Chỉ số Căng thẳng tài chính tại các thị trường Mỹ do Văn phòng Nghiên cứu Tài chính của Bộ Tài chính (OFR) thực hiện đã tăng lên mức cao nhất kể từ đợt sụt giảm do đại dịch Covid vào tháng 5/2020.
Ngay cả khi chứng khoán trên Phố Wall bắt đầu quý IV với mức tăng, chỉ số Căng thẳng tài chính của OFR đang gần mức cao nhất trong hai năm là 3,1 - trong đó số 0 biểu thị thị trường hoạt động bình thường. Điều đó đã bổ sung vào danh sách ngày càng tăng các chỉ báo cho thấy các điều kiện giao dịch trái phiếu chính phủ Mỹ, trái phiếu doanh nghiệp và thị trường tiền tệ ngày càng gặp thách thức.
 |
| Chỉ số Căng thẳng tài chính của OFR |
“Vận tốc của mọi thứ vỡ ra trên khắp thế giới rõ ràng là một sự kiện “thiên nga neon” cho thấy rằng, rõ ràng hiện tại chúng ta đang ở trong giai đoạn tai nạn của thị trường”, Charlie McElligott, chiến lược gia tại Nomura cho biết.
Trong khi sự kiện “thiên nga đen” được hầu hết mọi người hiểu là một sự kiện không thể tưởng tượng và lường trước được thì sự kiện “thiên nga neon” cũng là một sự kiện không thể lường trước nhưng nó trải qua quá trình hình thành và tích tụ.
Những lo ngại gia tăng đã được thúc đẩy bởi một loạt đợt tăng lãi suất lớn của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) để kiềm chế lạm phát. Chi phí đi vay cao hơn và lo ngại về suy thoái kinh tế đã dẫn đến việc bán tháo mạnh trên thị trường, đồng thời củng cố đồng tiền của Mỹ trước sự bất lợi của các đồng tiền khác trên toàn cầu.
Việc tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Anh (BoE) cũng đã làm tăng thêm sự biến động trên thị trường trong năm nay khi các nhà hoạch định chính sách toàn cầu cố gắng kiềm chế đà tăng của giá cả.
Michael Edwards, Phó giám đốc đầu tư của quỹ đầu cơ Weiss Multi-Strategy Advisers cho biết: “Khi các điều kiện tài chính thắt chặt đến mức này, mọi người đều đang tìm kiếm ai hoặc điều gì sẽ là nguyên nhân khiến các ngân hàng trung ương phải chú ý. Fed đang quyết tâm thắt chặt các điều kiện tài chính hơn và họ phải sử dụng thị trường tài trợ làm cơ chế truyền tải. Vì vậy, ai đó sẽ chịu thiệt hại”.
Chiến lược gia McElligott đã chỉ ra sự trượt giá 20% của đồng yên Nhật trong năm nay, bán tháo trái phiếu chính phủ Anh trong những tuần gần đây và một loạt khoản vay mắc kẹt trên bảng cân đối của các ngân hàng như dấu hiệu của các rủi ro trên thị trường. Trong khi đó, sức mạnh của đồng đô la đã “gây ra những căng thẳng lớn về mặt kinh tế và ngày càng lan rộng ra các thị trường”.
Những căng thẳng này khiến thị trường không hoạt động như bình thường: các công ty không dễ dàng kiếm được vốn, khó mua và bán cổ phiếu hơn, giá cả biến động hơn và các nhà đầu tư ít sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn.
Các điều kiện đã trở nên xấu đi nhưng những thách thức đó đã được thể hiện chủ yếu trên thị trường cổ phiếu và định giá đã giảm mạnh do chi phí đi vay tăng và triển vọng tăng trưởng bị cắt giảm.
Hôm thứ Sáu (1/10), nhà kinh tế Bruce Kasman của JPMorgan Chase cho biết, sức khỏe tương đối của hệ thống ngân hàng và nhu cầu tài trợ tương đối ít với phần lớn các doanh nghiệp có nghĩa là mức độ dễ bị tổn thương đối với hệ thống tài chính vẫn ở mức thấp. Tuy nhiên, Bank of America cảnh báo rằng sự gia tăng của chỉ số Căng thẳng tài chính của OFR là bằng chứng về sự lan rộng căng thẳng trên khắp các thị trường tài chính và do đó làm giảm khẩu vị rủi ro do đồng đô la mạnh và lãi suất của Mỹ cao hơn.
Theo Marty Fridson, Giám đốc đầu tư tại Lehmann, Livian, Fridson Advisors, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng đang có dấu hiệu căng thẳng ngày càng tăng. Theo tính toán của ông, thị trường trái phiếu rác hiện phản ánh 22% khả năng suy thoái, tăng từ mức chỉ 2% vào giữa tháng 9.
Theo cơ quan xếp hạng Moody’s, tỷ lệ vỡ nợ của các doanh nghiệp đã tăng hơn gấp đôi từ tháng 7 đến tháng 8. Các chiến lược gia của Bank of America mới đây cảnh báo rằng chỉ báo đo lường căng thẳng trên thị trường tín dụng đang ở "mức quan trọng " và "rối loạn thị trường sẽ bắt đầu" nếu chỉ số này tăng thêm nữa.
Mặt khác, chỉ số đo lường mức độ suy giảm và mất trật tự thị trường của Goldman Sachs đang bị đẩy lên cao hơn do căng thẳng trên thị trường tài chính cũng như sự biến động gia tăng trong thị trường trái phiếu của chính phủ Mỹ.
Lợi tức trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm - tiêu chuẩn cho chi phí đi vay trên toàn thế giới - đã tăng trong năm nay từ khoảng 1,5% lên 3,6% và đã nhanh chóng tăng lên mức 4% lần đầu tiên sau 12 năm trong tuần trước.
Trong khi các nhà hoạch định chính sách của Fed vẫn kiên định trong việc tăng lãi suất, họ cũng đang đề phòng những nguy cơ tiềm ẩn từ sự sụt giảm của thị trường.
“Khi chính sách tiền tệ thắt chặt trên toàn cầu để chống lại lạm phát cao, điều quan trọng là phải xem xét tác động lây lan và phản hồi của các thị trường xuyên biên giới có thể tương tác với các lỗ hổng tài chính như thế nào. Chúng tôi rất chú ý đến các lỗ hổng tài chính có thể trở nên trầm trọng hơn do sự xuất hiện của các cú sốc bất lợi bổ sung”, Lael Brainard, Phó chủ tịch Fed cho biết.
