Khấu trừ thuế đối với chi phí quảng cáo và khuyến mại

Khấu trừ thuế đối với  chi phí quảng cáo và khuyến  mại

Vừa như một động thái trước yêu cầu hiện thời về khuyến khích tiêu dùng trong nước, việc gỡ bỏ quy định về mức khống chế được khấu trừ thuế cũng đặc biệt quan trọng trong thời điểm hiện nay, khi nhà ĐTNN đang tìm cơ hội đầu tư tại Việt Nam do thị trường, đặc biệt là lĩnh vực phân phối, bán lẻ, bắt đầu mở cửa từ năm nay. Việc không khấu trừ chi phí quảng cáo và khuyến mại là một vấn đề chính cần cân nhắc đối với các công ty kinh doanh hàng tiêu dùng khi quyết định có đầu tư vào Việt Nam hay không.

Đây cũng là thời điểm các công ty trong nước đã có thương hiệu phải cạnh tranh và giành chiến thắng trước những thương hiệu nước ngoài tại chính thị trường nội địa. Những công ty này rất cần được khuyến khích để phát triển thương hiệu ở cả thị trường nội địa và thị trường xuất khẩu thông qua việc được phép khấu trừ toàn bộ chi phí quảng cáo và khuyến mại phát sinh.

Hoạt động quảng cáo và khuyến mại có ảnh hưởng tích cực đến lợi ích của người tiêu dùng, DN và của cả đất nước. Chế độ thuế của một quốc gia do đó không nên gây trở ngại cho DN khi chi cho quảng cáo và khuyến mại.

Dù đã có những bước phát triển tích cực trong những năm qua, nhưng mức khấu trừ thuế đối với chi phí quảng cáo và khuyến mại vẫn còn bị hạn chế. Với một số lượng hạn chế các trường hợp được ngoại trừ, còn hầu hết chi phí quảng cáo và khuyến mại vẫn không được khấu trừ thuế nếu vượt quá 10% tổng chi phí. Luật thuế Thu nhập DN mới có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2009 tăng mức khống chế lên 15% là một bước tiến rất được hoan nghênh, nhưng tỷ lệ này chỉ được áp dụng đối với các công ty mới thành lập trong 3 năm hoạt động đầu tiên.

Nếu cho phép khấu trừ toàn bộ chi phí quảng cáo và khuyến mại sẽ khuyến khích tiêu dùng trong nước, hỗ trợ các công ty trong nước trong quá trình xây dựng thương hiệu; giúp luật thuế của Việt Nam hòa nhập với luật thuế của các quốc gia khác, nhờ đó thúc đẩy hợp tác kinh tế chặt chẽ hơn, cải thiện năng lực cạnh tranh; giúp thu hút ĐTNN, cải thiện khả năng sinh lời của các DN đang hoạt động và khuyến khích đầu tư (theo chế độ thuế hiện hành thì nhiều dự án có mức lợi nhuận khá thấp).

Đối với các NĐT tại Việt Nam, việc xóa bỏ mức khống chế này sẽ giúp tạo ra môi trường kinh tế hấp dẫn để đầu tư, giảm thiểu chi phí hoạt động cho DN, gia tăng tỷ suất lợi nhuận đầu tư với việc hỗ trợ tăng trưởng nhanh hơn trong những năm đầu hoạt động, tạo điều kiện cho các DN nhỏ và vừa có thể cạnh tranh công bằng hơn với các DN có quy mô lớn.

Đối với người tiêu dùng, việc cho phép khấu trừ toàn bộ chi phí quảng cáo và khuyến mại sẽ dẫn đến hàng hóa được giảm giá, do mức thuế suất thực cao được phản ánh trong giá thành sản phẩm mà sau đó chuyển sang cho người tiêu dùng gánh chịu giảm xuống.

Cho phép khấu trừ toàn bộ chi phí quảng cáo và khuyến mại sẽ giúp cân bằng vị thế của Việt Nam với các đối tác và đối thủ chính. Trong những năm vừa qua, Việt Nam đã lựa chọn hợp tác, liên kết chặt chẽ hơn với các nền kinh tế châu Á khác. Quá trình liên kết này thúc đẩy phát triển theo hướng hài hòa về kinh tế và tăng trưởng toàn diện, đòi hỏi phải áp dụng các phương pháp và chuẩn mực chung. Các nước ASEAN và hầu hết quốc gia tại các khu vực khác hiện đang ghi nhận chi phí xây dựng thương hiệu là một khoản chi phí hoạt động sản xuất - kinh doanh bình thường và đều chấp nhận khấu trừ toàn bộ chi phí này khi xác định thu nhập chịu thuế. Nếu Việt Nam cho phép khấu trừ toàn bộ chi phí quảng cáo và khuyến mãi sẽ khuyến khích ĐTNN vào Việt Nam.

Việc mở cửa thị trường theo cam kết khi gia nhập WTO, đặc biệt là mở cửa lĩnh vực phân phối, bán lẻ cho các DN có 100% vốn ĐTNN bắt đầu thực hiện từ năm nay cũng có nghĩa là DN đang phải cân nhắc có nên thành lập cơ sở kinh doanh có pháp nhân đầy đủ ở Việt Nam hay không. Ảnh hưởng của mức khống chế chi phí quảng cáo và khuyến mại rất có thể là một trong những điểm chủ yếu mà họ cần cân nhắc khi quyết định đầu tư.

Hiện nay, các NĐT thường so sánh khi quyết định có nên thành lập cơ sở kinh doanh có pháp nhân đầy đủ ở Việt Nam hay điều hành hoạt động kinh doanh từ nước ngoài. Trong trường hợp điều hành hoạt động kinh doanh từ nước ngoài, công ty có thể chi trả chi phí quảng cáo từ nước ngoài và được khấu trừ thuế tại những quốc gia này. Điều này sẽ tạo ra sự phân biệt đối xử với các công ty được thành lập tại Việt Nam với cam kết tạo thêm việc làm cho thị trường Việt Nam và sẽ không khuyến khích đầu tư mới.

Nếu cho phép khấu trừ toàn bộ chi phí quảng cáo và khuyến mại sẽ khuyến khích tiêu dùng trong nước

Một điều rõ ràng là khấu trừ thuế đối với chi phí quảng cáo và khuyến mại được các DN trông đợi rất nhiều. Điều này không chỉ bởi vì khấu trừ sẽ giảm bớt nghĩa vụ thuế cho DN, mà chủ yếu bởi nó sẽ hỗ trợ DN phát triển hoạt động tương xứng với tiềm năng của thị trường, chứ không còn trong một môi trường bị giới hạn. Quảng cáo giúp thu hồi vốn đầu tư nhanh hơn, giúp cho việc đầu tư mới có nhiều khả năng thực hiện hơn, giúp giảm giá hàng hóa, khai thác hết năng lực sản xuất hiện có, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và nâng cao năng suất lao động.

Nhiều công trình nghiên cứu về suy thoái kinh tế trong gần một thế kỷ qua đã cho thấy, trên thế giới, công ty nào chi nhiều cho quảng cáo trong thời gian suy thoái đều có doanh thu tăng, trong khi với trường hợp ngược lại, với các công ty cắt giảm chi cho quảng cáo thì cả doanh thu và lợi nhuận đều giảm. Những nghiên cứu này cũng tiết lộ, sau khi cuộc suy thoái kết thúc thì chính những công ty đã cắt giảm chi cho quảng cáo trước đó vẫn tiếp tục tụt lại sau các công ty duy trì ngân sách cho quảng cáo.

Do chi phí quảng cáo và khuyến mãi được khống chế ở mức 10% tổng chi phí của DN (hiện nay là 15% trong 3 năm đầu hoạt động của một DN mới thành lập), nên thuế suất thực của các DN có chi phí quảng cáo, khuyến mãi bằng hoặc lớn hơn 10% doanh thu thì ít nhất cũng gấp đôi thuế suất danh nghĩa (30 - 60%). Đối với các NĐT thì mức thuế suất thực có ý nghĩa hơn nhiều mức thuế suất danh nghĩa. Do đó, Việt Nam hiện nay đang có vị thế cạnh tranh yếu xét trên góc độ thuế suất thực áp dụng đối với các công ty kinh doanh hàng tiêu dùng khi so sánh với các quốc gia khác trong khu vực (mức thuế suất thực áp dụng trong khu vực dao động trong khoảng 25% đến mức cao nhất là 35%).

Không chỉ đất nước và các DN được hưởng lợi, mà quan trọng hơn, chính người tiêu dùng cũng được hưởng nhiều lợi ích từ việc khấu trừ thuế hoàn toàn đối với chi phí quảng cáo và khuyến mãi. Xét tổng thể, một số điểm lợi chủ yếu mà người tiêu dùng được hưởng như sau:

- Mua được hàng hóa với giá rẻ hơn, bởi hiện tại, khi DN muốn tránh tác động tiêu cực về thuế của việc không được khấu trừ chi phí quảng cáo và khuyến mãi để đảm bảo có được lợi nhuận kỳ vọng thì kết quả là giá cả hàng hóa tăng đáng kể và sẽ đổ lên vai người tiêu dùng;

- Tiếp cận sản phẩm và dịch vụ mới, vì việc cho phép khấu trừ thuế hoàn toàn đối với chi phí quảng cáo và khuyến mãi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm và dịch vụ mới đến được thị trường Việt Nam;

- Tạo điều kiện thuận lợi cho người Việt Nam tiếp cận với các công nghệ mới mà Chính phủ không cần phải bỏ ra chi phí.

Tóm lại, việc khấu trừ thuế hoàn toàn chi phí quảng cáo và khuyến mãi sẽ là một biện pháp trực tiếp kích thích tiêu dùng trong nước. Việc xóa bỏ mức khống chế sẽ giúp đẩy mạnh hoạt động kinh tế trong nước cho cả DN trong nước và DN có vốn ĐTNN đang hoạt động, đồng thời khuyến khích đầu tư mới.

Do đó, nên xem xét áp dụng các biện pháp sau nếu mức khống chế không được xóa bỏ hoàn toàn:

a) Tạm thời không áp dụng mức khống chế trong năm 2009 (tương tự như việc giãn, giảm thuế).

b) Văn bản hướng dẫn thi hành nên bao gồm nhóm rộng hơn các loại chi phí được loại trừ không áp dụng mức khống chế.

c) Xây dựng khung thời gian cụ thể với các bước thực hiện rõ ràng cho đến khi việc khấu trừ toàn bộ được cho phép.

Mức khống chế về khấu trừ chi phí quảng cáo và khuyến mãi sẽ vẫn là một vấn đề cần thảo luận thêm. Tuy nhiên, trong bối cảnh môi trường kinh tế và luật pháp hiện nay, rất cần một cái nhìn mới đối với vấn đề này.