Được giao trọng trách thể hiện diễn biến VIR 50 Index hàng tuần, tôi vừa mừng, vừa lo. Mừng vì được góp sức trong việc cung cấp cho nhà đầu tư bộ chỉ số thể hiện diễn biến chính về giá cổ phiếu trên cả hai sàn niêm yết. Lo vì không biết thực hiện như thế nào. Nhiều lần tôi tự hỏi, làm cách nào mà DJIA (chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones) đồng hành cùng TTCK New York từ hơn 100 năm nay, được cả thế giới quan tâm? Ngoài sự hữu ích còn cần điều kiện gì khác?
Tìm hiểu thì được biết, DJIA bao gồm 30 cổ phiếu được cho là thể hiện sức mạnh kinh tế của Mỹ, tính theo phương pháp bình quân giản đơn (lấy tổng thị giá chia cho số mã cổ phiếu), thường xuyên có sự thay đổi các công ty trong chỉ số nhằm phản ánh chính xác mức độ quan trọng và tính đại diện kinh tế của mỗi cổ phiếu thành phần. Một công ty được lựa chọn chỉ khi có danh tiếng tốt, thể hiện tăng trưởng bền vững và là mối quan tâm của phần lớn nhà đầu tư.
Lịch sử cho thấy, thông thường, nền kinh tế tăng trưởng thì chỉ số giá cổ phiếu tăng và ngược lại. Tuy nhiên, giá cổ phiếu là kết quả được tổng hợp từ hàng loạt yếu tố: kinh tế vĩ mô, môi trường đầu tư, đặc biệt là tâm lý nhà đầu tư. Nhiều khi, các dấu hiệu tăng trưởng của nền kinh tế chưa thực sự rõ ràng, nhưng mức lạc quan của nhà đầu tư đã lên cao và họ tăng mua cổ phiếu, đẩy giá lên. Ngược lại, tình hình chưa đến nỗi tồi tệ, nhưng nhiều người đã hoảng hốt bán ra cũng có thể làm giá cổ phiếu giảm mạnh. Chính vì thế mà một trong những lời khuyên của các nhà đầu tư lão luyện là nên theo dõi sát sao chỉ số giá cổ phiếu trong ngày. Diễn biến của chỉ số giá cổ phiếu nói chung cũng như từng mã cổ phiếu nói riêng sẽ cho dấu hiệu về diễn biến tiếp theo, đặc biệt là khi kết hợp với các chỉ số phân tích kỹ thuật khác, bên cạnh việc quan tâm đến các chỉ số cơ bản về nền kinh tế, tình hình doanh nghiệp…
Tại TTCK Việt Nam, tính đến cuối năm 2007 có 138 mã cổ phiếu niêm yết trên HOSE, 112 mã cổ phiếu trên HASTC (cuối năm 2008 tương ứng là 170 mã và 168 mã). Song song với 2 sàn niêm yết là 2 chỉ số chứng khoán (VN-Index và HASTC-Index) hoàn toàn độc lập. Mong muốn xây một chỉ số chứng khoán chung biểu trưng cho toàn TTCK Việt Nam là động lực để chúng tôi xây một chỉ số riêng: VIR-Index. Ngày 2/1/2008, chỉ số VIR 50 Index ra đời. Hiện nay, chỉ số này được tính theo phương pháp tính DJIA, tức chỉ quan tâm đến giá cổ phiếu, mà không quan tâm đến khối lượng niêm yết.
Rổ đại diện là 50 mã cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn và tính thanh khoản cao, định kỳ mỗi quý sẽ xác định lại rổ đại diện một lần. Bình quân, VIR 50 Index có gần 40 mã trên sàn HOSE, hơn 10 mã trên sàn HASTC, với tổng khối lượng niêm yết chiếm xấp xỉ 80% khối lượng cổ phiếu niêm yết toàn thị trường; khối lượng khớp lệnh mỗi phiên thường chiếm trên 60%, giá trị giao dịch thường chiếm trên 70%. Được giao trọng trách thể hiện lại diễn biến VIR 50 Index, hàng ngày tôi đều theo dõi thị trường, thống kê các mã tăng giảm giá, so sánh lượng giao dịch… để cuối tuần tổng kết nhằm giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tình hình thị trường, nếu có thể thì tìm ra các dấu hiệu chỉ báo cho một vài phiên giao dịch tới. Nếu nói nhà đầu tư nghiện chứng khoán là những người "ăn chứng khoán, ngủ chứng khoán", thì với tôi, "Cụ Via" đã ẩn hiện trong giấc mơ tôi tự bao giờ. Những khi VIR 50 Index giảm sâu, hàng tỷ đồng giá trị cổ phiếu bốc hơi, lòng tôi sao cứ xót xa, tiếc nuối.
Một lần (mới đây thôi), trong giấc mơ tôi được diện kiến "Cụ". "Cụ" không tóc bạc râu dài, mà vai năm tấc rộng, thân mười thước cao. Sau khi tâm sự hồi lâu tôi mới hỏi: "Tại sao cụ lại khiêm tốn đến vậy? Trong bối cảnh khó khăn, HASTC-Index cũng chỉ đôi lần lùi bước rồi lại vượt lên phía trước thì "Cụ" chưa từng một lần vượt qua chính mình". "Cụ" mỉm cười: "Cây lúa cong sẽ cho hạt chắc. Hết cơn bĩ cực đến hồi thái lai".
