Các đơn vị sự nghiệp công lập có quyền trực tiếp tổ chức tuyển dụng.
Trong báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ, Bộ Nội vụ cho biết dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) được thiết kế theo hướng đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền, đơn giản hóa thủ tục, giảm tiền kiểm, tăng hậu kiểm. Nội dung trọng tâm là sửa đổi Điều 17 về phương thức tuyển dụng và Điều 18 về thẩm quyền tuyển dụng.
Theo đó, các đơn vị sự nghiệp công lập có quyền trực tiếp tổ chức tuyển dụng, nếu không tự đảm nhận, đơn vị có thể đề xuất cơ quan chủ quản thực hiện. Riêng đối với những đơn vị do ngân sách nhà nước bảo đảm, việc tuyển dụng sẽ theo phân cấp, ủy quyền của bộ, ngành hoặc UBND cấp tỉnh.
Định hướng này phù hợp với chủ trương tăng cường phân cấp, bảo đảm sự thống nhất với Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đồng thời khẳng định trách nhiệm của người đứng đầu trong quyết định tuyển dụng và sử dụng nhân sự.
Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) cũng quy định rõ ba phương thức tuyển dụng: Thi tuyển: dành cho đa số ứng viên tham gia vào khu vực sự nghiệp công lập; Xét tuyển: áp dụng với sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, người dân tộc thiểu số, người học theo chế độ cử tuyển và một số nhóm đặc thù; Tiếp nhận: dành cho chuyên gia, nhà khoa học, nhân tài, người có kinh nghiệm từ khu vực ngoài công lập, người đang hợp đồng chuyên môn trong đơn vị sự nghiệp, cùng các đối tượng được pháp luật chuyên ngành cho phép.
Dự thảo cũng bổ sung cơ chế chuyển đổi cho phép công chức, viên chức đủ điều kiện có thể sang làm việc tại đơn vị sự nghiệp khác theo thủ tục chuyển công tác.
Theo Bộ Nội vụ, cách thiết kế này vừa mở rộng “đầu vào” để thu hút nguồn nhân lực chất lượng, vừa bảo đảm nguyên tắc tiên quyết: ứng viên phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm.
Đáng chú ý, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập sẽ trực tiếp ký hợp đồng làm việc với người trúng tuyển, căn cứ vào kết quả tuyển dụng. Điều này giúp tăng cường tính chủ động của đơn vị, đồng thời nâng cao trách nhiệm trong khâu quản lý và sử dụng nhân sự.
Trong trường hợp đơn vị không tự tổ chức tuyển dụng, việc này sẽ do cơ quan chủ quản hoặc cơ quan được phân cấp, ủy quyền thực hiện. Với các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước, trách nhiệm tuyển dụng thuộc về cơ quan quản lý theo phân cấp.
Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) tiếp tục hoàn thiện quy định về điều kiện dự tuyển theo hướng đồng bộ với Luật Cán bộ, công chức năm 2025. Các tiêu chí bao gồm: quốc tịch, độ tuổi, phẩm chất đạo đức, sức khỏe, hồ sơ rõ ràng và đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm.
Với các vị trí quản lý, ứng viên phải đáp ứng tiêu chuẩn bổ nhiệm theo quy định, trừ trường hợp đặc thù. Danh mục các trường hợp không được đăng ký dự tuyển được bổ sung thêm nhóm “người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi” nhằm bảo đảm tính minh bạch và phù hợp với thực tiễn quản lý.
Sau khi trúng tuyển, hợp đồng làm việc sẽ được ký kết bằng văn bản giữa người đứng đầu đơn vị và người được tuyển, nêu rõ quyền, nghĩa vụ cũng như các chế độ liên quan. Với chức danh do cấp trên bổ nhiệm, hợp đồng phải có ý kiến chấp thuận của cấp đó.
Dự thảo cũng yêu cầu ứng dụng công nghệ, tích hợp với cơ sở dữ liệu quản lý đội ngũ viên chức theo từng ngành, lĩnh vực, tăng tính minh bạch và hậu kiểm trong tuyển dụng.
Song song đó, dự thảo bổ sung cơ chế hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ để thu hút nhân sự chất lượng cao, đặc biệt là chuyên gia tham gia quản lý, điều hành hoặc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Với những đơn vị cung cấp dịch vụ công thiết yếu chưa tự chủ, ngân sách nhà nước sẽ chi trả cho phần hợp đồng này.
Theo Bộ Nội vụ, tổng thể các sửa đổi trong dự thảo tập trung vào hai trục chính bao gồm mở rộng đầu vào để thu hút nhân lực chất lượng cao và gắn trách nhiệm cho đơn vị sự nghiệp công lập trong việc tuyển dụng và sử dụng người lao động. Đi cùng với đó là cơ chế công nghệ, cơ sở dữ liệu liên thông và hợp đồng dịch vụ để bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả và thích ứng với yêu cầu mới.
