Tuy nhiên, không phải NĐT nào cũng có khả năng tiếp cận thông tin chính xác hay đủ các phẩm chất của một nhà phân tích độc lập. Vì vậy, "hàng phím Internet" được nhiều NĐT quan tâm, nhưng ẩn chứa không ít cạm bẫy.
Forum và kỹ nghệ lăng xê cổ phiếu
Thực tế thời gian qua, một số mã chứng khoán được lăng xê trên các diễn đàn mạng (forum) có số lượt xem (view) cao tạo ra hiệu ứng nhất định tới giá cổ phiếu đó. Một NĐT quan tâm đến một mã cổ phiếu nào đó thì đương nhiên là bên cạnh các nguồn thông tin chính thống, họ muốn tham khảo thêm các tin đồn, bình luận, đánh giá. Các thông tin này hầu như chỉ có thể tìm thấy ở các forum lớn về chứng khoán như f319, vietstock hay vietcurrency. Điều này khiến các forum lớn trở thành đầu mối phát tán tin đồn khó kiểm chứng trên thị trường trong suốt thời gian qua.
Theo một NĐT chuyên lướt forum, lăng xê một vài mã chứng khoán qua việc tạo ra chủ đề (topic) với tên thật kêu, kích thích sự tò mò, mang tính chất hô hào theo kiểu: "Chết rồi, PVX lãi quá khủng", "Cổ phiếu nào có VĐL 80 tỷ lãi khủng quý II 94 tỷ?", "Sắp được ăn toạc mỏ với em này", "BLX bắt đầu một con sóng lớn"… chỉ có thể lừa các NĐT non kinh nghiệm "trứng trường". Để tạo ra hiệu ứng sâu rộng, cuộc chơi đòi hỏi công phu hơn nhiều!
NĐT này cho biết, ngay cả khi lập được một topic hot (số view cao và bình luận - comment nhiều), việc phím hàng trên forum không đảm bảo thành công nếu "chủ thớt" chưa lập "số má" trên diễn đàn. Nếu nickname (bí danh của thành viên trên forum) mới toe, không dễ "dụ khị" người đọc về triển vọng sáng sủa cổ phiếu X (đang có thị giá 1x), tiến tới "ga" 2x, 3x trong vài tuần tới. Không tạo ra được sự độc đáo, thu hút các reply (trả lời) thì topic vừa lập của "chủ thớt" có nguy cơ chìm nghỉm giữa hàng chục topic tương tự khác được lập ra với mục đích tương tự. Để có thể thuyết phục nhiều người cùng "lên tàu" cổ phiếu X thì nickname phải có đủ uy tín, đồng nghĩa với việc có thời gian gia nhập diễn đàn lâu, viết nhiều bài phân tích có chất lượng. Đặc biệt, lính mới nhưng phím đúng một vài mã cổ phiếu nóng thì "đẳng cấp" cũng nhanh chóng được khẳng định.
Nếu được nhiều người đọc bài và nhớ nick sẽ tạo được sự ảnh hưởng nhất định. Nickname đó có thể tiết lộ về chuyện đi cà fê, cà pháo tán phét với anh A, chị B - chủ tịch HĐQT công ty về các dự án khủng sắp công bố hoặc câu chuyện lợi nhuận đột biến thuộc hàng thâm cung bí sử. Những tin tức khó kiểm chứng như CTCK XYZ chuẩn bị đưa cổ phiếu X lên tầm cao mới 7x, 8x cũng xuất hiện với tần số dày đặc trên các forum.
Công phu hơn, nhiều nickname đưa lên diễn đàn đồ thị của cổ phiếu (vẽ thêm loằng ngoằng rất nhiều đường nét) với khẳng định như đinh đóng cột: "mô hình cốc và tay cầm" đang hình thành. Bài bản hơn cả là một bài phân tích hoàng tráng cho cổ phiếu X, hội tụ đủ các câu chuyện nóng với khuyến nghị: ai chưa có thì gấp rút lên tàu (mua vào), ai đã trên tàu thì ngồi yên vị khi tàu rung lắc để hành trình tiến tới ga X. Đã tạo dựng được uy tín nhất định nên thông tin trong bài phân tích dù rất khó kiểm chứng nhưng cũng khiến không ít NĐT hưởng ứng, kể cả các NĐT có kinh nghiệm.
Tuy nhiên, một nickname khá nổi tiếng trên forum Vietstock (hiện đang làm quản lý tại một CTCK) tiết lộ sự thật khá phũ phàng về hậu trường các forum. Trên diễn đàn tạo ra được một nick uy tín "một lời hiệu triệu được vạn quần hùng" không dễ. Đầu tiên là trở ngại về thời gian. Để có số bài nhiều, ngày nào nick đó cũng phải bình luận về các vấn đề nóng trên thị trường, đặc biệt là các chủ đề được nhiều người quan tâm. Trở ngại thứ hai là nguy cơ bị "ném đá" khá cao khi bài viết mâu thuẫn đến quyền lợi của nhiều NĐT khác. Để giải quyết vấn đề, các nick lập ra với mục đích lăng xê cổ phiếu có thể do một nhóm người sử dụng (giúp một nick có thể viết được vài chục bài/ngày) hay đi kèm với một loạt anh em song sinh khác (đóng vai trò "vệ tinh" tung hứng tạo uy tín cho "kép" chính). Thực tế, những màn hô hào, rủ nhau mua bán cổ phiếu tập thể kiểu này chỉ kiểm định được sau một thời gian nhất định. Nhưng khi mọi việc đã rõ ràng dưới ánh nắng mặt trời thì có thể đã quá muộn. Nhẹ dạ, NĐT rất dễ ôm hận khi lỡ ôm hàng "bơm vá" của một "đội lái" nào đó khi chính họ âm thầm "củ xả".
Theo đại diện của Ban quản trị diễn đàn Vietstock, có tới 90% tin đồn liên quan đến lợi nhuận, thông tin phát hành thêm trên diễn đàn sau đó biến thành tin thật. Hiện tại đang là thời kỳ thoái trào của các diễn đàn chứng khoán (xét về chất lượng bài viết), nhưng trong giờ giao dịch, số người đọc bài vẫn lên tới hàng nghìn lượt cùng lúc. Vẫn có nhiều nick tạo dựng được uy tín bởi các nhận xét khách quan, nhận định sắc sảo. Diễn đàn cũng là nơi nhân viên môi giới của các CTCK, cổ đông nội bộ của nhiều DN niêm yết ghé thăm, viết bài, nên nếu biết chọn lọc thì NĐT vẫn có thể thu được thông tin hữu ích. Do đó, dù rất "bát nháo", nhưng diễn đàn chứng khoán vẫn có sức hút riêng!
Tiện ích thời digital
Để duy trì uy tín, một số forum chứng khoán cấm tiệt việc thành viên PR (quảng cáo) cho một mã cụ thể nào đó. Nhiều nickname chuyển sang sử dụng chức năng nhắn tin của diễn đàn - PM (và gần như chắc chắn sau đó đối tượng tiếp nhận sẽ gửi tiếp cho nhiều thành viên khác hoặc truyền khẩu ra bên ngoài). Dù đối tượng tiếp nhận thông tin hẹp hơn, nhưng đánh đúng tâm lý hiếu kỳ, NĐT rất dễ bị ảnh hưởng viết lệnh mua. Không rõ "hàng phím" hiệu quả đến đâu, nhưng bên cạnh việc một số nick được cám ơn do một số thành viên khác được ăn "lồi mồm toạc mỏ" với cổ phiếu X, thì thi thoảng các diễn đàn lại dậy sóng vì những màn chửi bới, khi nhiều thành viên phát hiện bị chơi xấu, tư vấn ôm "hàng lởm".
Yahoo Messendger (YM) cho phép những người quen biết chia sẻ thông tin tức thời, có khả năng phát tán theo cấp số nhân cũng đang trở thành phương tiện "phím hàng" hiệu quả. Hai tuần trước, rất nhiều NĐT sử dụng YM nhận được các tin nhắn theo kiểu: " OCG sẽ một PVA thứ hai", "MCG sắp được đánh lên 8x", "VCG bán nhà máy lời 250 tỷ"… Khởi thủy của các tin nhắn này không thể xác định, nhưng trung gian phát tán là môi giới của các CTCK tới NĐT và giữa các NĐT với nhau. Tính chất vô danh của tin nhắn khiến độ tin cậy không cao, nhưng khả năng phát tán rộng, cộng với tốc độ cực nhanh khiến việc "phím hàng Internet" cũng tạo ra hiệu ứng, đặc biệt nếu trong giờ giao dịch trên sàn, cổ phiếu đó xuất hiện các dấu hiệu bất thường về cung cầu.
Hiện nay, các CTCK vẫn gửi bản tin ngày và báo cáo phân tích cho NĐT, nhưng ẩn chứa trong đó có thể là "phím hàng" qua email. Thương vụ gây ồn ào gần đây là khuyến nghị "mua cổ phiếu SC5 với ước tính EPS trong 3 năm tới là 52.000 đồng" của một công ty tư vấn. Theo nhiều tố cáo, một NĐT đã thực hiện đủ các bước "phím hàng" nêu trên, nhưng chưa cảm thấy "xi-nhê" nên lập công ty tư vấn và trở thành đại lý cho một CTCK lớn. Bằng cách này, công ty tư vấn thu hút được một lượng khách hàng đáng kể và hàng ngày có thể gửi email khuyến nghị tới khách hàng (nhiều khách hàng sau đó gửi cho bạn bè). Khuyến nghị mua của công ty này gửi theo trình tự, bắt đầu từ các NĐT vốn lớn, sau đó tới NĐT vốn nhỏ. Bài phân tích cổ phiếu SC5 nói trên được phát tán rộng rãi tới các NĐT cá nhân cũng là lúc công ty đưa ra khuyến nghị hoàn tất quá trình phân phối (bán ra) tại đỉnh.
Một kiểu phím hàng khác là lập tổng đài kỹ thuật số nhắn tin khuyến nghị mua bán. Có thời điểm, hàng chục tổng đài kỹ thuật số quảng cáo "NĐT nhắn tin theo cú pháp để nhận khuyến nghị mua bán cổ phiếu hàng ngày". Tuy nhiên, do bị tính phí tin nhắn và hiệu quả không cao nên giờ chỉ còn vài tổng đài hoạt động và hầu hết là kiêm thêm chức năng tra cứu kết quả sổ xố, bóng đá. "Phím hàng" bằng công nghệ digital kiểu này không mấy ảnh hưởng đến cung cầu hàng ngày, tương tự vài tay chơi có thời gian lập blog chứng khoán thi thoảng lăng xê cho vài mã yêu thích.
