Đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình) tham gia thảo luận.
Đề nghị trên được đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình), Ủy viên hoạt động chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhấn mạnh khi tham gia thảo luận về tình hình kinh tế, xã hội sáng 17/6 tại Quốc hội.
Ông Hiếu nói, trong thời gian tới, nhiệm vụ quan trọng vẫn phải là cải cách thể chế, và ông vẫn còn băn khoăn về chất lượng cải cách.
Các bộ, ngành giám sát tìm ra các quy định pháp luật đang là rào cản, không phù hợp. Nhưng đôi khi nhìn từ góc độ một bộ, ngành, có những quy định phù hợp, còn nhìn từ góc độ doanh nghiệp, từ đời sống thực tiễn kinh doanh, có thể không phù hợp.
“Băn khoăn của tôi là cải cách thể chế phải thực chất, đúng, đáp ứng đúng yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Trước Quốc hội, vị đại biểu Thái Bình kể lại chuyện tại cuộc gặp của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với cộng đồng doanh nghiệp phổ biến Nghị quyết 68-NQ/TW, có ý kiến đề nghị bãi bỏ một chỉ thị của Thủ tướng từ năm 2012.
Sau đó, ông Hiếu tìm hiểu chỉ thị này để hiểu tại sao doanh nghiệp đề nghị bãi bỏ, thì phát hiện chỉ thị yêu cầu tập trung các dự án đầu tư vào khu công nghiệp. Chính vì vậy, một số địa phương vẫn áp dụng chỉ thị khiến một số dự án đầu tư rất lớn, do gần bến cảng, gần sông, rất khó triển khai, gây nhiều khó khăn, vướng mắc.
Nhận định có thể còn nhiều văn bản như vậy nữa, ông Hiếu đề nghị Thủ tướng rà soát tổng thể các văn bản theo đúng tinh thần Nghị quyết 68, gồm các công văn, chỉ thị ban hành từ trước đến nay. Nếu cản trở, gây khó khăn, vướng mắc cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, nên bãi bỏ công khai, minh bạch để các địa phương, doanh nghiệp thực hiện đầy đủ.
Việc gỡ khó khăn này, theo đại biểu Phan Đức Hiếu là rất thiết thực.
Kiến nghị tiếp theo của đại biểu Phan Đức Hiếu là nên thành lập một tổ chuyên gia rà soát độc lập, mang tính hệ thống toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật, để phát hiện những quy định không thể phát hiện nếu chỉ nhìn ở một bộ, ngành cụ thể.
Tổ rà soát này bao gồm các chuyên gia pháp lý, chuyên gia kinh tế khoa học, đại diện cộng đồng doanh nghiệp. Đại diện cộng đồng doanh nghiệp sẽ đưa ra những phát hiện rất thiết thực, thực sự gắn với hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, về lâu dài, ông Hiếu cho rằng, nên học tập kinh nghiệm các nước thành lập một ủy ban cải cách thể chế thuộc Chính phủ hoặc thuộc Thủ tướng để duy trì động lực cải cách thể chế lâu dài, bền vững.
Cũng phát biểu về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam trong thời gian qua, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết, các doanh nghiệp phản ánh vướng mắc bất cập trong môi trường kinh doanh vẫn còn nhiều.
 |
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) phát biểu tại nghị trường. |
“Nếu không có đột phá về môi trường kinh doanh thì chắc chắn mục tiêu tăng trưởng dài hạn hai con số trong hai thập kỷ tiếp theo không thể đạt được. Thậm chí, nếu chúng ta cứ giữ mục tiêu tăng trưởng cao trong các năm 2026, 2027 mà sử dụng các biện pháp về tài khoá, tiền tệ thì rủi ro vĩ mô rất lớn”, đại biểu Hà Sỹ Đồng nhận định.
Theo vị đại biểu Quảng Trị, việc cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, bãi bỏ giấy phép con thời gian qua là tương đối thành công, nhưng nay các điều kiện này đang có dấu hiệu quay trở lại. Đơn cử lĩnh vực xuất khẩu gạo, trước đây Nghị định 109 yêu cầu điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo rất cao. Đến năm 2018, các điều kiện kinh doanh đã được giảm xuống rất nhiều. Nhưng gần đây, lại có dự thảo sửa đổi Nghị định 107 yêu cầu doanh nghiệp sẽ phải sở hữu kho mà không được phép thuê kho nữa.
Dẫn thông tin từ các báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) gần đây, như Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và Dòng chảy pháp luật kinh doanh, ông Đồng nhấn mạnh việc đầu tư các dự án có sử dụng đất của Việt Nam hiện nay như một khu "rừng thủ tục", "núi thủ tục", từ việc xin quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất, chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định thiết kế, môi trường, phòng cháy chữa cháy, tiền sử dụng đất, giấy phép xây dựng, nghiệm thu công trình…
Khảo sát của VCCI cũng cho thấy vấn đề tiếp cận đất đai hay xây dựng nhà xưởng của doanh nghiệp ngày càng khó khăn. Nếu như năm 2021 có 55% doanh nghiệp gặp thuận lợi khi tiếp cận mặt bằng kinh doanh thì năm 2024 chỉ còn 33%. Trong đó vướng mắc lớn nhất là kéo dài thời gian làm thủ tục, đặc biệt là thủ tục xác định giá đất. Hầu hết các thủ tục khi thực hiện đều bị kéo dài hơn quy định hoặc phải làm đi làm lại nhiều lần, đại biểu Hà Sỹ Đồng dẫn chứng.
Với tình trạng "rừng thủ tục", "núi thủ tục" như vậy, theo vị đại biểu Quảng Trị, thì khó có thể huy động được đủ đầu tư tư nhân để phục vụ tăng trưởng.
“Tháo gỡ khó khăn cho dự án đầu tư phải được coi là trọng tâm của trọng tâm khi muốn đặt mục tiêu tăng trưởng cao liên tục nhiều năm. Tôi đề nghị Chính phủ phải rất quyết liệt trong việc này. Cần lập tổ công tác gồm nhiều chuyên gia kinh tế và pháp luật để đề xuất tháo gỡ, đơn giản hoá thủ tục về đầu tư dự án, tập trung vào việc cắt giảm, hợp nhất hoặc liên thông thủ tục hành chính. Trước mắt, khi Quốc hội thông qua 1 luật sửa 8 luật về lĩnh vực đầu tư, tài chính thì cần có các biện pháp đồng bộ đưa ngay các chính sách mới vào cuộc sống. Có như thế thì mới có thể đưa mục tiêu tăng trưởng 8% của năm nay về đích”, ông Hà Sỹ Đồng phát biểu.
