Đã có lối ra
Công trường dự án Khu Trung tâm thương mại và căn hộ cao cấp tại đường Bến Nghé, phường Tân Thuận Đông, quận 7 (tên thương mại là Shizen Home) sau hơn 3 năm hoàn thành một số hạng mục vẫn “án binh bất động”, cho dù vướng mắc của dự án đã được lãnh đạo UBND TP.HCM chỉ đạo tháo gỡ nhiều lần.
Dự án được UBND Thành phố chấp thuận chủ trương đầu tư và công nhận Công ty TNHH Gotec Việt Nam là chủ đầu tư từ năm 2018. Đến năm 2021, dự án được Sở Xây dựng Thành phố cấp phép xây dựng. Hiện tại, công trình đã hoàn thành phần móng, tầng hầm và xây lên tầng 1.
Tuy nhiên, chủ đầu tư nhiều lần nộp hồ sơ đề nghị cấp thông báo nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê mua đối với nhà ở thương mại nhưng chưa được giải quyết do phải rà soát việc chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất thực hiện dự án từ Công ty cổ phần Cảng Rau Quả cho Gotec Việt Nam.
Chủ đầu tư cho biết, việc Sở Xây dựng từ chối giải quyết thủ tục xác nhận đủ điều kiện bán hàng khiến Gotec Việt Nam phải gánh chịu thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng cho tổn thất về doanh thu và chi phí.
Trong cuộc họp tháo gỡ vướng mắc mới đây, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan kết luận, dự án Shizen Home bị chậm trễ kéo dài là do có nhiều sai sót trong quá trình thực hiện, từ việc cổ phần hóa, giao đất, đến chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thực hiện quy hoạch ....
Dù vậy, lãnh đạo Thành phố qua các thời kỳ đã có chủ trương cho dự án triển khai thực hiện, ban hành các quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chấp thuận đầu tư dự án, phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500, cho phép nhà đầu tư bán 50% số lượng nhà ở hình thành trong tương lai…
Do đó, để tránh lãng phí tài nguyên, nguồn lực và đảm bảo không làm thiệt hại, thất thoát ngân sách nhà nước, lãnh đạo UBND Thành phố giao Sở Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu quy định pháp luật để xác định nghĩa vụ tài chính tăng thêm của dự án mà nhà đầu tư cần phải nộp bổ sung để khắc phục các điểm chưa phù hợp trong quá trình thực hiện dự án.
Đồng thời chủ động, phối hợp trao đổi với nhà đầu tư về phương án xử lý theo nguyên tắc nhà đầu tư phải thực hiện xong nghĩa vụ tài chính phát sinh thêm thì mới có cơ sở xem xét tiếp tục triển khai dự án.
Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng có nhiệm vụ hệ thống lại các thiếu sót trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất và các nội dung liên quan khác (nếu có) theo quy định pháp luật tại thời điểm ban hành để gửi Sở Tài chính tổng hợp, kiến nghị Tổ Công tác đặc biệt của UBND Thành phố về chủ trương, phương án xử lý đối với dự án.
Tương tự, dự án Khu nhà ở cao tầng Lô 13 - 14 giai đoạn 2 (tên thương mại là Saigon Panorama) đang được TP.HCM tìm hướng tháo gỡ. Dự án có quy mô diện tích hơn 14.000 m2 này ban đầu được Thành phố giao Công ty Thanh niên Xung phong TP.HCM đầu tư vào năm 2003.
Đến năm 2006, chủ đầu tư gặp khó khăn nên chưa thể hoàn tất dự án. Do đó, Công ty Thanh niên Xung phong TP.HCM đã kiến nghị UBND Thành phố chuyển giao khu đất này cho Công ty TNHH Nông sản Vĩnh Phát và được chấp thuận.
Trong kết luận mới đây, Thanh tra Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho biết, đến thời điểm hiện tại, dự án chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, chưa được giao đất, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Kết luận thanh tra cũng nêu rõ, quá trình lập thủ tục, triển khai dự án có một số sai sót về mặt thủ tục theo quy định của pháp luật về đất đai, nhưng các sai sót này không xuất phát từ lỗi của chủ đầu tư, mà trách nhiệm chính thuộc về cơ quan tham mưu tại thời điểm xảy ra vụ việc.
TP.HCM hiện có 571 công trình, dự án, khu đất còn vướng mắc pháp lý. Trong đó, có 30 công trình, dự án thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp Trung ương, 541 công trình, dự án thuộc thẩm quyền giải quyết của Thành phố.
Trong khi đó, chủ đầu tư đã bỏ ra chi phí rất lớn, tích cực thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các hộ dân có đất tại dự án, hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp khiếu nại, khiếu kiện.
Dự án này cũng được xem là một trong các dự án tồn đọng, kéo dài đã lâu, hồ sơ pháp lý phức tạp và liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của nhiều cấp, nhiều ngành.
Do đó, để hạn chế thiệt hại về mặt kinh tế cho chủ đầu tư cũng như đưa khu đất trên vào sử dụng đạt hiệu quả, Đoàn Thanh tra kiến nghị Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường báo cáo, kiến nghị trình UBND Thành phố giao Tổ Công tác đặc biệt rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các công trình, dự án, khu đất trên địa bàn TP.HCM xem xét, xử lý.
Khơi thông nguồn vốn lớn trong đất
Ngoài 2 dự án trên, số liệu thống kê của UBND TP.HCM cho thấy, Thành phố hiện có 571 công trình, dự án, khu đất còn vướng mắc. Trong đó, có 30 công trình, dự án thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp Trung ương, 541 công trình, dự án thuộc thẩm quyền giải quyết của Thành phố.
Tổ Công tác đặc biệt do Chủ tịch UBND Thành phố làm Tổ trưởng (được thành lập từ đầu tháng 3/2025) đã rà soát, tháo gỡ cho 63 dự án, góp phần khơi thông hơn 86.800 tỷ đồng vốn đầu tư và giải phóng khoảng 923 ha quỹ đất.
TP.HCM đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ giải quyết 100% dự án thuộc thẩm quyền của Thành phố và hơn 50% dự án thuộc thẩm quyền Trung ương.
Nhiều dự án trong số này chậm triển khai do thay đổi chính sách, vướng thanh tra, kiểm toán hoặc thiếu cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành. Một số dự án thuộc doanh nghiệp nhà nước còn gặp khó khăn trong việc xử lý tài sản và chuyển mục đích sử dụng đất.
Thành phố đã phân 571 dự án thành 5 nhóm gồm các dự án đầu tư công, đầu tư tư nhân, hợp tác công tư (nhóm 1); nhóm tài sản công (nhóm 2); nhóm tài sản, dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước (nhóm 3); nhóm liên quan đến thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử và nhóm các dự án thuộc Tổ Công tác 153 của Thủ tướng Chính phủ (nhóm 4); nhóm các khu đất lớn, vị trí đắc địa chưa được đưa vào sử dụng (nhóm 5).
Sở Tài chính TP.HCM ước tính, nếu toàn bộ dự án được tháo gỡ, Thành phố có thể giải phóng hàng nghìn tỷ đồng vốn và hàng trăm héc-ta đất đang bị “đắp chiếu”.
Ông Nguyễn Khắc Hoàng, Chi cục trưởng Chi cục thống kê TP.HCM nhìn nhận, các sở, ngành cần phối hợp để rà soát và tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đầu tư. Theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương là bộ máy mới phải giải quyết hiệu quả hơn so với bộ máy cũ, trong đó lưu ý tháo gỡ cho thị trường bất động sản cả phía cung và cầu.
Mặc dù giá trị bất động sản chỉ chiếm 3,68% GRDP thành phố, nhưng đây ngành có tính chất lan tỏa ảnh hưởng lớn đến hoạt động ngành xây dựng và tài chính - ngân hàng. Do vậy, cần xem thị trường bất động sản cũng là một động lực thúc đẩy tăng trưởng trong thời gian tới.
Còn theo đánh giá của Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, để khơi thông thị trường địa ốc, cần thiết lập cơ chế làm việc liên ngành hiệu quả, nâng cao năng lực phối hợp giữa các sở - ban - ngành liên quan trong quy trình, thủ tục đầu tư xây dựng, tránh tình trạng chồng chéo và thiếu trách nhiệm rõ ràng giữa các bên liên quan.
Đồng thời, minh bạch thông tin về tiến độ xử lý hồ sơ, lý do chậm trễ và các quy định mới, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, nâng cao trách nhiệm giải trình của cơ quan quản lý.
Cùng với đó là củng cố niềm tin nhà đầu tư, tạo động lực cho nền kinh tế - xã hội và thiết lập nền tảng vững chắc cho chu kỳ tăng trưởng mới của thị trường bất động sản trên cơ sở lưu ý các yếu tố thúc đẩy, bao gồm đầu tư hạ tầng kết nối và các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ...
