Lãnh đạo Công ty Tài chính TNHH HD SAISON đã chia sẻ góc nhìn về một trong những khía cạnh của kiểm soát rủi ro khi cho vay, với việc “từ chối có trách nhiệm”. Đây là một việc làm không mong muốn, nhưng lại giúp ích cho khách hàng và xa hơn là cho cả xã hội.
Kinh nghiệm từ bong bóng bất động sản Mỹ 2008
Thị trường cho vay tiêu dùng trong thời gian qua chứng kiến những chuyển biến tích cực, diện mạo của thị trường ngày càng thay đổi đậm nét với nhiều công ty tài chính trong nước được thành lập, các công ty tài chính nước ngoài cũng không nằm ngoài cuộc đua. Những gam màu sống động của thị trường tài chính tiêu dùng cho thấy một bức tranh tổng thể đang sáng dần lên, cơ hội tiếp cận các dịch vụ tài chính được mở rộng cho nhiều đối tượng khách hàng, hàng loạt sản phẩm tài chính ra đời phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân.
Giờ đây, vay tiêu dùng không còn quá xa lạ với người dân, ngày càng nhiều người có thể tiếp cận và vay với các công ty tài chính tiêu dùng. Nhưng cũng từ đây xuất hiện nhiều hơn các trường hợp nợ quá hạn, nợ xấu. Vì vậy, việc kiểm soát nợ xấu, tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước trở nên cấp thiết, tránh vết xe đổ của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 (nhưng ở quy mô quốc gia), mà căn nguyên của nó chính là “vỡ bong bóng bất động sản Mỹ”, xuất phát từ cho vay tiêu dùng một cách dễ dãi, thậm chí là “nhắm mắt cho vay”, không xét đến khả năng trả nợ, chỉ thuần túy xét duyệt dựa vào khả năng tăng liên tục của giá nhà ở Mỹ.
Nền kinh tế Mỹ lao đao trong giai đoạn này, kéo theo khủng hoảng tài chính toàn cầu, mà đỉnh điểm là hàng loạt tổ chức tài chính lớn mạnh với lịch sử hoạt động lâu đời phải khăn gói rời khỏi thị trường, tuyên bố phá sản như Lehman Brothers, New Century Financial Corporation... Nền kinh tế Mỹ chật vật tìm đường đứng dậy, thị trường tài chính thế giới có chung tình cảnh. Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là trong môi trường tín dụng phát triển ồ ạt, sự dễ dãi của các tổ chức tài chính trong việc cung cấp các khoản vay tiêu dùng, đặc biệt là vay mua nhà, các công ty tài chính có xu hướng cho vay mạo hiểm với rủi ro cao, kể cả đối tượng nhập cư bất hợp pháp.
Theo thống kê, có đến 28% số nhà tại Mỹ được mua là để nhằm mục đích đầu cơ, trong khi 12% mua mà không có mục đích sử dụng. Hệ quả, bong bóng bất động sản nước này dần phình to và tan vỡ. Đây là minh chứng rõ ràng nhất của việc xét duyệt các khoản vay thiếu trách nhiệm, không những gây tổn hại nghiêm trọng đến bên vay và bên cho vay, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến toàn xã hội.
“Nói không” có trách nhiệm để giúp khách hàng khỏi bị cuốn vào con sóng nợ nần
Nói “không” khi cần thiết
Năm 2015, HD SAISON đạt mức tăng trưởng vượt bậc, các chỉ số tăng trưởng đều gấp đôi so với năm 2014. Tính đến năm 2015, HD SAISON đã phục vụ hơn 1,5 triệu khách hàng, với hơn 5.000 nhân viên có mặt tại khắp 63 tỉnh, thành. Tuy tăng trưởng nhanh, nhưng tỷ lệ nợ xấu tại HD SAISON lại giảm hơn 10% so với năm 2014.
Quản lý rủi ro hiệu quả thể hiện ở việc duy trì tỷ lệ nợ xấu ở mức chấp nhận được có đóng góp đáng kể cho tăng trưởng và góp phần giúp HD SAISON phát triển bền vững. Đạt được điều này, một khía cạnh mà Công ty đặc biệt quan tâm và coi trọng là luôn đặt mình ở vị thế là một tổ chức tài chính uy tín và có trách nhiệm. HD SAISON luôn tư vấn khách hàng minh bạch, rõ ràng và đảm bảo khách hàng hiểu rõ các điều khoản quan trọng trước khi đặt bút ký hợp đồng vay. Một khâu quan trọng nhất trong quy trình là nói “có” hoặc “không” cho vay với khách hàng.
Để trả lời cho câu hỏi “khách hàng có được vay hay không?”, các chuyên viên tài chính của HD SAISON thu thập dữ liệu khách hàng thông qua trao đổi trực tiếp với khách hàng và chủ động khai thác thêm thông tin từ các nguồn hợp pháp khác được khách hàng chấp thuận. Các thông tin tối quan trọng bao gồm: thu nhập hàng tháng của khách hàng, tổng thu nhập gia đình, mức độ ổn định của công việc… Trên cơ sở đó, các chuyên viên tài chính giúp khách hàng hoạch định kế hoạch trả nợ một cách tốt nhất khi các khoản vay của khách hàng đã được chấp thuận.
Trường hợp ngược lại, khoản vay của khách hàng bị từ chối, nhưng việc từ chối này cũng chỉ là tạm thời tại thời điểm xét duyệt, căn cứ vào các điều kiện thông tin của khách hàng lúc đó. Khi các điều kiện cải thiện theo hướng tích cực, phù hợp hơn, thì khoản vay của khách hàng có khả năng sẽ được duyệt.
Việc phải nói lời từ chối với khách hàng là nhằm phục vụ lợi ích tốt nhất cho khách hàng. Bởi khi chấp nhận khoản vay trong điều kiện không đảm bảo, nghĩa là khách hàng nhiều khả năng sẽ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán, từ đó kéo theo một loạt hệ lụy: các phí phạt xuất hiện, khách hàng có nguy cơ rơi vào nhóm tỷ lệ nợ xấu và được cập nhật lên Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia, khách hàng có thể bị từ chối cho vay trong tương lai bởi các tổ chức tài chính, ngân hàng khi có nhu cầu vay. Đó là chưa kể, khách hàng khi đó rất dễ chuyển sang các kênh tài chính phi chính thức, tín dụng chợ đen. Thực tế cho thấy, các kênh này nếu vướng vào sẽ làm trầm trọng thêm thu nhập và cuộc sống không chỉ của người vay, mà còn của cả gia đình, từ đó có thể phát sinh các tác động tiêu cực đến xã hội.
Thông thường, với các trường hợp bị từ chối, HD SAISON sẽ tư vấn khách hàng kiểm soát làm chậm lại nhu cầu tiêu dùng mà đa phần không phải là quá mức thiết yếu, để tích lũy nhiều hơn và tăng mức trả trước; hoặc chọn sản phẩm phù hợp hơn với mức thu nhập, hay chọn mức vay ít hơn.
Quản trị rủi ro từ kinh nghiệm quốc tế và thói quen tiêu dùng Việt
Thị trường cho vay tiêu dùng tại các nước phát triển đã tiến xa hàng chục năm so với Việt Nam, kinh nghiệm quản lý rủi ro và quản trị tại các nước này rất cần thiết cho Việt Nam. Trong khi các công ty nước ngoài xâm nhập thị trường Việt Nam, thì các công ty tài chính trong nước cũng cần phải am hiểu thị trường cả trong và ngoài nước để hòa nhập và phát triển. Hai yếu tố kinh nghiệm quốc tế và am hiểu thị trường nội địa mang tính quyết định sống còn đối với một công ty tài chính.
HD SAISON bắt đầu hoạt động tại thị trường Việt Nam với tên gọi SGVF, trực thuộc một tập đoàn tài chính của Pháp. Năm 2015, SGVF chính thức đổi tên thành HD SAISON với sự đầu tư chiến lược từ HDBank và Credit Saison (Nhật Bản), trở thành công ty tài chính duy nhất tại Việt Nam có tính kế thừa kinh nghiệm quản trị quốc tế (Pháp, Nhật Bản) và am hiểu thị trường Việt Nam (đã hoạt động gần 10 năm). Thuộc tính quản trị thận trọng của người Pháp; tính cẩn trọng, tỉ mỉ, uy tín của người Nhật được kết hợp nhuần nhuyễn tại HD SAISON.
3 mục tiêu chính của HD SAISON là trở thành công ty tài chính tiêu dùng đáng tin cậy nhất tại Việt Nam; tiên phong trong việc cung cấp các giải pháp tài chính mới và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ; cam kết mang đến cho từng người dân một cuộc sống tiện nghi hơn với dịch vụ tài chính chuyên nghiệp và có trách nhiệm.
Vì vậy, HD SAISON ngày nay đề cao tính trách nhiệm trong các sản phẩm tài chính, từ đó tạo lập và xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng, đồng hành với khách hàng như những người bạn thân thiết. Mối quan hệ này được xây dựng dựa trên niềm tin và lợi ích cốt lõi giữa hai bên và cũng không nằm ngoài mong muốn của HD SAISON là làm hài lòng khách hàng ở mức cao nhất, trên cơ sở tư vấn hợp lý và có trách nhiệm.
