Môi giới chứng khoán không cần chứng chỉ hành nghề?

Chấn chỉnh người hành nghề, cách nào?

Theo công văn của UBCK, qua báo cáo về người hành nghề MGCK của các CTCK và kết quả kiểm tra một số CTCK, để chấn chỉnh hoạt động MGCK, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật hiện hành, UBCK yêu cầu CTCK nghiêm chỉnh chấp hành quy định về nhân viên thực hiện nhiệm vụ kinh doanh chứng khoán.

Có thể hiểu vì sao UBCK lại ra công văn kể trên trong bối cảnh hoạt động MGCK hiện nay. Trên thực tế, hình thức tổ chức hoạt động MGCK theo cách truyền thống (với số lượng nhân viên môi giới hạn chế, CTCK thụ động ngồi đợi NĐT đến mở tài khoản) đã không còn phù hợp. Sự cạnh tranh khốc liệt đã đẩy hoạt động MGCK đến những hình thái mới. Thay vì một phòng môi giới chứng khoán như trước đây, có công ty tổ chức đến hàng chục phòng. Mỗi phòng sẽ có một vài nhân viên chủ chốt của công ty. Mỗi nhân viên này có trách nhiệm tìm thêm các môi giới tự do, cộng tác viên MGCK. Như một dạng bán hàng đa cấp, các CTCK đang xây dựng một mạng lưới môi giới qua nhiều tầng nấc với mục tiêu cuối cùng là có được khách hàng mới.

Hoạt động của các MGTD và cộng tác viên MGCK có thể khiến NĐT gặp một số rủi ro như chất lượng tư vấn không cao, tài sản của NĐT có thể bị ảnh hưởng… Do đó, việc chấn chỉnh họat động MGCK của UBCK là cần thiết. Tuy nhiên, với những quy định hiện hành thì khó có thể ép CTCK áp dụng.

Công văn 1386/UBCK-QLKD do UBCK gửi các CTCK có yêu cầu CTCK nghiêm chỉnh chấp hành quy định về nhân viên thực hiện nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán quy định tại Điểm C, Khoản 1, Điều 62, Luật Chứng khoán. Tuy nhiên, nhiều ý kiến từ thị trường cho rằng, Điểm C, khoản 1 điều 62, Luật Chứng khoán là điểm quy định về điều kiện để được cấp giấy phép thành lập và hoạt động của CTCK, tức là chỉ quy định về điều kiện ban đầu trong hồ sơ khi CTCK muốn xin thành lập, nên các công ty đang hoạt động đều đương nhiên đã đáp ứng quy định này.

Cũng trong công văn trên của UBCK có yêu cầu các CTCK không được thực hiện hình thức cộng tác viên hoạt động môi giới chứng khoán. Tuy nhiên, UBCK lại không đưa ra khái niệm thế nào là cộng tác viên môi giới chứng khoán, nên các CTCK cũng rất dễ lách khoản này. Một số CTCK cho biết, hình thái cộng tác viên môi giới là một cách để họ phát triển mảng hoạt động môi giới khá hiệu quả. Các cộng tác viên MGCK là người giới thiệu NĐT đến mở tài khoản. Sau đó, trách nhiệm chăm sóc khách hàng, tư vấn thuộc về môi giới chính của công ty. Hàng tháng, số tiền hoa hồng CTCK chi trả trên số phí phát sinh, các môi giới và cộng tác viên có sự ăn chia với nhau. Như vậy, các cộng tác viên MGCK không tham gia vào bất cứ quy trình nghiệp vụ nào của hoạt động môi giới. Việc cấm cộng tác viên môi giới, theo nhiều ý kiến là không cần thiết, không khả thi, bởi hình thức hoạt động của các cộng tác viên MGCK rất giản đơn và cũng khó có thể điều tra các CTCK sử dụng loại hình lao động này. Hơn nữa, nếu cấm cộng tác viên môi giới thì CTCK có thể “đẻ” ra các cái tên khác như hợp tác viên môi giới, phát triển viên môi giới, đại lý môi giới… 

Làm môi giới không cần chứng chỉ hành nghề?

Hiện nay, quy định pháp lý trên TTCK có yêu cầu nhân viên môi giới buộc phải có chứng chỉ hành nghề hay không vẫn là câu hỏi ngỏ. Trong khi đó, trên thực tế, thước đo một môi giới giỏi, theo quan điểm của nhiều nhà đầu tư, lại không phải là người được trang bị nhiều bằng cấp chứng chỉ, mà họ phải có kinh nghiệm tư vấn chăm sóc khách hàng. “Thước đo cho sự thành công của nghề MGCK là sự hài lòng của khách hàng và doanh thu cho công ty”, một môi giới chuyên nghiệp vốn xuất phát từ một NĐT kỳ cựu trên thị trường nói. “Như giai đoạn vừa qua, trên cơ sở phân tích các yếu tố cơ bản của DN, môi giới tư vấn cho NĐT những mã cổ phiếu tốt. Tuy nhiên, NĐT lại không cần mà chỉ muốn biết thông tin về những cổ phiếu được làm giá. Như vậy, thì cũng không hẳn đòi hỏi những môi giới có trình độ trên sách vở!”, môi giới kể trên cho biết.

Nâng cao chất lượng nhân sự trong khi không làm xáo động lớn hoạt động môi giới tại CTCK hiện nay đang là bài toán khó. Rõ ràng, nội một công văn kể trên sẽ không thể giải quyết hết được các vấn đề. Cơ quản quản lý đã từng có nhiều công văn yêu cầu NĐT không được mở nhiều tài khoản, CTCK không được mua - bán T+, không được magin…, tuy nhiên hiện tượng này vẫn diễn ra như thường lệ. Vì sao vậy, thưa… thị trường?