Chiều 29/5, trong ngày làm việc cuối cùng của đợt 1 Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Kết quả, với với 461 đại biểu tán thành (chiếm 96,44% tổng số đại biểu tham gia), Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết này.
Nghị quyết có hiệu lực từ 1/6/2025, trừ các nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết thì có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025, được áp dụng thí điểm trong 5 năm.
Thành lập Quỹ nhà ở quốc gia
Thông qua Nghị quyết, Quốc hội quyết nghị thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, phi lợi nhuận; do Chính phủ và UBND cấp tỉnh thành lập.
Quỹ nhà ở quốc gia được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, tiền trích từ số tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở, từ tiền bán nhà ở thuộc tài sản công, từ tiền đấu giá quyền sử dụng đất; tiếp nhận nguồn hỗ trợ tự nguyện, nguồn đóng góp của tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước và nguồn huy động hợp pháp khác.
Quỹ nhà ở quốc gia để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, tạo lập nhà ở xã hội để cho thuê, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê.
Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, các nội dung về nhiệm vụ chi, quy mô… của Quỹ sẽ được làm rõ tại Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết Nghị quyết này sao cho bảo đảm nhiệm vụ chi phù hợp với mục tiêu thành lập, hoạt động của Quỹ.
Cắt giảm nhiều thủ tục về nhà ở xã hội
Với mục tiêu tạo cơ chế ưu đãi hơn nữa để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, dự thảo Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách nhiều thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát... theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị.
Theo đó, dự thảo Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách các thủ tục hành chính như: Không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu.
Qua đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. Riêng quy định không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, giúp cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành (bằng 100%).
 |
96,44% số đại biểu Quốc hội có mặt đã bấm nút thông qua Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội chiều 29/5 |
Nghị quyết cũng bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành tùy theo quy mô dự án (100%).
Việc không yêu cầu phải thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn sẽ cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành, tùy theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước hay quốc tế (75 - 90%).
Bên cạnh đó, quy định miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo loại và cấp công trình (100%).
Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt, sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra; theo đó, cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo từng trường hợp cụ thể (100%).
Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, về chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, nhằm thể chế hóa kịp thời Kết luận số 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Kết luận số 137 của Bộ Chính trị, Chính phủ đã đề xuất bổ sung quy định điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính.
Đồng thời, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung trách nhiệm của Chính phủ trong việc quy định: "việc phòng ngừa sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, trục lợi chính sách"; có giải pháp kiểm soát, kiểm tra, kiểm định chất lượng nhà ở xã hội.
Nghị quyết cũng giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công.
