Tại Diễn đàn Hoạch định Tài chính Cá nhân do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) và Trường Đại học Văn Lang tổ chức ngày 23/08, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước TP.HCM đánh giá, hoạt động tư vấn tài chính hiện nay chưa được quan tâm đúng mực.
Tư vấn tài chính giúp người dân và nhà đầu tư có thông tin đầy đủ, được phân tích và đánh giá một cách chuyên nghiệp để lựa chọn phương án sử dụng vốn tối ưu trong chi tiêu gia đình, quản lý tài chính cá nhân và đầu tư.
Nếu tư vấn tài chính nói chung và tư vấn tài chính cho cá nhân nói riêng được thực hiện tốt, đây hoàn toàn có thể trở thành nguồn lực, động lực thúc đẩy tăng trưởng và phát triển thị trường tài chính.
“Ở góc độ ngân hàng, làm tốt tư vấn tài chính cá nhân sẽ tác động tích cực đến phát triển tài chính toàn diện, cũng như cơ chế, chính sách về tiền tệ, tín dụng”, ông Lệnh nhấn mạnh và giải thích, khái niệm tài chính toàn diện được hiểu là làm sao để tất cả người dân đều có thể tiếp cận dịch vụ tài chính một cách thuận lợi, đặc biệt là nhóm yếu thế.
Ngành ngân hàng đã và đang triển khai nhiều chương trình nhằm hiện thực hóa chủ trương này, trong đó nổi bật là chương trình tín dụng chính sách. Riêng tại TP.HCM, tổng dư nợ tín dụng chính sách đã đạt hơn 23.000 tỷ đồng, với 80% được dành cho vay tạo sinh kế và giải quyết việc làm cho người nghèo, hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
Ông Lệnh cho rằng, nếu kết hợp tín dụng chính sách với công tác tư vấn tài chính cá nhân, hiệu quả sẽ còn cao hơn. Người nghèo, người vay vốn khi được trang bị kiến thức về quản lý tài chính, sử dụng vốn và chi tiêu hợp lý thì không chỉ đáp ứng nhu cầu trước mắt mà còn có thể nâng cao chất lượng cuộc sống lâu dài.
 |
| Các chuyên gia tham gia diễn đàn. |
Tư vấn tài chính cá nhân cũng đóng vai trò quan trọng trong tín dụng tiêu dùng. Khi người dân hiểu và sử dụng đúng dịch vụ tài chính, họ sẽ được hưởng lợi thiết thực từ các sản phẩm tín dụng.
Đặc biệt, trong bối cảnh thị trường chứng khoán và kinh tế số biến động nhanh, việc người dân và nhà đầu tư cá nhân nắm vững kiến thức về đầu tư, pháp luật và thị trường thì sẽ hạn chế được rủi ro, nhất là khi xuất hiện tin đồn thất thiệt. Trên không gian mạng, chỉ một thông tin chưa được kiểm chứng cũng có thể khiến nhiều nhà đầu tư phản ứng theo tâm lý, gây tác động lớn đến thị trường.
Một điểm đáng chú ý khác là tư vấn tài chính cá nhân còn góp phần đưa các chính sách vào thực tiễn một cách hiệu quả. Hiện nay, nhiều chính sách về lãi suất, tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp và người dân đều gắn với dịch vụ ngân hàng, mà hầu hết được cung cấp qua nền tảng số.
Thống kê cho thấy gần 80% dân số đã có tài khoản ngân hàng – nền tảng cốt lõi để sử dụng các dịch vụ thanh toán. Nếu được tư vấn đầy đủ, người dân không chỉ tận dụng tốt các tiện ích ngân hàng số mà còn phòng tránh được rủi ro công nghệ, đặc biệt ở vùng nông thôn, nơi vẫn thường xuyên xảy ra các vụ lừa đảo qua điện thoại.
“Làm tốt công tác thông tin và tư vấn sẽ giúp hạn chế đáng kể rủi ro công nghệ. Tư vấn cần mang tính chuyên nghiệp, đồng thời gắn với tuyên truyền và hướng dẫn trực tiếp, thậm chí “cầm tay chỉ việc” cho người dân. Ngay cả những chương trình “bình dân học vụ số” mà Trung ương và các bộ, ngành đang triển khai, xét đến cùng cũng chính là một hình thức tư vấn tài chính cá nhân. Nếu được thực hiện hiệu quả, chắc chắn sẽ góp phần đưa các chủ trương và chương trình hành động đi vào cuộc sống”, ông Lệnh nhấn mạnh.
Theo quan điểm của TS. Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA, nền tài chính Việt Nam được xây dựng trên ba trụ cột: tài chính công, tài chính doanh nghiệp và tài chính cá nhân. Trong đó, tài chính công và tài chính doanh nghiệp đã được giảng dạy bài bản, được Đảng, Nhà nước và các trường đại học quan tâm từ lâu, song đối tượng trực tiếp sử dụng chủ yếu lại là chuyên gia và nhà quản lý.
Ngược lại, tài chính cá nhân - lĩnh vực gắn bó với từng người dân, ai cũng cần, ai cũng sử dụng, nhưng lại thiếu hụt kiến thức khiến người dân chủ yếu dựa vào tự học, tự làm.
“Hệ quả là “ba chân kiềng” của thị trường tài chính trở nên khập khiễng, làm nền tài chính thiếu vững bền, dễ chao đảo, thậm chí dẫn đến tình trạng tín dụng đen và nhiều rủi ro khác”, ông Nghĩa cho biết.
Cho đến năm 2023, tài chính cá nhân mới được chú ý nhiều hơn. Một số trường đại học, tổ chức quần chúng đã bắt đầu đưa nội dung này vào giảng dạy ở nhiều nơi. Tuy vậy, so với nhu cầu thực tế, nhất là trong bối cảnh AI và chuyển đổi số, giáo dục tài chính cá nhân vẫn còn thiếu hụt. Và thách thức lớn nhất hiện nay, theo các chuyên gia, là phải đổi mới về tư duy.
