Xin bà cho biết, khi nào thì cổ phiếu của một công ty bị đưa vào diện kiểm soát?
Theo Quy chế niêm yết chứng khoán tại HOSE, có 3 nhóm trường hợp HOSE sẽ đưa chứng khoán vào diện bị kiểm soát, cụ thể: tổ chức niêm yết không đáp ứng được điều kiện niêm yết, như kết quả sản xuất - kinh doanh lỗ, có nợ quá hạn trên 1 năm, tạm ngừng sản xuất - kinh doanh, không đáp ứng được số lượng cổ đông công chúng; tổ chức niêm yết vi phạm quy định về công bố thông tin; chứng khoán không có giao dịch trong vòng 90 ngày.
Hiện nay, trên HOSE có 7 cổ phiếu bị kiểm soát, đó là: BTC (CTCP Cơ khí và Xây dựng Bình Triệu), đã bị kiểm soát từ năm 2005; BBT (CTCP Bông Bạch Tuyết), bị kiểm soát từ giữa năm 2008 và hiện đang bị hạn chế giao dịch (chỉ được khớp lệnh 1 lần trong ngày); TRI (CTCP Nước giải khát Tribeco); REE (CTCP Cơ điện lạnh); VTA (CTCP Vitaly); BHS (CTCP Đường Biên Hòa); VHG (CTCP Đầu tư và Sản xuất Việt Hàn).
Đối với các chứng khoán bị kiểm soát, HOSE sẽ theo dõi và yêu cầu doanh nghiệp công bố thông tin thường xuyên ra thị trường, đặc biệt tập trung vào những vấn đề khúc mắc của công ty để nhà đầu tư lưu ý. Chẳng hạn như BBT nợ nhiều thì chúng tôi thường xuyên công bố thông tin về số nợ của Công ty, chi tiết nợ ngắn hạn, nợ dài hạn, nợ quá hạn là bao nhiêu.
Do tình hình đặc biệt của năm nay nên khi doanh nghiệp công bố báo cáo tài chính năm mà kết quả lỗ là chúng tôi đưa vào diện kiểm soát ngay mà không chờ đến khi có kết quả kiểm toán như quy định. Nếu kết quả kiểm toán báo cáo tài chính là lãi thì doanh nghiệp sẽ ra khỏi diện kiểm soát, nhưng điều này rất khó xảy ra, vì khi doanh nghiệp đã hạch toán lỗ thì kiểm toán vào làm việc khó mà chuyển lỗ thành lãi được.
Theo bà, số công ty bị đưa vào diện kiểm soát do thua lỗ có tăng lên không?
Khả năng này rất cao do còn tới 45 doanh nghiệp niêm yết xin chậm nộp báo cáo tài chính năm 2008.
Trong số các công ty bị kiểm soát có công ty có số lỗ quý cuối năm 2008 làm âm cả lợi nhuận 3 quý đầu năm. Bà đánh giá thế nào về hiện tượng nhiều công ty lỗ trong quý IV, trong khi kết quả của quý III vẫn rất tốt đẹp?
Một số công ty đã dồn lỗ vào quý IV. Bên cạnh tình hình kinh tế khó khăn do ảnh hưởng chung của suy thoái kinh tế toàn cầu, còn có nguyên nhân từ việc hạch toán kế toán của công ty. HOSE đã có công văn nhắc nhở các công ty niêm yết phải trích lập dự phòng hàng tồn kho, dự phòng tài chính và hạch toán các khoản chi phí đầy đủ từ các quý trong năm, nhưng các công ty vẫn chưa nghiêm túc thực hiện.
Bà có lời khuyên gì với nhà đầu tư khi cổ phiếu họ nắm giữ bị đưa vào diện kiểm soát vì kinh doanh thua lỗ?
Nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ nguyên nhân công ty lỗ phát sinh từ đâu, khả năng khôi phục khoản lỗ như thế nào. Như trường hợp của REE, lỗ chủ yếu là do đầu tư tài chính, còn hoạt động sản xuất - kinh doanh chính của Công ty vẫn tốt; VTA lỗ do năm 2008 vay vốn lưu động với lãi suất cao, trong khi hàng sản xuất ra không bán được, buộc phải ngừng sản xuất (ngày 12/2/2009, VTA sẽ đưa nhà máy vào sản xuất trở lại); BHS lỗ do dự phòng tài chính và chi phí sản xuất tăng cao.
Nói chung, nhà đầu tư không nên hoảng loạn, cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân trước khi đưa ra các quyết định và cập nhật thường xuyên những thông tin về công ty, nhất là những thông tin mà HOSE yêu cầu công ty công bố.
Khi nào thì một công ty thoát khỏi diện bị kiểm soát, thưa bà? Nếu quý tới công ty có lãi thì cổ phiếu của công ty có được đưa ra khỏi diện kiểm soát?
Khi công ty khắc phục hết các nguyên nhân dẫn đến bị kiểm soát thì tình trạng bị kiểm soát sẽ được dỡ bỏ. Riêng đối với trường hợp lỗ, do kết quả kinh doanh một quý không phản ánh hết tính mùa vụ, chu kỳ kinh doanh, đặc thù kinh doanh của mỗi công ty nên chúng tôi căn cứ vào báo cáo tài chính năm có kiểm toán. Nếu báo cáo tài chính kiểm toán năm tiếp theo của doanh nghiệp có lãi thì công ty sẽ được đưa ra khỏi diện kiểm soát. Dự kiến, BTC sẽ được đưa ra khỏi diện kiểm soát sau khi có báo cáo tài chính kiểm toán năm 2008.
