Đừng đổ lỗi cho chính sách

(ĐTCK-online) Giá dầu trên thị trường thế giới trong những ngày đầu tuần vọt lên tới 108 USD/thùng và dự kiến sẽ phá ngưỡng 115 USD/thùng, cao hơn 8 -15 USD so với mức Chính phủ quyết định tăng giá xăng dầu hồi cuối tháng 2. Trong khi đó, tác động từ đợt tăng giá xăng dầu đang dần hiện hữu vào các ngành kinh tế, chẳng hạn như vận tải, sản xuất công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ...

Trong bối cảnh khó khăn như vậy, doanh nghiệp phải cắt giảm chi tiêu, cải tiến công nghệ hợp lý nếu không muốn chi phí tăng vọt. Sẽ có những doanh nghiệp thua lỗ vì lâu nay quen hưởng lợi từ bao cấp, nhưng cái được lớn hơn là Nhà nước đang dần tạo ra môi trường kinh doanh tự chủ.

Một doanh nghiệp chuyên sản xuất xi măng, từ vài năm nay, năm nào cũng có kết quả kinh doanh tăng trưởng cao hơn năm trước, khi tìm hiểu nguyên nhân kỹ càng hơn thì thấy, họ có được kết quả đó một phần nhờ chính sách bao cấp giá dầu, một nguyên liệu đầu vào quan trọng trong quá trình sản xuất. Với quyết định tăng giá dầu diesel từ 10.200 đồng/lít lên 13.900 đồng/lít, giá dầu mazut tăng từ 8.500 đồng/kg lên 9.500 đồng/kg, doanh nghiệp này đang lo lắng vì chi phí dự kiến tăng cao, nếu tính cả vào giá bán sản phẩm, người tiêu dùng khó có thể chấp nhận vì so với các doanh nghiệp khác, mức giá đó quá cao. Tiết giảm chi phí, tăng năng suất lao động, cải tiến công nghệ là biện pháp duy nhất doanh nghiệp này có thể áp dụng trong thời điểm hiện nay.

Xăng lên giá song không phải doanh nghiệp taxi nào cũng tăng mạnh giá cước, vẫn có những doanh nghiệp duy trì giá ổn định như thời điểm trước đây. “Chúng tôi cũng biết anh em tài xế khó khăn hơn, nhưng mỗi người chịu một chút, doanh nghiệp thu bớt đi tỷ lệ, tài xế chịu khó kiếm khách hơn, chứ cứ tăng giá cước vùn vụt theo người ta sẽ giảm bớt nhu cầu đi lại bằng taxi so với trước”, lãnh đạo một công ty vận tải cho biết.

Ông Nguyễn Cẩm Tú, Thứ trưởng Bộ Công thương khẳng định, quan điểm của Nhà nước là không bù lỗ cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và không bao cấp về giá xăng dầu cho nền kinh tế. Các doanh nghiệp phải tính đúng, tính đủ giá nhập khẩu và các loại thuế, phí theo quy định của pháp luật hiện hành, chi phí kinh doanh và lợi nhuận hợp lý, Nhà nước ấn định giá trần, doanh nghiệp không được bán vượt mức giá đó, còn bán dưới giá hoàn toàn được khuyến khích. “Thực hiện điều hành giá cả như vậy, doanh nghiệp buộc phải có các giải pháp tiết kiệm chi phí, nhất là chi phí xăng dầu nhằm hạ giá thành sản phẩm, các đơn vị kinh doanh xăng dầu phải tiếp tục tiết kiệm chi phí quản lý doanh nghiệp”, ông Tú nói.

Như vậy, nếu như trước đây, doanh nghiệp chẳng cần năng động, chủ động kế hoạch kinh doanh vì khi lỗ đã có Nhà nước thì nay, họ bắt đầu được đưa vào cuộc đua cạnh tranh, doanh nghiệp nào có chi phí, hao hụt thấp, kho bãi được quản lý tốt, doanh nghiệp đó có lợi nhuận nhiều, quản lý không khéo có thể lỗ. Xăng dầu là ngành kinh doanh có điều kiện song nhằm tạo ra môi trường cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tự chủ, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động kinh doanh của mình, các chuyên gia cho rằng, cơ quan quản lý nên cụ thể hóa điều kiện và cấp phép thêm cho các đầu mối nhập khẩu, thay vì chưa đầy 10 đầu mối như hiện nay. Khi có sự cạnh tranh, đầu mối nào năng động tìm kiếm được nguồn hàng tốt hơn, linh hoạt có khả năng sử dụng nhiều công cụ hạn chế hơn, đầu mối đó sẽ sống khỏe và đem đến giá bán hợp lý nhất cho người tiêu dùng.

Thực tế tại Việt Nam , điều hành quản lý các ngành dịch vụ, sản xuất theo cơ chế thị trường đang dần tạo ra thuận lợi cho người tiêu dùng và có lợi cho cả Nhà nước. Nhiều ngành dịch vụ như viễn thông, ngân hàng, tài chính nhờ bớt độc quyền mà giá cước rẻ hơn, dịch vụ tốt hơn, phong phú hơn. Với người dân và doanh nghiệp, “cái khó ló cái khôn”, bỏ bao cấp trợ giá (ngoại trừ một số nhóm đối tượng như nông dân nghèo, ngư dân...) họ phải tập quen dần với những cú sốc điều chỉnh chính sách và tự trang bị cho mình khả năng cũng như kế hoạch quản trị rủi ro. Làm được như vậy, Nhà nước có thể tập trung cho những chính sách ổn định, mang tính chiến lược dài hạn, mà không phải bận tâm ra các quy định ngắn hạn làm yên lòng dân, rồi lại rơi vào vòng luẩn quẩn và bị gán cho “chính sách bám đuôi” khi diễn biến giá thế giới đảo chiều.