Khu vực sân bay Nha Trang cũ được bàn giao trái quy định cho Tập đoàn Phúc Sơn. Ảnh: Trung Nhân
Giao đất trái quy định
Sân bay Nha Trang cũ là công trình chiến đấu thuộc danh mục tài sản đặc biệt do Bộ Quốc phòng quản lý, sử dụng, với tổng diện tích 238 ha. Trong đó, 52,4 ha thuộc Khu hiệu bộ Trường sĩ quan Không quân và hơn 186 ha do Trung đoàn 920 quản lý.
Năm 2014, Chính phủ quyết định chuyển giao khoảng 186,2 ha đất quốc phòng tại đây cho UBND tỉnh Khánh Hòa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, việc cắm mốc, bàn giao thực địa và tiếp nhận đất để giao cho doanh nghiệp được thực hiện khi chưa có quyết định thu hồi đất và trước thời điểm Bộ Tổng tham mưu ra quyết định đóng cửa sân bay.
Theo đó, trên cơ sở chủ trương di dời, khai thác quỹ đất quốc phòng để phát triển kinh tế - xã hội, ngày 14/5/2015, Bộ Quốc phòng và UBND tỉnh Khánh Hòa họp bàn và thống nhất bố trí quỹ đất để tạo nguồn vốn thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT sân bay Phan Thiết và cơ sở hạ tầng doanh trại tạm thời Trung đoàn 920 tại Cam Ranh.
Bộ Quốc phòng đồng ý bàn giao phần đất còn lại cho UBND tỉnh Khánh Hòa khai thác, đồng thời yêu cầu địa phương có trách nhiệm phối hợp báo cáo Chính phủ về việc quản lý, sử dụng quỹ đất đúng quy định.
Từ đó, UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt Dự án Khu đô thị Trung tâm thương mại, dịch vụ, tài chính, du lịch Nha Trang trên khu đất sân bay Nha Trang cũ và cấp giấy chứng nhận cho Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn (Tập đoàn Phúc Sơn) làm chủ đầu tư.
Để thực hiện dự án, Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Phúc Sơn, đã đề nghị UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Trường sĩ quan Không quân nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp được cắm mốc giới, kiểm kê tài sản thuộc phạm vi nhà trường quản lý và được chấp thuận.
Tháng 9/2015, Đoàn công tác của Bộ Quốc phòng làm việc với UBND tỉnh Khánh Hòa, thống nhất xin Thủ tướng Chính phủ ra chủ trương sau khi xác định diện tích đất đủ để hoàn vốn cho nhà đầu tư BT, quỹ đất còn lại tại sân bay Nha Trang sẽ giao cho UBND tỉnh Khánh Hòa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Cuối năm 2015, Trường sĩ quan Không quân và UBND tỉnh Khánh Hòa đã ký biên bản bàn giao 3 bên trên thực địa, giao 18,8 ha và sau đó lần lượt giao các diện tích còn lại cho Tập đoàn Phúc Sơn.
Việc giao đất nêu trên diễn ra không đúng trình tự pháp luật, bởi đến ngày 23/1/2016, Bộ Tổng tham mưu mới ban hành quyết định đóng cửa sân bay Nha Trang.
Hơn nữa, thời điểm bàn giao, khu đất chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án sắp xếp, xử lý; UBND tỉnh Khánh Hòa chưa chính thức được bàn giao đất; chưa ban hành quyết định thu hồi đất và giao đất cho Tập đoàn Phúc Sơn.
Hàng loạt lãnh đạo vướng vòng lao lý
Tháng 7/2025, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội đã tuyên án sơ thẩm 30 năm tù đối với bị cáo Nguyễn Văn Hậu và 4 năm 6 tháng tù đối với Nguyễn Thị Hằng (chị gái Hậu), do liên quan tới các hành vi vi phạm trong các vụ án gây thiệt hại hơn 963 tỷ đồng tại Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Quảng Ngãi.
Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng xác định, nhiều cá nhân là lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa và sĩ quan quân đội liên quan có sai phạm.
Hai cựu Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa là ông Nguyễn Chiến Thắng, Lê Đức Vinh; ông Đào Công Thiên, cựu Phó chủ tịch; ông Võ Tấn Thái, cựu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường); Thiếu tướng Nguyễn Duy Cường, cựu Hiệu trưởng Trường sĩ quan Không quân và Thiếu tướng Hoàng Viết Quang, cựu Phó cục trưởng Cục Tác chiến, bị cáo buộc tội “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”.
Các cá nhân này được xác định đã thống nhất, đồng ý hoặc tham gia quy trình giao, nhận, bàn giao thực địa quỹ đất sân bay Nha Trang cho Tập đoàn Phúc Sơn, dẫn đến việc doanh nghiệp tiếp cận sử dụng quỹ đất đặc biệt do Bộ Quốc phòng quản lý mà không tuân thủ đầy đủ quy trình pháp luật.
Đáng nói, ông Nguyễn Chiến Thắng còn bị cáo buộc đã cấp giấy chứng nhận cho Tập đoàn Phúc Sơn làm chủ đầu tư dự án mà không thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư và không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất.
Còn ông Lê Đức Vinh bị cáo buộc tiếp nhận gần 63 ha đất từ Trường sĩ quan Không quân, rồi bàn giao lại cho doanh nghiệp dù chưa có quyết định thu hồi và giao đất.
Trong khi đó, Thiếu tướng Nguyễn Duy Cường được xác định tham gia bàn giao đất khi chưa được Bộ Quốc phòng chấp thuận; đồng thời có các văn bản xin bàn giao từng phần diện tích đất mà UBND tỉnh Khánh Hòa giao cho Tập đoàn Phúc Sơn làm chủ đầu tư để doanh nghiệp này xây dựng tại những nơi không ảnh hưởng đến hoạt động bay; các khu đất còn lại triển khai xây dựng sau khi đóng cửa sân bay.
Quá trình triển khai, Trường sĩ quan Không quân nhận hơn 67,5 tỷ đồng tạm ứng từ nguồn của Tập đoàn Phúc Sơn. Ngoài ra, Tập đoàn Phúc Sơn còn tạm ứng hơn 12 tỷ đồng cho Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Khánh Hòa để bồi thường tài sản của Tổng công ty Hàng không Việt Nam tại sân bay Nha Trang.
Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Khánh Hòa xác định, khu đất vẫn chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án xử lý, sắp xếp. Tại quyết định giao đất có một phần “đất ở không hình thành đơn vị ở” nên không thuộc phân loại đất theo Luật Đất đai năm 2013, do vậy Hội đồng từ chối việc định giá.
Doanh nghiệp phân lô bán nền, chiếm đoạt hơn 7.032 tỷ đồng
Quá trình điều tra, Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đề nghị truy tố Nguyễn Văn Hậu và Nguyễn Thị Hằng (chị gái Hậu), Phó tổng giám đốc Tập đoàn Phúc Sơn; Trần Hữu Định, Giám đốc Công ty Đầu tư Đông Nam Á, về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Theo đó, khi triển khai Dự án Khu trung tâm thương mại, dịch vụ, tài chính, du lịch Nha Trang trên khu đất khoảng 62,3 ha có nguồn gốc đất quốc phòng, Tập đoàn Phúc Sơn chưa hoàn thiện đầy đủ pháp lý, chưa được huy động vốn, doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…
Mặc dù vậy, Nguyễn Văn Hậu đã chỉ đạo các bộ phận tổ chức truyền thông, quảng cáo, giới thiệu rằng dự án đã đủ thủ tục pháp lý, đủ điều kiện huy động vốn để bán hàng.
Hậu ban hành các chính sách cho cán bộ trong công ty, đối tác quan hệ ngoại giao và khách hàng thân thiết được đăng ký mua trước sản phẩm với giá ưu đãi, thông qua việc ký hợp đồng hợp tác đầu tư.
Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn cũng chỉ đạo tổ chức sự kiện tại Nha Trang, Hà Nội, Vĩnh Phúc để giới thiệu tiềm năng, cơ hội đầu tư vào dự án, sau đó hợp tác với nhiều sàn giao dịch, môi giới bất động sản để phân phối, bán hàng. Đối với các lô góc, lô có vị trí đẹp, Hậu giữ lại để bán sau.
Thậm chí, khi thấy giá bất động sản tại Khánh Hòa tăng cao, Hậu còn bắt tay với Trần Hữu Định, thỏa thuận bán chênh cao hơn so với giá ban đầu đưa ra, sau đó để ngoài sổ sách số tiền chênh lệch.
Các khoản thu được, Định đưa cho Hằng để nộp 10% vào công ty theo giá trị hợp đồng; còn số tiền chênh được giao lại cho Hậu và thực hiện các khoản chi theo chỉ đạo.
Doanh nghiệp này sau đó đã ký tổng cộng 983 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với 683 cá nhân, thu hơn 7.032 tỷ đồng.
Hậu quả trực tiếp là dự án tại sân bay Nha Trang bị dừng triển khai do hàng loạt vi phạm về thủ tục đất đai, đầu tư; Tập đoàn Phúc Sơn cũng chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên không thể bàn giao đất theo cam kết trong hợp đồng đã ký với khách hàng.
Ngoài dự án trên, Tập đoàn Phúc Sơn còn được UBND tỉnh Khánh Hòa khi đó lựa chọn làm nhà đầu tư 3 dự án BT được thanh toán bằng quỹ đất tại sân bay Nha Trang, gồm: Dự án các tuyến đường giao thông kết nối; Dự án nút giao Ngọc Hội; Dự án Đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội. Các dự án này có tổng mức đầu tư lên tới hơn 3.562 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra xác định, trong số tiền Tập đoàn Phúc Sơn bán đất nền, đã sử dụng hơn 3.786 tỷ đồng để thực hiện các dự án hạ tầng liên quan; phần còn lại Nguyễn Văn Hậu chỉ đạo sử dụng cho mục đích cá nhân hoặc chi cho các dự án khác của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, sau khi triển khai đầu tư xây dựng, đến nay các dự án này đều chưa hoàn thành, chưa được nghiệm thu.
