Hậu sáp nhập địa giới hành chính, Thái Nguyên bước sang một giai đoạn phát triển mới, vừa mở rộng diện tích, vừa sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, ẩm thực phong phú. Đây là thời cơ để tỉnh bứt phá, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch, khi những giá trị đặc sắc của Thái Nguyên cũ và Bắc Kạn cũ được cộng hưởng, bổ sung lẫn nhau.
 |
| Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: Hồ Hạ. |
Nhận diện rõ cơ hội và thách thức, ngày 16/9, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên chủ trì phối hợp cùng Hiệp hội Du lịch Thái Nguyên, Câu lạc bộ Lữ hành Unesco Hà Nội tổ chức tọa đàm “Xây dựng và phát triển các tour du lịch ẩm thực Thái Nguyên năm 2025”.
Sự kiện quy tụ hàng trăm nhà quản lý, doanh nghiệp, đơn vị lữ hành, nhà báo nhằm tìm lời giải cho câu hỏi: làm thế nào để ẩm thực trở thành một thương hiệu du lịch nổi bật, đóng góp vào sự phát triển bền vững của địa phương.
 |
Các đại biểu trải nghiệm ẩm thực tại Bản làng Thái Hải. Ảnh: Hồ Hạ. |
Cơ hội mới từ một Thái Nguyên rộng mở
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh, sau sáp nhập, Thái Nguyên có lợi thế lớn về vị trí địa lý và giao thông kết nối, cùng với đó là tài nguyên tự nhiên và văn hóa đặc sắc. Hiện trên địa bàn có hơn 7.000 di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, trong đó có một di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO ghi danh.
Phó giám đốc Sở Nguyễn Chu Thu khẳng định: “Thái Nguyên bước vào kỷ nguyên phát triển mới với tiềm năng du lịch đa dạng hơn. Nổi bật là sự cộng hưởng giữa văn hoá và ẩm thực của cộng đồng các dân tộc Thái Nguyên và Bắc Kạn cũ. Đây chính là nền tảng quan trọng để hình thành những sản phẩm du lịch ẩm thực độc đáo, giàu bản sắc”.
Trên thực tế, mỗi dân tộc nơi đây đều có một kho tàng ẩm thực riêng, từ cách chế biến, nguyên liệu, cho đến câu chuyện văn hoá đằng sau món ăn. Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Thái Nguyên Đỗ Trọng Hiệp nhấn mạnh: “Ẩm thực của Thái Nguyên có thể trở thành điểm nhấn, tạo nên bản sắc riêng cho du lịch địa phương. Việc từng bước định vị thương hiệu ẩm thực, giống như cách chúng ta đã tổ chức kỷ lục 150 món ăn từ trà, sẽ mở ra không gian trải nghiệm hấp dẫn cho du khách”.
 |
Các đại biểu khảo sát hồ Ba Bể. |
Tuy nhiên, cùng với cơ hội là không ít thách thức. Nhiều đại biểu cho rằng, việc định vị ẩm thực đặc trưng cho Thái Nguyên chưa thật sự rõ ràng. Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó chủ tịch thường trực Câu lạc bộ Lữ hành Unesco Hà Nội, cho rằng địa phương cần có chiến lược rõ ràng để biến tiềm năng thành sản phẩm cụ thể. “Muốn phát triển du lịch ẩm thực, phải định hình được món ăn nào đại diện, gắn liền với không gian nào và đưa vào tour trải nghiệm cho du khách”.
Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Tài, Giám đốc Công ty VietSense Travel, cũng nhìn nhận: “Thái Nguyên có nhiều tiềm năng sinh thái, thiên nhiên, nhưng du lịch ẩm thực chưa phải thế mạnh. Để xây dựng thương hiệu ẩm thực, tỉnh sẽ cần thêm thời gian, bởi con đường đi không thể rút ngắn nếu chưa định vị rõ giá trị riêng”.
Giám đốc Công ty Asia Travel, ông Trịnh Việt Dũng, bổ sung: khẩu vị giữa khách Việt và khách quốc tế có sự khác biệt rõ rệt. Do đó, các đơn vị đón khách cần nghiên cứu kỹ, thống kê món nào được yêu thích, món nào phù hợp để từ đó đưa ra thực đơn chuẩn mực cho từng nhóm khách. “Ẩm thực không thể chỉ dừng ở “có món ngon”, mà phải trở thành trải nghiệm được thiết kế phù hợp với từng đối tượng du khách”.
 |
Các đại biểu khảo sát Tiến Yên Famstay. |
Phải có câu chuyện ẩm thực
Điểm chung trong nhiều ý kiến là: ẩm thực muốn trở thành sản phẩm du lịch phải gắn với trải nghiệm và câu chuyện văn hoá. Ông Vũ Văn Tuyên, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Cộng đồng, Giám đốc Công ty Travelogy, phân tích: “Ẩm thực không chỉ là món ăn. Đó là câu chuyện văn hoá gắn liền với nông nghiệp, cộng đồng. Mô hình “từ nông trại đến bàn ăn” chính là hướng đi phù hợp. Du khách vừa được thưởng thức, vừa trực tiếp tham gia vào quá trình chế biến, như bắt ốc đá, hái rau dớn - những trải nghiệm rất đặc trưng của miền núi phía Bắc”.
Tương tự, ông Lương Duy Doanh, Giám đốc FiveStar Travel, gợi ý: mỗi vùng trong tỉnh cần định vị món ăn riêng. Thái Hải có thể phát triển không gian ẩm thực gắn với trà và văn hoá Tày; Ba Bể tập trung vào ẩm thực cá nước ngọt; vùng ATK có thể khai thác những món gắn liền với lịch sử kháng chiến. “Một bản đồ ẩm thực theo từng tiểu vùng sẽ giúp Thái Nguyên đa dạng hóa sản phẩm và tạo dấu ấn riêng biệt”, ông Lương Duy Doanh nhấn mạnh.
Trong khi đó, Giám đốc FTour Ngô Quốc Vinh nhấn mạnh vai trò của lễ hội: “Hải Phòng có bánh mì que, bánh đa cua và tổ chức lễ hội để quảng bá. Thái Nguyên cũng cần những lễ hội ẩm thực riêng, quy mô bài bản, vừa tạo hiệu ứng truyền thông, vừa giúp người dân và doanh nghiệp cùng hưởng lợi”.
 |
Các đại biểu khảo sát tại Trung tâm Thương mại và Du lịch Dũng Tân. |
Các doanh nghiệp đều đồng thuận rằng Thái Nguyên nên bắt đầu từ những sản phẩm lõi, gắn với thế mạnh sẵn có. Ông Nguyễn Văn Tài (VietSense Travel) cho rằng: “Với nguồn lực hiện tại, Thái Nguyên nên ưu tiên phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, đồng thời lồng ghép trải nghiệm ẩm thực vào hành trình. Việc xây dựng ‘phố ẩm thực’ quy mô lớn có thể chưa khả thi, nhưng hoàn toàn có thể tạo ra những không gian trải nghiệm nhỏ, gắn với bản làng và homestay”.
Ông Nguyễn Trung Quân, Giám đốc Công ty Avitour, lưu ý thêm: cần có sự thống nhất về tên gọi và nội dung chương trình tour. “Hiện tại, câu chuyện ẩm thực Thái Nguyên chưa tạo được dấu ấn rõ nét. Địa phương nên tập trung vào các điểm mạnh như hồ Ba Bể, đồi chè Tân Cương… để thu hút khách nội địa, đặc biệt là phân khúc khách có mức chi tiêu cao từ TPHCM”.
Ngoài ra, một số ý kiến cũng đề xuất thành lập trung tâm giới thiệu đặc sản vùng miền ngay tại các điểm du lịch lớn như hồ Ba Bể, kết hợp với việc phát hành cẩm nang ẩm thực để du khách dễ dàng tìm hiểu và mua sắm. Đây không chỉ là cách quảng bá mà còn gia tăng doanh thu cho cộng đồng địa phương.
 |
Các đại biểu khảo sát tại Trung tâm Thương mại và Du lịch Dũng Tân. |
Xây dựng thương hiệu từ giá trị sẵn có
Thái Nguyên vốn nổi tiếng với chè Tân Cương, văn hoá Tày, những bản làng miền núi giàu truyền thống và hệ sinh thái phong phú. Sau sáp nhập, khi kết hợp với Ba Bể - “viên ngọc xanh” của vùng Việt Bắc, bức tranh du lịch Thái Nguyên càng trở nên hoàn chỉnh hơn.
Ông Vũ Văn Tuyên nhấn mạnh: “Điều quan trọng là phải quản trị điểm đến một cách chuyên nghiệp. Từ nông trại đến bàn ăn, từ đặc sản địa phương đến câu chuyện văn hóa - tất cả cần được lồng ghép để tạo thành thương hiệu. Nếu xây dựng được mô hình làng ẩm thực, Thái Nguyên hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất miền Bắc”.
Trong khi đó, nhiều ý kiến cũng đặt vấn đề về phát triển du lịch xanh, hướng tới Net Zero. Với lợi thế tài nguyên sinh thái, Thái Nguyên có thể phát triển mô hình du lịch nghỉ dưỡng sinh thái cuối tuần, du lịch học sinh trải nghiệm đồi chè, du lịch cộng đồng gắn với bảo vệ môi trường. Đây là hướng đi ít tốn kém nguồn lực, nhưng đem lại hiệu quả lâu dài và bền vững.
Các ý kiến tại tọa đàm đều thống nhất: Thái Nguyên giàu tiềm năng nhưng nghèo sản phẩm và truyền thông. Để ẩm thực thực sự trở thành “thương hiệu du lịch”, cần một chiến lược bài bản với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, hiệp hội, doanh nghiệp lữ hành và cộng đồng.
 |
Các đại biểu mua đặc sản địa phương làm quà. |
Điều này đồng nghĩa với việc: Phải có nghiên cứu, thống kê khoa học để chọn ra những món ăn đại diện. Phải có không gian trải nghiệm gắn với đời sống văn hoá. Phải tổ chức các sự kiện, lễ hội ẩm thực để tạo dấu ấn. Phải liên kết truyền thông để lan tỏa hình ảnh một Thái Nguyên giàu bản sắc, thân thiện và hấp dẫn.
Ông Nguyễn Hữu Cường, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Thái Nguyên, bày tỏ mong muốn sau tọa đàm, nhóm Zalo Famtrip sẽ tiếp tục được duy trì, đồng thời bổ sung thêm chuyên gia, nhà báo, doanh nghiệp lữ hành để cùng đóng góp ý kiến cho sự phát triển du lịch tỉnh. Ông cũng đề nghị địa phương thường xuyên chia sẻ thông tin, hình ảnh về sản phẩm mới. Và nhất là trong bối cảnh mùa đông Tây Bắc đang vào kỳ cao điểm, các doanh nghiệp lữ hành hoàn toàn có thể thiết kế các tour tuyến đưa khách về với Thái Nguyên.
Với sự cộng hưởng từ tài nguyên phong phú, sự vào cuộc của chính quyền và doanh nghiệp, du lịch Thái Nguyên đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá. Ẩm thực nếu được định vị và đầu tư đúng hướng, hoàn toàn có thể trở thành nhân tố gia tăng sức hút, góp phần đưa Thái Nguyên trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất miền Bắc trong tương lai gần.
