Tăng tốc tháo gỡ khó khăn cho 11 dự án BOT giao thông

Dự án BOT cầu đường sắt Bình Lợi

Tăng tốc độ xử lý

Sự khẩn trương là điều có thể nhận thấy trong Báo cáo số 404/BC-XD vừa được Bộ Xây dựng gửi Thủ tướng Chính phủ cuối tuần trước liên quan đến việc hoàn thiện Dự thảo Nghị định quy định chi tiết về việc xử lý vướng mắc của dự án BOT giao thông. Nghị định sẽ áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoặc có liên quan đến dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức hợp đồng BOT được ký kết trước ngày 1/1/2025.

Ngoài việc tiếp thu giải trình, ý kiến của các thành viên Chính phủ, Bộ Xây dựng dành phần lớn Báo cáo số 404/BC-XD để làm rõ nội dung xác định lãi vay trong giai đoạn vận hành đối với các công trình, dự án BOT thuộc diện được áp dụng hình thức chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Trước đó, trong quá trình xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chi tiết việc xử lý vướng mắc của các dự án BOT, Bộ Xây dựng đã xây dựng dự thảo và xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương liên quan; nhà đầu tư; doanh nghiệp dự án và các ngân hàng tài trợ vốn về 3 phương án tính lãi vay trong giai đoạn vận hành các dự án BOT gặp khó khăn.

Phương án 1: Tổng vốn vay theo hợp đồng dự án PPP nhân với mức lãi suất xác định là 4%/năm; thời gian tính chi phí lãi vay từ thời điểm công trình đưa vào khai thác đến thời điểm cơ quan có thẩm quyền quyết định chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Phương án 2: Tổng chi phí lãi vay mà nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án đã thanh toán cho ngân hàng tín dụng, tính đến thời điểm cơ quan có thẩm quyền quyết định chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Phương án 3: Không tính lãi vay trong giai đoạn vận hành, kinh doanh vào chi phí bồi thường khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Được biết, điểm nhấn quan trọng nhất tại Báo cáo số 404/BC-XD là việc Bộ Xây dựng khẳng định phương án đề xuất lựa chọn (phương án 3) đúng quy định pháp luật, phù hợp với kết luận của Thường trực Chính phủ tại Thông báo số 270/TB-VPCP, kết quả lấy ý kiến Thành viên Chính phủ và chủ trương của Đảng, Nhà nước về huy động nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng theo phương thức PPP.

Về nội dung cần xin lại ý kiến thành viên Chính phủ, tại Báo cáo số 404/BC-XD, Bộ Xây dựng kiến nghị xin ý kiến thành viên Chính phủ “Đồng ý” hoặc “Không đồng ý” đối với nội dung “Không tính lãi vay trong giai đoạn vận hành, kinh doanh trong chi phí bồi thường, chấm dứt hợp đồng trước thời hạn”.

Đúng 20 ngày trước đó, Bộ Xây dựng đã có Báo cáo số 303/BC-BXD báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp thu, giải trình ý kiến Thành viên Chính phủ về Dự thảo Nghị định quy định chi tiết về việc xử lý vướng mắc của dự án BOT giao thông.

Xen giữa 2 báo cáo này là Thông báo số 685/TB-VPCP ngày 12/12/2025 về kết luận của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Xây dựng chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu và giải trình đầy đủ ý kiến của các bộ, cơ quan liên quan, cùng ý kiến mới đây của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), để tổng hợp, báo cáo đầy đủ kết quả làm việc với các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng liên quan đến các dự án đang vướng mắc.

Bộ Xây dựng có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đánh giá kỹ tác động của các phương án, trên cơ sở đó đề xuất phương án bảo đảm tính khả thi, phù hợp quy định pháp luật; không để phát sinh tiêu cực, khiếu kiện, thất thoát tài sản nhà nước; đồng thời khẳng định rõ phương án đề xuất là đúng quy định pháp luật như đã báo cáo tại cuộc họp.

“Giao Văn phòng Chính phủ, trên cơ sở hồ sơ Bộ Xây dựng trình, lấy ý kiến thành viên Chính phủ và tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ”, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo.

Theo ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, thực hiện chỉ đạo của Phó thủ tướng, ngày 15/12/2025, Bộ Xây dựng đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Techcombank và một số ngân hàng có liên quan (do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam mời dự họp, gồm Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM - HDBank, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - VietinBank, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - BIDV).

Trong số này, HDBank, Techcombank là các tổ chức tín dụng đã đề xuất giữ nguyên kiến nghị Nhà nước hỗ trợ thanh toán một phần chi phí lãi vay giai đoạn khai thác theo phương án 1 (với mức lãi suất khoảng 4%/năm) hoặc phương án 2 (bằng tổng chi phí lãi vay nhà đầu tư đã thanh toán cho ngân hàng tính đến thời điểm chấm dứt hợp đồng).

Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ

Tại Báo cáo số 404/BC-XD, Bộ Xây dựng cho biết, đã trao đổi với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và một số ngân hàng tín dụng rằng, việc lựa chọn phương án 3 (không tính lãi vay trong giai đoạn khai thác) theo kết luận của Thường trực Chính phủ và ý kiến của đa số thành viên Chính phủ sẽ bảo đảm nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, phù hợp với nguyên tắc thu hồi vốn khi khoản vay đã và có nguy cơ thành nợ xấu (theo quy định của pháp luật, khi khoản vay thành nợ xấu, ngân hàng chỉ trích lập dự phòng rủi ro đối với phần gốc vay, không trích lập dự phòng đối với phần lãi vay), đồng thời không gây tác động đến hoạt động của cả hệ thống ngân hàng.

Bên cạnh đó, quá trình xây dựng chính sách tháo gỡ tại Nghị định, căn cứ quy định của pháp luật về xây dựng, Bộ Xây dựng đã dự thảo quy định tính toán chi phí bồi thường, chấm dứt hợp đồng trước thời hạn bao gồm toàn bộ chi phí đầu tư xây dựng (trong đó đã tính chi phí lãi vay giai đoạn xây dựng khoảng 352 tỷ đồng đối với 4 dự án dự kiến áp dụng chấm dứt hợp đồng) và các chi phí vận hành, bảo trì là phù hợp, bảo đảm hài hòa giữa các bên.

Với phần chi phí lãi vay còn lại, ngân hàng chia sẻ với Nhà nước để bảo đảm nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” theo đúng kết luận của Thường trực Chính phủ và đây cũng là phương án đa số thành viên Chính phủ thống nhất lựa chọn.

Liên quan đến nội dung này, trong quá trình góp ý về Dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính cũng thống nhất xác định lãi vay trong giai đoạn khai thác theo phương án 3 để bảo đảm nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; chính sách tháo gỡ vướng mắc tại Nghị định chỉ áp dụng đối với một số dự án BOT giao thông ký kết hợp đồng trước thời điểm Luật PPP có hiệu lực thi hành (trước ngày 1/1/2021).

Tuy nhiên, tại cuộc họp, một số ngân hàng cho rằng, trường hợp lựa chọn theo phương án 3 (không tính lãi vay trong giai đoạn khai thác), các ngân hàng sẽ không có cơ sở để hạch toán lại đối với các khoản lãi vay mà nhà đầu tư đã thanh toán trong giai đoạn khai thác.

Theo đại diện Bộ Xây dựng, về nguyên tắc, nội dung Nghị định của Chính phủ chỉ hướng dẫn xác định giá trị Nhà nước thanh toán khi chấm dứt hợp đồng BOT trước thời hạn, không điều chỉnh phương án chia sẻ giữa nhà đầu tư và ngân hàng cho vay (do hợp đồng tín dụng được ký kết giữa nhà đầu tư và ngân hàng cho vay là quan hệ dân sự).

“Căn cứ quy định tại Nghị định về xác định giá trị thanh toán vốn nhà nước, nhà đầu tư có trách nhiệm thỏa thuận, thống nhất với ngân hàng tín dụng về phương án chia sẻ trước khi trình cơ quan có thẩm quyền thực hiện thủ tục kiểm toán, thanh toán chi phí và chấm dứt hợp đồng”, lãnh đạo Bộ Xây dựng chia sẻ.