức sử dụng trung bình sẽ là 35 - 40%, giảm so với mức 57% của năm ngoái.
Morningstar ước tính, khoảng 965.000 tấn công suất polysilicon đã được xây dựng hoặc vẫn đang được xây dựng trong năm nay, trích dẫn Hiệp hội Công nghiệp Quang điện Trung Quốc (CPIA).
Những nỗ lực trước đây nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp năng lượng mặt trời tự điều chỉnh đã thất bại. Tháng 10/2024, CPIA đã đề xuất mức giá sàn cho các mođun năng lượng mặt trời, nhưng sự cám dỗ của các nhà sản xuất muốn hạ giá thành đối thủ cạnh tranh tỏ ra quá hấp dẫn.
Trước đó, Ủy ban Quốc gia và Phát triển (NDRC) đã kêu gọi cấm sản xuất mới trong một cuộc họp trực tuyến vào tháng 2.
Các nhà phân tích cho biết, trong trường hợp liên minh polysilicon vượt qua được sự phản đối của ngành công nghiệp và chính quyền địa phương, họ có thể tăng giá lên mức mà các công ty kém cạnh tranh nhất trong lĩnh vực tấm pin mặt trời hạ nguồn không thể chi trả, buộc họ phải rút lui khỏi ngành.
"Trừ khi tôi thấy hàng loạt vụ vỡ nợ đột ngột làm thu hẹp quy mô của ngành, tôi không rõ điều này sẽ diễn ra như thế nào", Alicia Garcia-Herrrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á Thái Bình Dương của Natixis cho biết.
Bên cạnh đó, điều này cũng sẽ thử thách khả năng chịu đựng của các lãnh đạo Trung Quốc đối với một cuộc khủng hoảng trong một ngành công nghiệp được xem là ưu tiên quốc gia.
Việc bảo vệ các ưu tiên chiến lược cũng áp dụng cho các lĩnh vực khác, từ xe điện và pin đến đóng tàu, tất cả đều có chuỗi cung ứng phức tạp hơn nhiều so với năng lượng mặt trời.
"Việc xây dựng năng lực để đốt tiền rất dễ dàng, nhưng sau đó thu hẹp quy mô và điều hành một cách lành mạnh lại khó khăn hơn nhiều", chuyên gia kinh tế Max Zenglein cho biết.
