Định hình M&A thế hệ mới

Quản lý doanh nghiệp như một danh mục đầu tư

Phân tích của Deloitte về hơn 2.000 thương vụ lớn từ năm 2015 cho thấy “những doanh nghiệp kiến tạo động lực tăng trưởng mới” - các công ty tận dụng những thương vụ mua lại táo bạo, thoái vốn chiến lược và hợp tác trong hệ sinh thái - đang dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng trong một thế giới của những thay đổi liên tục về pháp lý, chủ nghĩa dân tộc kinh tế và những đột phá công nghệ.

Những doanh nghiệp kiến tạo động lực tăng trưởng mới này đã định nghĩa lại cách nắm bắt giá trị, khai thác các thị trường mới cũng như tái tạo các mô hình kinh doanh cho thế giới hiện đại.

Theo nghiên cứu, nhóm tiên phong mới của các nhà lãnh đạo M&A Kiến tạo đột phá thể hiện sự vượt trội ở các khía cạnh.

Thứ nhất, nhìn nhận M&A kiến tạo đột phá như một nhiệm vụ lãnh đạo – Lộ trình tăng trưởng tích hợp, đa chiều với M&A và hợp tác chiến lược là cốt lõi, được dẫn dắt bởi định hướng lãnh đạo rõ ràng và tầm nhìn dài hạn truyền cảm hứng.

Thứ hai, tối đa hóa giá trị từ danh mục đầu tư – Duy trì tư duy tối đa hóa giá trị danh mục đầu tư liên tục, thường xuyên rà soát danh mục đầu tư, tối ưu hóa chi phí, tìm kiếm tăng trưởng sáng tạo và theo đuổi M&A như các nhà đầu tư chủ động (activist investor).

Thứ ba, kiến tạo đột phá trong quá trình thực hiện thương vụ – Tích hợp các yêu cầu chuyển đổi có liên kết rõ ràng với các nền tảng kỹ thuật số, cơ sở hạ tầng dữ liệu và năng lực công nghệ vào chiến lược và quá trình thực hiện thương vụ ngay từ ngày đầu tiên.

Thứ tư, đặt AI và công nghệ làm trọng tâm – Ứng dụng các công nghệ tiên tiến không chỉ để tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả mà còn để xác định lại mô hình kinh doanh, tạo nguồn doanh thu mới và nắm bắt các thị trường mới nổi.

Thứ năm, sức mạnh trong hợp tác – Hình thành các quan hệ hợp tác và đối tác sáng tạo với các trung tâm dữ liệu siêu quy mô (hyperscaler), startup và quỹ đầu tư tư nhân để nhanh chóng thực hiện, xác định lại mô hình kinh doanh, tạo nguồn doanh thu mới và khai thác các thị trường mới nổi.

Thứ sáu, lực lượng lao động sẵn sàng cho tương lai – Phát triển lực lượng lao động có khả năng linh hoạt và thích ứng bằng cách thúc đẩy chuyển đổi văn hóa táo bạo, đầu tư sâu vào các kỹ năng kỹ thuật số và hỗ trợ AI.

M&A ngày nay hướng tới việc triển khai các bước đi có chủ đích và chiến lược nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi. Các tổ chức đang ngày càng quản lý doanh nghiệp như một danh mục đầu tư, liên tục cân đối lại và đưa ra lựa chọn thấu đáo về “sân chơi” và cách giành chiến thắng. Chuyển đổi không phải là một sự lựa chọn. Đó là cái giá khi tham gia cuộc chơi, còn việc không hành động chính là rủi ro lớn nhất”.

Xu hướng M&A ở Đông Nam Á

Tại Đông Nam Á, bức tranh M&A của năm 2025 đã được định hình bởi cả những thách thức mang tính hệ thống dai dẳng và các cơ hội mới. Chênh lệch giá mua-bán cao, chu kỳ thoái vốn kéo dài và tâm lý người bán không sẵn lòng từ bỏ quyền kiểm soát doanh nghiệp vẫn là những rào cản lớn trong các lĩnh vực cốt lõi như cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và năng lượng tái tạo. Trong khi đó, những thay đổi pháp lý và nhu cầu tích hợp sau sáp nhập phức tạp, đặc biệt trên phương diện công nghệ và nguồn nhân lực, càng làm tăng rủi ro triển khai.

Bất chấp những thách thức này, khu vực vẫn tiếp tục thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của các nhà đầu tư. Sự linh hoạt trong chính sách và khung pháp lý, dòng vốn mạnh mẽ và triển vọng nhu cầu nội địa tích cực là các yếu tố có lợi cho cả các nhà đầu tư chiến lược và tài chính. Các lĩnh vực tăng trưởng cao như công nghệ, viễn thông, chăm sóc sức khỏe và năng lượng tái tạo đang dẫn dắt hoạt động M&A ở Đông Nam Á. Việc hợp nhất thị trường gần đây, thu hẹp chênh lệch định giá và cải thiện các điều kiện tài chính được kỳ vọng sẽ thúc đẩy làn sóng giao dịch lớn hơn.

Vốn cổ phần tư nhân vẫn là một động lực then chốt, chiếm tỷ trọng đáng kể trong giá trị giao dịch, đặc biệt là trong các khoản đầu tư trong chu kỳ phát triển ổn định (later-stage) và khởi nghiệp (start-up) ở Singapore và trên toàn khu vực. Mặc dù tổng giá trị giao dịch đầu tư tư nhân có biến động do số lượng các thương vụ lớn (mega-deal) giảm nhưng hoạt động trong lĩnh vực công nghệ, dịch vụ tài chính và chăm sóc sức khỏe vẫn có khả năng phục hồi với các quỹ đầu tư tư nhân áp dụng cách tiếp cận kỷ luật, tập trung vào giá trị và ưu tiên các tài sản đã ổn định. Bán cùng ngành (trade sale) tiếp tục là chiến lược thoái vốn chính vì chiến lược này có tốc độ nhanh hơn và sự chắc chắn cao hơn so với phương thức phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trong khu vực và các giao dịch thứ cấp đang tăng lên để đáp ứng nhu cầu thanh khoản ngày càng tăng.

Nhìn chung, để đạt được thành công ở Đông Nam Á đòi hỏi phải thực thi kỷ luật, ưu tiên chiến lược rõ ràng và năng lực chủ động quản trị các thách thức về văn hóa và hội nhập, trong đó vốn cổ phần tư nhân đóng vai trò trung tâm trong việc định hình bức tranh thương vụ của khu vực.

Ở Đông Nam Á - nơi chuỗi cung ứng, công nghệ và kỳ vọng của khách hàng đang thay đổi nhanh chóng, các thương vụ và quan hệ đối tác chiến lược cho phép các nhà lãnh đạo tái cấu trúc danh mục đầu tư và tiếp cận các năng lực mới. Bằng việc áp dụng nhiều đòn bẩy tăng trưởng, họ có thể tăng trưởng với tốc độ và quy mô mà khu vực yêu cầu - định hình lại mô hình kinh doanh, hoạt động bền vững trong tương lai và tạo ra giá trị lâu dài vượt xa các thương vụ đơn lẻ.

Công nghệ và AI là cốt lõi của quá trình chuyển đổi

Dữ liệu cũng cho thấy cách các doanh nghiệp kiến tạo đột phá tăng trưởng đang định hình lại doanh nghiệp thông qua M&A và hợp tác với hệ sinh thái của họ, sử dụng AI và công nghệ đột phá như một lực lượng chuyển đổi. Với gần một nửa số CEO ưu tiên AI, các công nghệ mới nổi như GenAI, robotics, điện toán lượng tử và nền tảng học máy được coi là mối đe dọa và tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh mới.

Gần 47% CEO được khảo sát hiện ưu tiên đầu tư vào AI, biến công nghệ thông minh trở thành trung tâm của các chiến lược M&A hiện đại. Hơn một nửa (52%) CEO tin rằng AI sẽ thúc đẩy tăng trưởng doanh thu với các khoản đầu tư công nghệ thông minh liên kết chặt chẽ với các mục tiêu chiến lược để cân bằng rủi ro và lợi thế tiên phong.

Các doanh nghiệp kiến tạo đột phá cũng đang định hình lại chuỗi cung ứng như những động cơ chiến lược, không chỉ bằng cách thúc đẩy hiệu quả mà còn tạo ra các dịch vụ mới như logistics as a service, đồng thời sử dụng phân tích thời gian thực để làm củng cố mối quan hệ giữa đối tác và nhà cung cấp. Chuỗi cung ứng đang dần phát triển từ “bộ phận hỗ trợ” thành động lực chiến lược của tăng trưởng và đổi mới.

Ở châu Á - Thái Bình Dương, nơi các thị trường đang phát triển với tốc độ chưa từng thấy, M&A kiến tạo đột phá là chất xúc tác cho sự đổi mới. Bản chất là ứng dụng công nghệ, từ tự động hóa đến AI, không chỉ để tối ưu hóa mà còn định hình lại các mô hình kinh doanh và mở ra các nguồn giá trị mới. Thành công đòi hỏi cách tiếp cận theo hướng danh mục đầu tư trong việc đầu tư công nghệ, đảm bảo khả năng tương tác và khả năng chống chịu để phát triển mạnh trong một khu vực được định hình bởi sự phức tạp và cơ hội.

Báo cáo của Deloitte tiết lộ, các quỹ đầu tư tư nhân đang thay đổi chiến lược trong bối cảnh các thị trường tăng trưởng chậm và chi phí vay tăng cao. Với ước tính 2.300 tỷ USD dự trữ vốn chưa phân bổ, các quỹ đang triển khai những thay đổi mạnh mẽ trong hệ sinh thái của họ, nhắm vào các công ty có tiềm năng chưa được khai thác để định vị lại toàn bộ các ngành công nghiệp.

Báo cáo nhấn mạnh những bên mua đạt hoặc vượt các mục tiêu cộng hưởng (sau thương vụ), thường đạt được hiệu quả tiết kiệm chi phí cộng hưởng trung bình gấp 1,3 lần mức được công bố theo ước tính trong quá trình thực hiện giao dịch, và trong một số trường hợp ghi nhận con số gấp 2 lần. Trung bình, các công ty chủ động xác định, theo dõi và hành động, tối ưu nguồn lực cộng hưởng thường vượt các mục tiêu của thương vụ 23%, tạo ra giá trị lớn hơn đáng kể so với các công ty cùng ngành.