Cần làm rõ dấu hiệu lừa đảo có tổ chức
Sau hơn một ngày xét xử sơ thẩm, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội quyết định trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát Nhân dân cùng cấp điều tra bổ sung vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức", liên quan đến bị cáo Vũ Thị Thu Nhung (sinh năm 1977), cựu Phó giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) chi nhánh Ba Đình.
Đây là lần thứ hai tòa trả hồ sơ, với nhận định rằng bị cáo có dấu hiệu thực hiện hành vi phạm tội có tổ chức, có sự trợ giúp từ đồng phạm, do đó, cần xác minh thêm việc có người khác cùng tham gia, tiếp tay cho Nhung trong việc tạo lập hồ sơ giả và tổ chức tiếp xúc khách hàng hay không.
Thêm vào đó, Tòa án cũng yêu cầu xác định chính xác số tiền bị chiếm đoạt, số tiền người liên quan hưởng lợi và một số chứng cứ quan trọng còn thiếu, chưa đủ cơ sở để xét xử.
Đặc biệt, việc xác định chính xác dòng tiền, số người được hưởng lợi, có ý thức chiếm đoạt hay không, cũng như khả năng thu hồi tài sản, là yếu tố quan trọng để lượng hình.
Theo cáo buộc từ Viện Kiểm sát, Nhung lợi dụng vị trí công tác tại ngân hàng để thực hiện hàng loạt thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tiền của khách hàng từ năm 2014 đến năm 2022.
Tổng cộng, bị cáo đã lừa đảo hơn 100 người, chiếm đoạt hơn 2.705 tỷ đồng. Nhiều bị hại là người cao tuổi, cán bộ nghỉ hưu, doanh nhân tin tưởng vào danh nghĩa “Phó giám đốc ngân hàng” của Nhung nên không kiểm tra các thông tin xác thực từ phía ngân hàng.
Viện Kiểm sát xác định, sau khi nhận tiền, Nhung không đầu tư hay gửi ngân hàng như cam kết, mà dùng phần lớn để chi trả “lợi nhuận” và “quà tặng” cho các khách hàng trước nhằm tạo lòng tin.
Số còn lại, bị cáo sử dụng cho mục đích cá nhân. Hành vi của Nhung bị đánh giá là điển hình của mô hình lừa đảo kiểu Ponzi (lấy tiền của người sau trả cho người trước).
Lập công ty “sân sau”, phát hành trái phiếu ma, giả giấy tờ ngân hàng
Theo hồ sơ điều tra, Nhung bắt đầu hành vi lừa đảo từ khi được bổ nhiệm làm Phó giám đốc Eximbank chi nhánh Ba Đình, phụ trách mảng huy động vốn từ khách hàng cá nhân.
Do cần tiền chi tiêu và trả nợ, Nhung bịa đặt rằng ngân hàng có chương trình gửi tiết kiệm ưu đãi dành riêng cho người thân nhân viên, lãi suất cao từ 12% đến 32%/năm, kèm quà tặng định kỳ.
Để tăng tính thuyết phục, Nhung làm giả hàng loạt “chứng chỉ tiền gửi có kỳ hạn”, “trái phiếu ngân hàng”, “thư bảo lãnh”... in theo mẫu của Ngân hàng Eximbank và đóng dấu giả của chi nhánh Ba Đình.
Bị cáo cũng mở nhiều tài khoản cá nhân tại các ngân hàng lớn như VietinBank, BIDV, VIB để nhận tiền gửi từ khách hàng.
Không dừng lại ở việc phát hành “chứng chỉ giả”, Nhung còn lập Công ty TNHH Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản Việt Nam, giữ vai trò Chủ tịch Hội đồng thành viên, nhờ một người quen là Nguyễn Thị Diệu Linh đứng tên Tổng giám đốc. Bị cáo giới thiệu công ty này là đơn vị “liên kết” với Eximbank, chuyên tổ chức đấu giá các tài sản nợ xấu của ngân hàng.
Nhung dùng hình ảnh giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thực chất là lấy từ hồ sơ tín dụng thật của khách hàng tại Eximbank, để thuyết phục bị hại rằng ngân hàng đang thanh lý các tài sản đảm bảo.
Từ đó, nhiều người chuyển tiền ký quỹ đầu tư từ 5 đến 20 ngày vào tài khoản công ty của Nhung với hy vọng được chia lợi nhuận 10 - 14% sau thời gian ngắn.
Trong lần trả hồ sơ đầu tiên hồi đầu năm 2024, Tòa cũng từng yêu cầu điều tra lại việc một số cá nhân khác đứng tên tài khoản nhận tiền, nhưng chưa bị xử lý. Tuy nhiên, quá trình điều tra bổ sung sau đó chưa làm rõ hết các tình tiết, dẫn đến việc Tòa tiếp tục trả hồ sơ ở lần này.