Sửa Luật Quy hoạch để gỡ các điểm nghẽn phát sinh trong thực tiễn
Tiếp tục Kỳ họp thứ 9, sáng 28/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.
Hầu hết đại biểu đều khẳng định sự cấp thiết của việc sửa Luật Quy hoạch nhằm đáp ứng yêu cầu công cuộc sáp nhập vào tổ chức bộ máy, điều chỉnh và mở rộng địa giới hành chính. Ngoài ra, dự thảo Luật cũng đã tập trung sửa đổi những bất cập, điểm nghẽn từ thực tiễn trong quá trình thực hiện quy hoạch thời gian qua.
 |
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị). |
"Việc sửa đổi Luật Quy hoạch lần này là rất cần thiết nhằm hoàn thiện hệ thống quy hoạch quốc gia, bảo đảm tính thống nhất, khả thi và thích ứng với những yêu cầu phát triển mới của đất nước. Trong quá trình triển khai Luật Quy hoạch hiện hành, nhiều địa phương, bộ, ngành đã gặp không ít vướng mắc do quy định còn chưa rõ ràng, thiếu tính liên kết giữa các loại quy hoạch, hoặc chưa có cơ chế xử lý hiệu quả khi phát sinh xung đột giữa các quy hoạch cùng cấp hoặc khác cấp. Dự thảo lần này đã có nhiều điểm mới tích cực như cho phép lập đồng thời các loại quy hoạch, làm rõ vai trò của quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành, và bổ sung các quy định liên quan đến điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp sáp nhập đơn vị hành chính”, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) đánh giá.
Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) bổ sung các quy định về quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành. Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng góp ý, cần làm rõ hơn cơ chế phối hợp, cũng như mối quan hệ cụ thể giữa loại quy hoạch này với các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh. Trong thực tiễn, đây là loại quy hoạch thường phát sinh xung đột với quy hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch hạ tầng, nên việc quy định rõ cơ chế xử lý mâu thuẫn, cấp có thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh là rất quan trọng.
Liên quan đến điều chỉnh quy hoạch để phù hợp với việc sáp nhập đơn vị hành chính, tổ chức lại chính quyền địa phương, đại biểu đề nghị bổ sung thêm các yêu cầu về việc lấy ý kiến người dân, tổ chức xã hội và doanh nghiệp - những đối tượng trực tiếp bị tác động.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng đề nghị quy định cụ thể hơn vai trò, trách nhiệm và cơ chế của chính quyền địa phương cấp xã trong công tác quy hoạch.
"Việc ghi nhận vị trí cấp xã trong hệ thống quy hoạch là cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm tính thực tiễn trong tổ chức thực thi pháp luật về quy hoạch", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị.
Đối với quy hoạch tỉnh, đại biểu cũng đề nghị làm rõ trách nhiệm của cơ quan lập quy hoạch tỉnh trong việc lấy ý kiến chính thức của UBND cấp xã cũng như yêu cầu UBND cấp xã cung cấp dữ liệu, đề xuất định hướng phát triển không gian, dân cư, hạ tầng sản xuất của địa phương.
"Cấp xã tuy không có quyền quyết định quy hoạch, nhưng lại là nơi trực tiếp quản lý hiện trạng sử dụng đất, nếu không có cơ chế ràng buộc vai trò của cấp xã thì việc triển khai thực hiện quy hoạch sẽ thiếu lực lượng", đại biểu nêu.
Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) lại lo lắng ở khâu triển khai, thực hiện. Cụ thể, tinh thần của dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) là chuyển đổi phương thức lập quy hoạch, thay đổi căn bản từ lập quy hoạch truyền thống (là phân ngành, cục bộ theo lĩnh vực) sang quy hoạch mang tính tích hợp đa ngành, tổng thể, có liên kết và liên thông.
Tuy nhiên, đội ngũ chuyên gia ở cơ sở lại chưa nắm bắt được tinh thần mới này, còn hạn chế trong phương pháp tiếp cận, phối hợp liên ngành, liên thông. Do đó, đại biểu rất mong có một "nhạc trưởng" có nhiều kinh nghiệm, lão luyện, có tầm nhìn để kết nối, tích hợp các quy hoạch.
Đại biểu Tạ Văn Hạ cũng đề nghị cần xem xét lại căn bản, toàn diện các vấn đề vướng mắc trong thực hiện Luật Quy hoạch hiện hành, tránh sửa nhiều lần.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) còn kiến nghị tạm thời dừng thực hiện Luật Quy hoạch do có việc triển khai còn nhiều vướng mắc trong thực tế, nếu chỉ sửa một số quy định như dự thảo thì vẫn chưa đầy đủ, chưa căn cơ.
Không thể không có Luật Quy hoạch
Hồi âm ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch là việc cấp bách, phải làm "ngay lập tức" theo Kết luận 121-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Kết luận 127-KL/TW của Bộ Chính trị về sắp xếp lại bộ máy chính trị. Từ ngày 1/7 tới đây, các tỉnh sẽ hoạt động theo mô hình mới, nếu không sửa luật thì các dự án sẽ bị ách tắc.
 |
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. |
Do tính gấp rút, lần này, dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) sẽ tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn, cấp thiết cần phải xử lý ngay.
Một là, bổ sung quy định chuyển tiếp về điều chỉnh quy hoạch, bảo đảm điều chỉnh được ngay các quy hoạch ở tất cả các cấp sau khi việc sắp xếp đơn vị hành chính có hiệu lực. Theo đó, tất các các địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực.
Hai là, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp, các ngành.
Ba là, tiếp tục tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh trên thực tiễn có thể xử lý được ngay nhằm thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8% năm nay và tăng trưởng 2 con số những năm tiếp theo.
Đối với băn khoăn của đại biểu về việc bổ sung quy hoạch kỹ thuật, quy hoạch chuyên ngành vào dự thảo luật, Bộ trưởng cho biết, hiện có 28 quy hoạch kỹ thuật, quy hoạch chuyên ngành. Trong đó, nhiều quy hoạch mâu thuẫn với quy hoạch quốc gia, quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng, đòi hỏi phải đưa vào dự thảo Luật để xử lý vướng mắc. Thời gian tới, khi rà soát và sửa Luật Quy hoạch tổng thể, Chính phủ sẽ rà soát lại và sẽ bỏ những quy định không phù hợp.
Theo Bộ trưởng, dự thảo cũng đã bổ sung cơ chế xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp phê duyệt. Theo đó, trường hợp có mâu thuẫn giữa quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành có cùng cấp phê duyệt: Đối với quy hoạch do các cơ quan tổ chức lập khác nhau, cấp có thẩm quyền cao hơn sẽ quyết định quy hoạch phải điều chỉnh. Đối với quy hoạch do cùng một cơ quan tổ chức lập thì cơ quan đó sẽ quyết định quy hoạch phải điều chỉnh. Chính phủ sẽ quy định chi tiết nội dung này tại Nghị định.
Tại dự thảo sửa đổi lần này, Chính phủ cũng bổ sung các quy định phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, triệt để theo tinh thần địa phương quyết, địa phương làm địa phương chịu trách nhiệm. Cụ thể, dự thảo Luật cũng chuyển thẩm quyền quyết định quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia từ Quốc hội sang Chính phủ. Chuyển danh mục dự kiến dự án quan trọng quốc gia, dự án dự kiến ưu tiên thực hiện trong quy hoạch sang kế hoạch thực hiện quy hoạch và phân cấp cho Ủy ban nhân cấp tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh.
Phân cấp cho UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định quy hoạch tỉnh; việc thẩm định quy hoạch có thể theo hình thức họp Hội đồng thẩm định hoặc lấy ý kiến thẩm định bằng văn bản.
Bổ sung quy định về Phó chủ tịch Hội đồng thẩm định để tạo cơ chế cho Chủ tịch Hội đồng thẩm định ủy quyền cho Phó chủ tịch Hội đồng thẩm định chủ trì phiên họp thẩm định để tăng cường tính chủ động, linh hoạt trong quá trình thẩm định.
Đồng thời, phân cấp cho UBND cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tỉnh sau khi được HĐND cấp tỉnh thông qua khi điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021-2030 để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính.
Đối với ý kiến đại biểu đề nghị dừng thực hiện Luật Quy hoạch vì đang có nhiều vướng mắc, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, không thể vì không khó khăn, vướng mắc mà dừng thực hiện Luật Quy hoạch.
"Quy định nào không phù hợp thì phải điều chỉnh. Trên thế giới, 100% quốc gia đều có Luật Đấu thầu, vì sử dụng ngân sách là phải đấu thầu. Cũng như vậy, một quốc gia không thể không có luật, không thể không có quy hoạch. Vì vướng mắc mà dừng thực hiện Luật thì sẽ không kiểm soát được", Bộ trưởng khẳng định.
Trong báo cáo giải trình, tiếp thu, Bộ Tài chính khẳng định dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) lần này chỉ tập trung vào 3 nhóm vấn đề cấp bách. Thời gian tới, Bộ sẽ phối hợp với các bộ, ngành và địa phương rà soát tất cả các vướng mắc trong hoạt động quy hoạch, đặc biệt là trong quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch được điều chỉnh sau khi sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp để có đủ cơ sở sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch, giải quyết triệt để các điểm nghẽn trong công tác quy hoạch để quy hoạch thực sự là công cụ quản lý, công cụ phát triển.
