Nặng thêm gánh nợ
Mấy tuần nay, anh Hoàng Văn Việt, ngụ tại TP. Thủ Đức (TP.HCM) ruột nóng như lửa đốt vì đang có khoản vay mua nhà và được nhân viên tín dụng thông báo điều chỉnh lãi vay sau 3 tháng đầu từ mức 9,5%/năm lên 12%/năm. Không chỉ có vậy, khách hàng này cho biết, phía ngân hàng còn thông báo mức lãi suất 12%/năm chỉ cố định trong kỳ hạn 6 tháng, sau đó sẽ điều chỉnh theo diễn biến lãi suất thị trường.
Anh Việt kể, gia đình quyết định mua căn nhà trên với giá 2,4 tỷ đồng từ hơn 1 năm trước khi dịch Covid-19 còn đang căng thẳng nên được chủ đầu tư và ngân hàng liên kết chào mời nhiệt tình với lãi suất khá ưu đãi ở mức chỉ 6%/năm. Thu nhập của hai vợ chồng được gần 30 triệu đồng/tháng, tính đi tính lại, với khoản tích cóp 1 tỷ đồng, vay thêm số còn lại và trả gốc cộng lãi mỗi tháng một nửa thu nhập thì vẫn đủ chi tiêu tằn tiện, lại đỡ được gần 5 triệu tiền thuê nhà hàng tháng.
“Tưởng mình đã tính kỹ lắm rồi, nhưng hóa ra vẫn không bằng… ngân hàng tính”, anh Việt than thở và cho biết rằng, với mức lãi suất tăng thêm được nhân viên ngân hàng thông báo cộng với việc chủ đầu tư khu chung cư anh đang ở vừa áp giá dịch vụ sau 1 năm miễn phí khiến chi phí cho chỗ ở của gia đình anh đã tăng thêm 4-5 triệu đồng/tháng.
“Giờ tôi sợ nhất gia đình có người ốm đau hoặc gặp biến cố gì thì coi như tái nghèo”, vị khách hàng này lo lắng.
Không lâm vào “chuyện đã rồi” như trên, nhưng dù đã chọn được căn nhà đất ưng ý ở huyện Nhà Bè (TP.HCM), vợ chồng anh Trần Văn Linh vẫn đang băn khoăn về việc vay vốn ngân hàng để mua.
Theo lời kể của anh Linh, hiện tại, vợ chồng anh có 1,3 tỷ đồng và dự tính vay ngân hàng 1,2 tỷ đồng còn lại để mua một căn nhà 1 trệt, 1 lầu và được ngân hàng đồng ý hỗ trợ giải ngân do giấy tờ pháp lý đầy đủ. Tuy nhiên, điều khiến vợ chồng anh băn khoăn đó là mức lãi suất hiện tại mà phía ngân hàng đưa ra.
Cụ thể, mức lãi suất trong năm đầu tiên lên tới 8,5%/năm và những năm sau thả nổi theo bình quân lãi suất tiền gửi 12 tháng của các ngân hàng quốc doanh cộng với biên độ 3,8%.
“Với mức lãi suất này, tôi sẽ phải thanh toán 14 triệu đồng/tháng năm đầu tiên và những năm sau, tính gộp cả gốc lẫn lãi mỗi tháng lên tới 16-17 triệu đồng. Con số này vượt quá khả năng chi trả của gia đình”, anh Linh nói và cho biết thêm, cũng bởi vì mức lãi suất tăng cao, vợ chồng anh vẫn đang do dự việc quyết định mạo hiểm mua nhà hay tiếp tục đi thuê, giảm rủi ro quá tải tài chính.
“Băn khoăn quá, chỉ sợ liều lĩnh quyết định lại sớm phải bán nhà gấp để trả nợ”, anh Linh nói.
Chưa dừng lại ở việc lãi suất tăng, như trường hợp của chị Nhung (quê ở Quảng Trị, đang làm việc tại 1 công ty ở TP.HCM) cho hay, dù chấp nhận nguồn vốn vay không rẻ nhưng đã 2 tháng kể từ khi làm hồ sơ, đến nay chị vẫn chưa được ngân hàng cấp vốn.
“Còn thiếu 700 triệu đồng cho căn nhà đã mua nên tôi lựa chọn phương án vay vốn ngân hàng. Tham khảo nhiều nơi, tôi lựa chọn một ngân hàng có kỳ hạn cho vay tối đa 25 năm với lãi suất trên 8%/năm. Tuy nhiên, đã hơn 2 tháng chờ đợi, sắp đến hạn đóng tiền nhà đợt tiếp theo nhưng tôi vẫn chưa được giải ngân bởi lý do ngân hàng hết room tín dụng, phải xếp hàng đợi…”, chị Nhung chia sẻ.
Trên thực tế, theo khảo sát của phóng viên, lãi vay mua nhà đã được điều chỉnh tăng tại hầu hết ngân hàng. Có khách hàng cá nhân phản ánh đã phải trả lãi 13-14%/năm trong khoảng một tháng trở lại đây. Dẫu vậy, việc vay được vốn từ ngân hàng cũng không phải dễ vì lãi suất tiết kiệm liên tục được các ngân hàng điều chỉnh trong thời gian gần đây đã khiến lãi suất cho vay tăng lên. Hơn nữa, trong bối cảnh room tín dụng còn lại hạn hẹp và Ngân hàng Nhà nước vẫn chưa có thông báo mới thì chắc chắn các nhà băng phải chọn lọc khách hàng khi giải ngân.
Những động thái trên từ ngân hàng không chỉ khiến những người vay trước cảm thấy áp lực, mà một số người đang có ý định mua nhà thời điểm này cũng băn khoăn.
“Lãi suất đang có xu hướng biến động theo chiều tăng lên, vì vậy tôi chưa quyết định vay mà cần thời gian tính toán thêm. Bởi nếu hết ưu đãi lãi suất, đến khi thả nổi theo thị trường, lãi suất quá cao sẽ rơi vào cảnh áp lực tài chính lớn”, anh Chiến, một người có nhu cầu mua nhà để ở tại Bình Dương chia sẻ.
Nên vay thế nào?
Theo PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế, nhu cầu vay vốn mua nhà vẫn rất lớn trong bối cảnh thu nhập người lao động còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nền kinh tế cả nước đang trong giai đoạn phục hồi, nhu cầu về vốn tăng mạnh khiến các ngân hàng buộc phải tăng lãi suất huy động để hút dòng tiền, kéo theo đó là lãi suất cho vay, trong đó có vay mua nhà sẽ phải điều chỉnh tăng.
Trong bối cảnh đó, nếu tính toán vay mua nhà, người đi vay nên cân nhắc khả năng chi trả lãi vay và nợ gốc ngân hàng theo lãi suất thả nổi. Ngoài việc không nên chi quá 30-40% thu nhập cho khoản vay, cần ước tính giá trị căn nhà nên mua dựa trên mức thu nhập và tiền mặt có sẵn.
“Trước khi mua nhà trả góp, đặt bút ký hợp đồng vay vốn dài hạn, người mua nhà cần phải tính toán chi tiết, cân nhắc kỹ càng để tránh trường hợp khi lãi suất tăng cao lại nằm ngoài khả năng thanh toán hoặc rơi vào tình huống đã đặt cọc mua nhà nhưng không thể nộp tiền đúng tiến độ vì không vay được tiền từ ngân hàng”, vị chuyên gia lưu ý.
Với các nhà đầu tư cá nhân, theo ông Trần Khánh Quang, chuyên gia đầu tư bất động sản, việc ra quyết định thời điểm này nên “trông” vào vốn tự có và cần thận trọng với việc sử dụng đòn bẩy vì khả năng phải đầu tư trung - dài hạn là khá cao. Đồng thời, nhà đầu tư phải cân đối trên số tài sản hiện có, chứ không phải trên số tiền đầu tư.
“Với những người có tiềm lực tài chính, có thể tính toán đầu tư từng phần ngay tại thời điểm này. Chẳng hạn, bỏ ra khoảng 3-4 tỷ đồng mà chỉ chiếm khoảng 20-30% số tiền đang có thì không cao, nhưng nếu có 3-4 tỷ đồng mà đi đầu tư cả thì cần cân nhắc”, ông Quang lưu ý.
Còn theo quan điểm của ông Nguyễn Văn Hậu, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Bất động sản Asian Holding, lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng của các ngân hàng hiện nay trung bình khoảng 7%/năm chưa phải là mức hấp dẫn so với kỳ vọng sinh lời từ kênh đầu tư bất động sản. Trong trường hợp lãi suất tiết kiệm lên tiếp tới 10-12%/năm mới thực sự ảnh hưởng lớn, nhưng theo ông Hậu, “khả năng này rất khó xảy ra trong bối cảnh vĩ mô trong nước và sự điều hành chắc tay của cơ quan quản lý thị trường tiền tệ”.
“Thời điểm này, nhà đầu tư có thể giải ngân thăm dò từng phần vốn vào những sản phẩm bất động sản có pháp lý rõ ràng”, ông Hậu tư vấn.
