Ngành "thương mại tức thời" được hỗ trợ bởi mạng lưới tài xế xe máy rộng khắp, giúp vận chuyển nhanh chóng mọi thứ từ đồ ăn thức uống đến thời trang nhanh và đồ dùng điện tử.
Thị trường này chủ yếu do ba công ty chính chiếm lĩnh, bao gồm các ông lớn thương mại điện tử lâu đời là JD.com và Alibaba, cũng như nền tảng giao hàng Meituan vốn trước đây tập trung mạnh vào giao đồ ăn.
Cạnh tranh giữa các công ty này đã trở nên gay gắt hơn trong năm nay, khi cả ba công ty đều mở rộng mạng lưới giao hàng và cam kết hàng tỷ nhân dân tệ trợ giá cho cả người bán lẫn người mua trên nền tảng của mình, dẫn tới những ưu đãi cực kỳ rẻ và thời gian giao nhanh chóng.
Tuy nhiên, bất chấp những lợi ích cho người tiêu dùng Trung Quốc, cuộc chiến giá cũng gây áp lực nặng nề lên các nhà đầu tư và triển vọng lợi nhuận. Giá cổ phiếu của Meituan và JD.com đã giảm lần lượt khoảng 22% và 10% trong năm nay.
Cuộc chiến về giá xuất hiện như thế nào?
Các công ty thương mại điện tử Trung Quốc luôn cạnh tranh về thời gian giao hàng khi được hỗ trợ bởi lực lượng lao động dồi dào và nền kinh tế việc làm tự do (gig economy) của nước này. Bằng cách xây dựng một mạng lưới hậu cần vững mạnh, JD.com đã đặt ra tiêu chuẩn trên thị trường về dịch vụ giao hàng trong ngày hoặc ngày hôm sau, gây áp lực lên các đối thủ cạnh tranh như Alibaba.
Tuy nhiên, cuộc chiến "thương mại tức thời" mới nhất của Trung Quốc dường như bắt đầu sau khi JD.com chuyển sang thị trường giao đồ ăn vào tháng 2, thâm nhập vào một thị trường mà Meituan và nền tảng giao đồ ăn Ele.me của Alibaba thống trị.
Sau đó, vào tháng 4, Meituan đã tung ra chương trình "mua sắm chớp nhoáng" 24/7 mới bao gồm các danh mục như hàng tạp hóa, rượu bia và đồ điện tử với cam kết giao hàng trong vòng 30 phút.
Căng thẳng gia tăng khi các công ty tham gia vào cuộc cạnh tranh trực tiếp. Cuối cùng, Meituan và JD.com đã cáo buộc lẫn nhau sử dụng các hành vi phản cạnh tranh để ngăn chặn các tài xế nhận đơn hàng trên các nền tảng đối thủ.
Cũng trong tháng 4, JD.com đã bắt đầu tuyển dụng các tài xế làm việc toàn thời gian và công bố đợt trợ giá đầu tiên trị giá 10 tỷ nhân dân tệ (1,4 tỷ USD) dành cho chương trình giảm giá giao đồ ăn.
Trợ giá và giảm giá lớn là điều thường thấy trong lĩnh vực công nghệ cạnh tranh của Trung Quốc, và là một nguyên nhân khiến các nhà chức trách lo ngại.
Cơ quan quản lý thị trường hàng đầu của Trung Quốc đã triệu tập JD.com, Meituan và Ele.me của Alibaba vào tháng 5, kêu gọi họ tuân thủ luật pháp và cạnh tranh công bằng. Các tập đoàn bán lẻ cũng bày tỏ lo ngại về chương trình trợ giá của JD.com và những tác động lan tỏa của việc giá bán giảm mạnh. Tuy nhiên, động thái này hầu như không có tác dụng làm chậm lại cuộc chiến về giá.
Tuần trước, JD.com đã công bố khoản đầu tư 10 tỷ nhân dân tệ (1,4 tỷ USD) nữa theo "Kế hoạch Double Hundred", nhằm mục đích hỗ trợ các người bán trên nền tảng này.
Động thái này diễn ra sau khi Taobao Instant Commerce của Alibaba công bố chương trình trợ giá trị giá 50 tỷ nhân dân tệ (khoảng 7 tỷ USD) dự kiến sẽ được triển khai trong năm tới.
Theo truyền thông địa phương, các chương trình giảm giá và phiếu giảm giá trên Meituan đã khiến giá một tách cà phê giảm xuống mức thấp nhất là 2 nhân dân tệ (0,28 USD).
Mặc dù tất cả các công ty đều đẩy mạnh khuyến mại để có được sự gia tăng lượng người dùng thương mại điện tử tức thời trong những tháng gần đây, nhưng vẫn chưa rõ cuộc chiến giá này sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của các công ty như thế nào.
Meituan báo cáo lợi nhuận quý I/2025 là 10,2 tỷ nhân dân tệ, tăng khoảng 63% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, công ty cảnh báo rằng quý tiếp theo có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh ngày càng tăng trong lĩnh vực bán lẻ đồ ăn nhanh.
Vào tháng 5, JD.com báo cáo lợi nhuận hoạt động đã tăng 31,4% so với cùng kỳ năm trước và đạt 11,7 tỷ nhân dân tệ trong quý I/2025. Tuy nhiên, các nhà kinh tế LSEG khảo sát dự kiến lợi nhuận quý II sẽ giảm so với cả quý trước và năm trước.
Theo phân tích của Nomura, việc JD.com lấn sân sang lĩnh vực giao đồ ăn có thể đã gây ra khoản lỗ hơn 10 tỷ nhân dân tệ trong quý II. Các nhà phân tích ước tính, JD.com đã giành được khoảng 10% thị phần giao hàng tức thời với 20 triệu đơn hàng mỗi ngày.
Các nhà phân tích cho biết, "JD.com có thể phải xem xét lại tham vọng của mình". Trước việc Alibaba tăng cường chi tiêu cho các khoản trợ cấp, JD.com có thể phải đốt hết toàn bộ lợi nhuận từ hoạt động bán lẻ cốt lõi của mình trong vài quý nếu muốn cạnh tranh với hai đối thủ hiện tại trên thị trường.
