Theo Wall Street Journal, Trung Quốc đã làm rung chuyển ngành công nghiệp ô tô 2 lần trong năm nay. Đầu tiên, tại Triển lãm ô tô Thượng Hải, xe điện do Trung Quốc sản xuất đã khiến các đối thủ ngành xe ô tô từ phương Tây choáng váng vì tính năng vượt trội cùng mức giá khó tin. Thứ hai, trong quý I/2023, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã “soán ngôi” Nhật Bản và trở thành nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.
Vậy làm thế nào để Trung Quốc có thể cạnh tranh và đi đầu ngành công nghiệp béo bở vốn do các thương hiệu Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc thống trị lâu nay. Đó là sự kết hợp độc đáo giữa chính sách công nghiệp, chủ nghĩa bảo hộ và động lực cạnh tranh trong nước.
Thực tế, nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo các doanh nghiệp phương Tây đã chuẩn bị tốt cho hai yếu tố đầu nhưng chưa thực sự chú trọng điểm thứ 3, còn Trung Quốc lại tận dụng rất tốt chìa khóa này.
Đầu tiên là chính sách công nghiệp, việc sử dụng các nguồn lực của chính phủ để hỗ trợ một số ngành ưu tiên, Trung Quốc đã làm rất tốt điều này.
Khi quan chức trên khắp thế giới coi biến đổi khí hậu là một mối đe dọa lâu dài, họ đã đòi hỏi các biện pháp can thiệp trong hàng thập kỷ để chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch. Trung Quốc đã đặt cược chính xác rằng trong ngành giao thông vận tải, xe điện sẽ trở thành giải pháp tối ưu nhất.
Hồi năm 2009, Trung Quốc đã bắt đầu trợ cấp rất mạnh tay cho những người mua xe điện. Vào năm 2020, Nio - từng là đối thủ lớn của Tesla đã tránh được phá sản nhờ gói trợ cấp của chính phủ Trung Quốc. Các quan chức địa phương cũng gia tăng huy động vốn để khai thác nguyên liệu lithium cho pin xe điện.
Trong khi chính sách công nghiệp giúp nhu cầu về ô tô điện được ổn định thì chủ nghĩa bảo hộ đã đảm bảo rằng những chiếc ô tô điện đó sẽ được sản xuất tại Trung Quốc, thuộc sở hữu của các công ty nước này để đủ điều kiện nhận trợ cấp. Chưa hết, họ cũng tham vọng để các thương hiệu phải dùng pin “made in China”. Từ đó, tạo điều kiện lớn cho xe điện hãng BYD hay CATL phát triển mạnh mẽ.
Ngoài ra, WSJ cho biết, để bán được xe ô tô ở Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô nước ngoài phải tuân thủ một số quy định nhất định.
Theo Gregor Sebastian, một chuyên gia phân tích tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator, tập đoàn ô tô Quảng Châu thuộc sở hữu nhà nước đã trở thành người chơi lớn trong lĩnh vực xe điện nhờ liên doanh với Toyota và Honda.
Tuy nhiên, đến năm 2019, bất chấp tất cả sự hỗ trợ của chính phủ, doanh số bán xe điện tại Trung Quốc vẫn còn rất yếu, cùng lúc đó Trung Quốc đã để Tesla mở một nhà máy tại Thượng Hải. Tu Le, giám đốc điều hành của Sino Auto Insights cho biết: Chính chất xúc tác này đã thúc đẩy sự quan tâm và đẩy mạnh mức độ cạnh tranh của các nhà sản xuất địa phương Trung Quốc.
Quay trở lại năm 2011, Pony Ma, người sáng lập Tencent đã giải thích sự khác biệt giữa Trung Quốc và Mỹ rằng: Tại Mỹ, sau khi một thương hiệu đưa ý tưởng mới ra thị trường, phải mất đến vài tháng sau sự cạnh tranh mới xuất hiện, đủ để thương hiệu đó có được thị phần đáng kể. Trong khi đó, ở Trung Quốc, bạn có thể phải đối mặt với hàng trăm đối thủ cạnh tranh chỉ trong vòng vài giờ đầu tiên. Do vậy, ý tưởng là thứ không quan trọng ở Trung Quốc mà việc thực thi mới là quan trọng.
Nhưng nhờ sự cạnh tranh đó và việc tập trung vào thực thi, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã trở thành một hệ sinh thái rộng lớn bao gồm rất nhiều các công ty tư nhân, và đó là chìa khóa quan trọng giúp họ đạt được thành quả hiện tại.
Chưa hết, một số nhà sản xuất ô tô chạy xăng thường hướng đến sản phẩm, trong khi các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc lại giống với các công ty công nghệ hướng đến người tiêu dùng.
Xe điện Trung Quốc có từ hai đến ba màn hình hiển thị, một màn hình phù hợp để xem phim từ ghế sau, nhiều lidar (cảm biến dựa trên tia laser) để hỗ trợ người lái và thậm chí cả micro để hát karaoke.
