Ngành mới nổi và câu chuyện của thị trường Việt Nam

Cơn sốt cổ phiếu công nghệ

Nửa đầu năm 2023, thị trường tài chính toàn cầu đã diễn ra nhiều sự kiện, từ sự tăng vọt của cổ phiếu công nghệ, sự trở lại của tiền điện tử cho tới vụ sụp đổ ngân hàng tồi tệ nhất kể từ sau vụ sụp đổ của Ngân hàng Lehman Brothers hồi năm 2008.

Liên kết tất cả những yếu tố này là sự gia tăng không ngừng của lãi suất, đây cũng chính là điều đã tác động lớn đến thị trường tài chính, hàng hóa toàn cầu, nhưng lần này đã có sự khác biệt. Dù lãi suất tăng cao, nhưng thị trường chứng khoán có diễn biến tích cực hơn so với trong quá khứ.

Cụ thể, trong nửa đầu năm 2023, vốn hoá của thị trường chứng khoán toàn cầu tăng khoảng 12%, tương ứng tăng thêm 6.000 tỷ USD. Trong đó, động lực hỗ trợ đà tăng đến từ sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) sau thành công của ChatGPT, tạo nên con sóng lớn với cổ phiếu công nghệ, cũng như các doanh nghiệp phụ trợ liên quan tới AI.

Trong nửa đầu năm 2023, giá cổ phiếu của Apple, Microsoft, Alphabet (công ty mẹ của Google), Amazon và Netflix đã ghi nhận mức tăng 35 - 50%. Meta và Tesla đã tăng hơn gấp đôi, trong khi nhu cầu về chip bán dẫn của AI đã giúp cổ phiếu Nvidia tăng hơn 180% và gia nhập vào nhóm cổ phiếu có vốn hóa trên 1.000 tỷ USD. Nhóm cổ phiếu nhỏ hơn liên quan tới AI cũng tăng mạnh như như Palantir, Marvell Technology và UiPath.

Trên diễn đàn Reddit tràn ngập những bình luận tỏ vẻ tiếc nuối từ các thành viên vì đã lỡ nhịp sóng của các cổ phiếu công nghệ, hoặc đang thất vọng về mức độ tăng cao của một số cổ phiếu.

Một người dùng cho biết: “Đã đứng ngoài thị trường một thời gian nhưng nhìn thấy những lợi ích của AI này là quá to lớn, điều này có thể kỳ vọng trở thành một đợt sóng dotcom mới”.

Khi mà lãi suất vẫn còn cao, giá hàng hoá, dịch vụ bắt đầu hạ nhiệt và tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại, sự bùng nổ của AI đã mở ra kỳ vọng về sự thay đổi lớn, từ đó giúp cải thiện năng suất lao động như trong quá khứ khi máy hơi nước, Internet lần đầu xuất hiện… Đây chính là động lực cho nhà đầu tư, cũng như cho doanh nghiệp liên quan có thể có sự đột phá mới trong thập kỷ tới.

Sự kỳ vọng này cùng hiệu ứng FOMO (sợ mất cơ hội) đã khiến nhà đầu tư không ngừng đổ tiền vào nhóm cổ phiếu công nghệ, kéo nhóm này tăng vọt so với phần còn lại.

Theo các công ty phân tích, xu hướng tập trung đầu tư vào cổ phiếu công nghệ, nhóm doanh nghiệp hưởng lợi trực tiếp và gián tiếp từ AI còn tiếp diễn trong giai đoạn cuối năm 2023, cũng như những năm sắp tới. Đây là động lực cho thị trường chứng khoán tiếp tục tăng trưởng, bất chấp lãi suất vẫn ở mức cao.

Và câu chuyện của thị trường Việt Nam

Trái với các thị trường phát triển khi nhóm cổ phiếu công nghệ chiếm tỷ trọng cao trong vốn hoá, cũng như tác động tới thị trường thì tại Đông Nam Á, những ngành truyền thống, mang tính chu kỳ vẫn là nhóm có vốn hoá lớn và tác động mạnh tới thị trường.

Trái với các thị trường phát triển khi nhóm cổ phiếu công nghệ chiếm tỷ trọng cao trong vốn hoá, cũng như tác động tới thị trường, thì tại Đông Nam Á, những ngành truyền thống, mang tính chu kỳ vẫn là nhóm có vốn hoá lớn và tác động mạnh tới thị trường.

Do không có nhóm cổ phiếu công nghệ, cũng như liên quan tới AI, thị trường chứng khoán Đông Nam Á trong nửa đầu năm 2023 là thị trường có hiệu suất kém nhất thế giới, dòng tiền của các quỹ nước ngoài có xu hướng rút khỏi khu vực này và chuyển sang các thị trường Bắc Á - nơi cổ phiếu công nghệ chiếm ưu thế. Trong đó, chỉ số chứng khoán Thái Lan và Malaysia đã giảm lần lượt khoảng 10% và 7,1% trong nửa đầu năm nay.

Alan Richardson, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Samsung Asset Management cho biết, với chủ đề dựa trên AI vẫn rất được chú trọng trong nửa cuối năm nay, chứng khoán khu vực có thể chỉ phục hồi vào năm 2024.

“Đông Nam Á mang tính chu kỳ, giá trị, câu chuyện dựa trên các lĩnh vực kinh tế cũ và sẽ hoạt động tốt hơn khi Mỹ chuyển sang chu kỳ cắt giảm lãi suất”, ông cho biết.

Tương tự như các nước Đông Nam Á, thị trường chứng khoán Việt Nam mặc dù có sự hồi phục, nhưng chủ yếu dựa trên định giá rẻ cuối năm 2022, các cổ phiếu vẫn chưa thiết lập được các đỉnh cao mới.

Thống kê từ ngày 30/12/2022 đến ngày 12/7/2023, chỉ số VN-Index tăng 13%, từ 1.007,09 lên 1.138,07 điểm; chỉ số VN30 tăng 12,4%, từ 1.005,19 lên 1.129,43 điểm. Trong đó, đóng góp lớn nhất cho đà tăng của thị trường chủ yếu cổ phiếu VCB (30,17 điểm), HPG (14,19 điểm), BID (9,8 điểm), VHM (9,45 điểm), GVR (8,46 điểm), TCB (5,74 điểm), MBB (4,92 điểm), SSI (4,75 điểm), CTG (4,15 điểm), VPB (4,14 điểm)…

Nhìn vào danh sách tác động tới chỉ số VN-Index trong hơn 6 tháng qua (đồ thị) cho thấy, chủ yếu đến từ nhóm cổ phiếu tài chính - ngân hàng, thép, bất động sản…, đây là các nhóm cổ phiếu chu kỳ, chịu tác động chính bởi sự mở rộng và thu hẹp của nền kinh tế truyền thống hơn là lĩnh vực công nghệ như các quốc gia phát triển.

Tuy nhiên, điều này cũng lại mang tới kỳ vọng về đà tăng trưởng của thị trường trong giai đoạn cuối năm 2023 và sau đó, khi hàng loạt chính sách đang ban hành trong nửa đầu năm 2023 đi vào cuộc sống.

Cụ thể, ngay từ đầu năm, Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách, chỉ đạo hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, các bộ, ngành, địa phương cũng tích cực hành động để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp. Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước đã 4 lần cắt giảm lãi suất điều hành và được dự báo sẽ tiếp tục có thêm một đợt cắt giảm nữa trong nửa cuối năm. Những chính sách này thường có độ trễ 3 - 6 tháng và thời gian chính sách đi vào cuộc sống dự kiến là nửa cuối năm 2023, đầu năm 2024, khi đó các ngành như bất động sản, tài chính - ngân hàng, tiêu dùng, đầu tư công sẽ được hưởng lợi, giúp cổ phiếu của các nhóm này có nhiều triển vọng bứt phá trở lại đỉnh cũ. Đây là các nhóm dẫn dắt có tác động lớn tới thị trường, nên khi cổ phiếu của nhóm này vào đà, thị trường chứng khoán sẽ tăng trưởng mạnh, nếu như trên thế giới không có biến cố nào quá lớn thay đổi cục diện.

Có thể thấy, sau giai đoạn đầu năm thị trường hồi phục dựa trên câu chuyện kỳ vọng về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp và chính sách đẩy mạnh đầu tư công thì cuối năm là lúc thị trường và nền kinh tế sẽ bắt đầu kiểm chứng tác động từ chính sách và từ đó giúp thị trường bước vào chu kỳ tăng dài hạn, chinh phục các đỉnh cao mới.