“Thưởng” vượt thu từ hoạt động xuất nhập khẩu để Hải Phòng có thêm nguồn lực phát triển
Với 447/449 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội sáng nay (27/6) đã thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng. Nghị quyết đưa ra 6 nhóm chính sách đặc thù cho Hải Phòng, gồm: quản lý đầu tư; quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; cơ chế ưu đãi về thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố quản lý; thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu thương mại tự do tại thành phố.
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết trước giờ bấm nút, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã làm rõ thêm một số nội dung được nhiều đại biểu quan tâm.
Về đề xuất cho phép thí điểm chính sách: “Hằng năm, ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách Thành phố 70% số tăng thu ngân sách trung ương từ hoạt động xuất, nhập khẩu (không bao gồm thuế giá trị gia tăng)”, Bộ trưởng cho biết, những năm gần đây, thành phố Hải Phòng đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tăng thu, chống thất thu, xử lý nợ đọng thuế và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.
Việc đề xuất ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho Thành phố từ số tăng thu hoạt động xuất, nhập khẩu (không bao gồm thuế giá trị gia tăng) về bản chất là khoản thưởng vượt thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao nhằm động viên khuyến khích địa phương phấn đấu tăng thu đóng góp lớn hơn cho ngân sách Trung ương.
Đồng thời, tạo điều kiện cho thành phố Hải Phòng có thêm nguồn lực để thực hiện đầu tư các dự án, công trình kết cấu hạ tầng khu kinh tế, khu công nghiệp, Khu thương mại tự do và kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của đảo Bạch Long Vĩ.
Do đó, việc quy định tỷ lệ 70% tại dự thảo Nghị quyết sẽ giúp cho Thành phố có thêm nguồn lực để hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn, đồng thời tạo động lực cho địa phương trong việc cắt giảm thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, xuất khẩu tạo nguồn thu đóng góp lớn hơn cho ngân sách nhà nước.
Do vậy, việc đề xuất cho phép Thành phố áp dụng chính sách “ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho Thành phố 70% số tăng thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu (không bao gồm thuế giá trị gia tăng)” là cần thiết. Chính phủ đề nghị giữ nguyên như dự thảo Nghị quyết.
Cơ chế đặc thù để thu hồi đất xen kẹt
Báo cáo tiếp thu, giải trình của Chính phủ nêu rõ, chính sách sách thu hồi đất xây dựng trung tâm logistics, thu hồi đất xen kẹt, thu hồi đất xây dựng Khu thương mại tự do Hải Phòng khác với quy định của Luật Đất đai.
Cụ thể, dự thảo Nghị quyết đề xuất với Quốc hội bổ sung các trường hợp thu hồi đất nêu trên theo quy định khoản 32 Điều 79 Luật Đất đai là phù hợp với thẩm quyền Quốc hội ban hành theo quy định của Luật Đất đai, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tại văn bản số 15538-CV/VPTW ngày 21/6/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đồng ý đề xuất quy định về 3 trường hợp thu hồi đất khác với quy định của Luật Đất đai theo hướng đây là chính sách thí điểm, được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định và trên địa bàn cụ thể.
Việc cho phép áp dụng thí điểm các chính sách này sẽ tạo điều kiện cho Thành phố chủ động, tận dụng nguồn lực về đất đai, nâng cao sức cạnh tranh để thu hút đầu tư, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội TP. Hải Phòng góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cao của vùng ĐBSH và cả nước nói chung trong giai đoạn 2026 - 2030.
Khu thương mại tự do sẽ tạo động lực tăng trưởng mới cho Hải Phòng
Về thành lập Khu thương mại tự do Hải Phòng (Khu TMTD), Chính phủ cho biết, trong quá trình xây dựng nhóm chính sách về Khu TMTD, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với thành phố Hải Phòng nghiên cứu, đánh giá, phân tích các cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại một số địa phương trong nước và quốc tế, đặc biệt là các cơ chế, chính sách đang được áp dụng tại các khu thương mại tự do thành công trên thế giới (Hồng Kông, Thượng Hải (Trung Quốc), Khu Jebel Ali của Dubai) để có thể vận dụng phù hợp với điều kiện của thành phố Hải Phòng.
Trên cơ sở đó, dự thảo Nghị quyết đã tiếp thu có chọn lọc, bảo đảm việc xây dựng chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn, đặc điểm phát triển và vị trí địa - kinh tế chiến lược của thành phố Hải Phòng trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước. Các cơ chế, chính sách mang tính đột phá, vượt trội tại Khu TMTD nhằm phát huy tối đa lợi thế, tiềm năng, tạo động lực tăng trưởng mới, góp phần xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của Hải Phòng đạt được mục tiêu tại Nghị quyết số 45-NQ/TW, Kết luận số 96-KL/TW của Bộ Chính trị nói riêng để góp phần vào mục tiêu tăng trưởng hai con số của cả nước nói chung trong giai đoạn 2026 - 2030.
Một số đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ quy trình, cơ chế quản lý, kiểm soát đối với hoạt động của chuyển khẩu hàng hóa để kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn các hành vi đầu tư “núp bóng”, lợi dụng quy định mới của Khu TMTD để chuyển tải bất hợp pháp sang nước thứ 3.
Về nội dung này, Chính phủ khẳng định, việc coi hoạt động đưa hàng hóa nước ngoài vào kho ngoại quan để đóng gói xuất khẩu là “chuyển khẩu” đã làm hạn chế, khiến nhà đầu tư nước ngoài không thể triển khai hoạt động này, ảnh hưởng đến thu hút đầu tư, logistics, sản xuất trong nước và nguồn thu ngân sách. Khi triển khai mô hình này, Việt Nam đóng vai trò là trung tâm trung chuyển - lưu trữ - đóng gói - kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp doanh nghiệp tận dụng vị trí địa lý chiến lược của Việt Nam, góp phần thúc đẩy ngành logistics, tạo thêm việc làm và mang lại nguồn thu ngoại tệ đáng kể.
Tại Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, Bộ Chính trị đã có chủ trương, định hướng “Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp nhằm đẩy mạnh thu hút FDI chất lượng cao, nhất là các tập đoàn lớn toàn cầu... Tạo chuyển biến mạnh mẽ, căn bản về cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh và đầu tư thuận lợi, an toàn, bảo đảm nguyên tắc minh bạch”. Việc đề xuất chính sách này nhằm tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh hiện đại, góp phần phát triển bền vững nền kinh tế và đảm bảo định hướng hội nhập quốc tế trong tình hình mới theo đúng tinh thần tại Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị. Do đó, Chính phủ đề nghị giữ nguyên như dự thảo Nghị quyết.
Ngoài ra, việc Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép trước mắt thí điểm tại Khu TMTD nhằm mục đích sau thời gian thí điểm sẽ tổng kết, đánh giá trước khi xem xét, ban hành luật để áp dụng chung cho các Khu TMTD dự kiến thành lập và hoạt động trong thời gian tới nói riêng và trên phạm vi cả nước nói chung là phù hợp quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật
Tiếp thu ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế Tài chính, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung quy định về trình tự, thủ tục, cơ chế quản lý, kiểm soát đối với hoạt động chuyển khẩu hàng hóa của nhà đầu tư nước ngoài.
Nghị quyết sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
