Các chuyên gia cho biết, ngoài việc có giá rẻ hơn, việc mua vàng trực tiếp từ các mỏ còn giúp hỗ trợ ngành công nghiệp địa phương và củng cố lượng vàng nắm giữ mà không làm ảnh hưởng đến dự trữ ngoại hối.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), mặc dù các quốc gia như Philippines và Ecuador đã thực hiện điều này trong nhiều năm, nhưng ngày càng nhiều ngân hàng trung ương khác đã bắt đầu, tăng cường hoặc đang xem xét việc mua vàng trực tiếp tại thị trường địa phương.
Trong cuộc khảo sát ngân hàng trung ương mới nhất của WGC, 19/36 ngân hàng trung ương cho biết đang mua vàng trực tiếp từ các mỏ vàng thủ công và quy mô nhỏ trong nước bằng đồng nội tệ, và 4 ngân hàng trung ương khác đang cân nhắc thực hiện động thái này. Tỷ lệ này cao hơn so với cuộc khảo sát năm ngoái, khi khoảng 14/57 ngân hàng trung ương cho biết đang mua vàng trực tiếp từ các nguồn trong nước.
“Một xu hướng mà chúng tôi đang thấy là một số ngân hàng trung ương, đặc biệt là ở châu Phi và Mỹ Latinh đang bắt đầu mua vàng trực tiếp từ các mỏ vàng quy mô nhỏ trong nước, vốn đã thực sự phát triển mạnh mẽ do giá vàng cao hơn”, Shaokai Fan, Giám đốc Ngân hàng Trung ương toàn cầu tại WGC cho biết.
Theo WGC, các ngân hàng trung ương của Colombia, Tanzania, Ghana, Zambia, Mông Cổ và Philippines đang dựa vào vàng khai thác trong nước để tích lũy dự trữ.
“Chúng ta có thể lập luận rằng vàng mua trong nước rẻ hơn so với mua vàng trên thị trường quốc tế, bởi vì nhiều ngân hàng trung ương mua vàng với mức chiết khấu nhẹ so với giá quốc tế”, ông Shaokai Fan cho biết.
Theo truyền thống, các ngân hàng trung ương mua vàng thông qua thị trường OTC toàn cầu - thường tập trung ở London vì vàng tại đây được giao dịch thông qua các ngân hàng vàng thỏi lớn, được định giá bằng đồng đô la, euro hoặc bảng Anh. Những giao dịch mua này thường liên quan đến các thỏi vàng với tiêu chuẩn London Good Delivery (LGD) có độ tinh khiết cao, đáp ứng các tiêu chuẩn giao dịch toàn cầu và được lưu trữ trong các kho vàng hàng đầu như Ngân hàng trung ương Anh (BoE).
“Do giá vàng tăng vọt và sức hấp dẫn của nó như một công cụ phòng ngừa rủi ro địa chính trị, việc ngân hàng trung ương của các quốc gia có sản xuất vàng chuyển sang sản lượng trong nước là điều dễ hiểu”, Adrian Ash, Giám đốc nghiên cứu tại công ty đầu tư vàng BullionVault cho biết.
Giá vàng đã tăng mạnh, liên tục lập đỉnh mới trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và niềm tin vào các tài sản trú ẩn an toàn truyền thống khác suy giảm. Dữ liệu từ LSEG cho thấy giá vàng giao ngay hiện đang giao dịch ở mức 3.328 USD/ounce, tăng gần 27% kể từ đầu năm đến nay. Việc mua vàng khai thác trong nước giúp tiết kiệm phí ngân hàng và phí trung gian, cũng như chi phí vận chuyển.
Tuy nhiên, các quốc gia cần phải trả tiền cho việc xử lý và tinh luyện kim loại theo tiêu chuẩn LGD -chuẩn mực toàn cầu cho vàng thỏi cỡ lớn. Các quy trình này cần được thực hiện ở nước ngoài nếu quốc gia đó không có năng lực tinh luyện LGD trong nước, điều này sẽ làm tăng chi phí.
Chiến lược tăng dự trữ
Một động lực hấp dẫn khác để mua vàng trong nước là sự linh hoạt về tiền tệ.
Mua vàng thông qua thị trường quốc tế thường phải cần tới đồng đô la, mà đồng đô la cũng là tài sản dự trữ, tức là các ngân hàng trung ương phải đổi dự trữ này lấy dự trữ khác. Nhưng điều này sẽ không xảy ra nếu sử dụng tiền tệ địa phương để mua vàng từ chính đất nước mình.
"Chúng ta có thể tăng dự trữ bằng cách sử dụng tiền tệ địa phương và do đó không phải hy sinh một tài sản dự trữ khác để tăng dự trữ vàng", ông Shaokai Fan cho biết.
Với mức nợ toàn cầu gia tăng, rủi ro thương mại và địa chính trị đang hiện hữu, các ngân hàng trung ương muốn củng cố bộ đệm dự trữ để bảo vệ trước những cú sốc tài chính bất ngờ. Việc nắm giữ nhiều dự trữ vàng hơn dưới nhiều hình thức cung cấp vũ khí để quản lý các cuộc khủng hoảng tiềm tàng.
Trong số 73 ngân hàng trung ương được WGC khảo sát, khoảng 95% cho biết họ kỳ vọng các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới sẽ tăng dự trữ vàng trong năm tới.
Trước đây, nếu các ngân hàng trung ương này muốn mua vàng, họ có lẽ sẽ chỉ mua trên thị trường quốc tế. "Nhưng với các quốc gia có sản lượng vàng nội địa, nhiều ngân hàng trung ương đang nghĩ rằng, có lẽ chúng ta có thể sử dụng sản lượng vàng nội địa này và bổ sung dự trữ theo cách này", ông Shaokai Fan cho biết.
Hỗ trợ ngành công nghiệp địa phương
Việc hỗ trợ các ngành khai thác trong nước và cộng đồng địa phương tương ứng cũng là động lực chính thúc đẩy các ngân hàng trung ương mua vàng thông qua các mỏ địa phương.
Nicky Shiels, Trưởng bộ phận Nghiên cứu và Chiến lược Kim loại tại MKS PAMP cho biết, đối với nhu cầu vàng ở một số quốc gia quá nhỏ, các ngân hàng trung ương được khuyến khích hỗ trợ các hoạt động khai thác trong nước, từ đó tạo ra việc làm.
Tuy nhiên, việc mua vàng thông qua các mỏ địa phương cũng đi kèm với rủi ro.
Việc các ngân hàng trung ương mua vàng thông qua thị trường quốc tế, thường là thông qua các ngân hàng vàng thỏi hàng đầu sẽ mang lại sự tin tưởng lớn hơn và giảm thiểu rủi ro về uy tín cho các ngân hàng trung ương. Phần lớn vàng được mua trong nước đến từ các hoạt động khai thác vàng thủ công và quy mô nhỏ, có liên quan tới thiệt hại môi trường và buôn lậu bất hợp pháp.
Tuy nhiên, cũng có thể lập luận rằng các ngân hàng trung ương, với uy tín thể chế và sức mạnh tài chính của mình, đang ở vị thế thuận lợi để chính thức hóa và làm sạch chuỗi cung ứng đó.
“Các ngân hàng trung ương có thể tận dụng sức mua khổng lồ của mình để hỗ trợ những người khai thác vàng thủ công, quy mô nhỏ này”, ông Shaokai Fan cho biết.
“Việc có một người mua uy tín, quy mô lớn như ngân hàng trung ương mang lại cho các công ty khai thác vàng quy mô nhỏ một kênh hợp pháp và công bằng để bán vàng …Điều đó không chỉ chuyển hướng dòng tiền khỏi các mạng lưới buôn lậu bất hợp pháp mà còn cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc và trách nhiệm giải trình. Đó chính xác là cách chúng tôi mô tả - một chiến thắng cho cả hai bên”, ông cho biết thêm.
