Vàng tang vật trong vụ vi phạm do lực lượng chức năng ở Lào Cai (Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Công an) bắt giữ ngày 4/9/2025.
Trong thời gian vừa qua, giá vàng quốc tế và trong nước có thời điểm chênh lệch tương đối cao, dẫn tới các đối tượng nhập lậu vàng vào Việt Nam.
Theo Cục Hải quan, thủ đoạn tập trung vào 3 nhóm.
Thứ nhất, cất giấu vàng trong hành lý, quần áo, giày dép, thiết bị mang theo để qua mặt lực lượng chức năng và các phương tiện kiểm soát, trong đó có lực lượng hải quan.
Thứ hai, ngụy trang dưới dạng hàng tiêu dùng.
Thứ ba, lợi dụng quy định miễn thuế của Nhà nước Việt Nam đối với hành khách xuất nhập cảnh qua cửa khẩu để thực hiện hành vi vận chuyển trái phép.
Ông Phan Quốc Đông, Phó chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan cho hay, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng ngày càng tinh vi, buộc lực lượng chức năng phải thích ứng và có phản ứng linh hoạt, phù hợp.
Một khó khăn nữa là lưu lượng hàng hóa và người xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu đường không, đường bộ, đường biển ngày càng tăng. Vì vậy, áp lực đối với cơ quan chức năng rất lớn, buộc phải áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro và lựa chọn trọng điểm. Điều này cũng khiến đối tượng lợi dụng, tính toán tuyến đường, hoặc nhờ người có nhân thân tốt để né quản lý.
Liên quan đến cơ chế áp dụng pháp luật và phối hợp liên ngành, ông Phan Quốc Đông chia sẻ đây cũng là một khó khăn. Dù đã có kết quả tích cực, nhưng vẫn cần chính sách linh hoạt hơn, gắn với việc ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số và trang bị kỹ thuật hiện đại để đáp ứng yêu cầu.
Thống kê cho thấy, từ năm 2024 đến nay, lực lượng hải quan đã chủ trì phát hiện, bắt giữ 16 vụ liên quan đến mặt hàng vàng với tổng cộng gần 30 kg. Nhiều vụ đã bị khởi tố hoặc chuyển cơ quan khác khởi tố. Có thời điểm lực lượng hải quan phối hợp với biên phòng bắt giữ các vụ thu giữ số lượng vàng tới hàng kilôgam.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ, ngoài sự chủ động của lực lượng hải quan, cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng khác để chia sẻ, cập nhật thông tin về đối tượng xuất nhập cảnh, làm thủ tục…, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
Bàn về giải pháp, đại diện Cục Hải quan cho rằng, cần phải tháo gỡ những vấn đề mang tính căn bản và đồng thời triển khai biện pháp trước mắt. Về lâu dài, cần chính sách phù hợp, tăng cường tuyên truyền để người dân hướng đến tâm lý tiêu dùng ổn định, sử dụng vàng đúng mục đích, giảm tâm lý tích trữ.
Về trước mắt, lực lượng chức năng phải xây dựng kế hoạch, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ. Với ngành hải quan, hiện có kế hoạch 2088 và tiếp tục triển khai theo chức năng, đồng thời thực hiện tốt cơ chế phối hợp liên ngành để chia sẻ thông tin.
Bên cạnh đó, cần xây dựng thể chế có tính răn đe kịp thời, đủ mạnh để phòng, chống buôn lậu vàng. Các lực lượng chức năng phải chủ động, tuân thủ đầy đủ biện pháp nghiệp vụ và phối hợp chặt chẽ, tránh chồng chéo, tránh chạy thành tích thì mới thực hiện tốt nhiệm vụ.
Về các giải pháp cụ thể, trên cơ sở chức năng và nhiệm vụ được giao, trong thời gian tới cơ quan Hải quan sẽ triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng qua biên giới trong phạm vi địa bàn hoạt động của ngành.
Trọng tâm là tăng cường các biện pháp nghiệp vụ và tuần tra tại khu vực cửa khẩu, biên giới; sử dụng mạng lưới cơ sở bí mật, nắm chắc di biến động của đối tượng và lô hàng để phối hợp cùng lực lượng chức năng tổ chức dừng, bắt đúng thời điểm. Đồng thời, lập kế hoạch chi tiết và triển khai đấu tranh các vụ án, vụ việc liên quan buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng qua biên giới.
Cơ quan Hải quan cũng đẩy mạnh kiểm tra và kiểm tra sau thông quan đối với các doanh nghiệp nhập khẩu vàng phục vụ sản xuất.
Song song với đó, ngành Hải quan tập trung nâng cao năng lực công chức kiểm hóa, giám sát tại cửa khẩu, công chức soi chiếu và phân tích hình ảnh qua máy soi. Mục tiêu là nhận diện lô hàng, phương tiện có rủi ro cao (trộn lẫn vàng với hàng hóa thông thường, cải trang vàng dưới dạng hàng hóa khác) để đưa vào diện soi chiếu, kiểm tra thực tế, kịp thời phát hiện, bắt giữ và xử lý theo quy định của pháp luật.
Ngành cũng tăng cường thu thập, xử lý thông tin và phân tích rủi ro đối với lô hàng, đối tượng trọng điểm; đẩy mạnh kiểm tra có trọng tâm với doanh nghiệp, cá nhân có nguy cơ cao. Hải quan kiểm soát chặt hành lý của hành khách xuất nhập cảnh (bao gồm tiếp viên, tổ bay), hàng hóa chuyển phát nhanh, và tăng tỷ lệ kiểm tra đối với hàng hóa, hành lý xuất phát từ quốc gia và tuyến đường trọng điểm.
Đồng thời, Hải quan mở rộng trao đổi thông tin với Hải quan các nước, Interpol, các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước; phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an, biên phòng, cảng vụ để chia sẻ thông tin, tổ chức tuần tra, kiểm soát và đấu tranh chuyên án, nhất là các đường dây buôn lậu vàng quy mô lớn.
