Áp lực tái cấu trúc
Theo số liệu cập nhật sơ bộ từ các doanh nghiệp, tổng doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ 10 tháng năm 2025 ước đạt 19.483 tỷ đồng, giảm 3% so với cùng kỳ năm trước.
Trước đó, trong nửa đầu năm, khối bảo hiểm nhân thọ ghi nhận mức tăng trưởng dương về doanh thu phí. Theo lý giải của nhiều người trong ngành, đà tăng này chủ yếu được thúc đẩy bởi hiệu ứng “chốt sản phẩm cũ” trước khi quy định mới có hiệu lực (từ ngày 1/7/2025).
“Với bối cảnh hiện tại, rất khó để thị trường bảo hiểm nhân thọ tăng trưởng cao trong những tháng cuối năm để đạt mức tăng từ 10% trở lên trong cả năm”, ông Phạm Trường Khánh, Phó chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Affina Việt Nam dự báo.
Theo ông Khánh, có 5 thách thức lớn doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ phải vượt qua.
Thứ nhất, sức cầu thị trường hiện chưa hồi phục so với giai đoạn trước đại dịch Covid-19, một phần do phần lớn người dân bị sụt giảm thu nhập, phần khác tới từ dư chấn của cuộc khủng hoảng truyền thông trên thị trường bảo hiểm nhân thọ trước đó.
Thứ hai, số lượng đại lý bảo hiểm đang hoạt động sụt giảm, trong khi việc tuyển dụng mới ngày càng khó khăn, một bộ phận không nhỏ đại lý có tâm lý chán nản khi thu nhập thấp hơn trước vì khó khai thác khách hàng mới, quy định chi hoa hồng bị siết chặt.
Phần lớn doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đều ghi nhận sự cải thiện về tỷ lệ duy trì hợp đồng bảo hiểm năm thứ hai (K2) so với thời điểm tháng 1/2024.
Ông Phạm Trường Khánh, Phó chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Affina Việt Nam
Thứ ba, nhiều đại lý bảo hiểm buộc phải học và thi lại để được cấp các chứng chỉ hành nghề theo quy định mới, trong khi việc thi lấy chứng chỉ không còn dễ dàng như trước.
Thứ tư, đội ngũ lãnh đạo cao cấp, nhân viên quản lý, hỗ trợ và huấn luyện đại lý bảo hiểm của các công ty bảo hiểm nhân thọ liên tục biến động do áp lực doanh số và cắt giảm chi phí.
“Cuối cùng, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đang phải thực hiện rất nhiều thay đổi về sản phẩm, dịch vụ, quy trình và hệ thống quản lý nhằm tuân thủ các yêu cầu của pháp luật; trong đó, có những thay đổi phải mất thời gian để thích nghi…”, ông Khánh nói.
Thông tin đáng chú ý được ông Khánh chia sẻ, hiện tại, phần lớn doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đều ghi nhận sự cải thiện về tỷ lệ duy trì hợp đồng bảo hiểm năm thứ hai (K2) so với thời điểm tháng 1/2024. Một số doanh nghiệp có tỷ lệ K2 giảm gần đây đã có những thay đổi quyết liệt nhằm cải thiện chất lượng kinh doanh.
Nhiều thách thức lớn đang hiện hữu, song cũng không thể phủ nhận thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam còn tiềm năng phát triển và đó cũng là lý do khiến nhiều doanh nghiệp mới muốn tham gia thị trường.
Tại Chiến lược Phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam đến năm 2030, Chính phủ đã đặt ra mục tiêu lớn cho thị trường bảo hiểm là 18% dân số sẽ tham gia bảo hiểm nhân thọ vào năm 2030. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, theo số liệu của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV), chỉ khoảng 11,7% dân số Việt Nam có hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, trong khi tỷ lệ này tại Philippines là 38%, Malaysia là 50%, Singapore là 80% và Mỹ vào khoảng 90%.
“Những con số trên cho thấy, còn rất nhiều việc phải làm để hoàn thành mục tiêu Chính phủ giao cho ngành”, ông Ngô Trung Dũng, Phó tổng Thư ký IAV cho biết.
Tiềm năng tăng trưởng đột phá
Thị trường bảo hiểm Việt Nam vẫn luôn được coi là một thị trường đầy tiềm năng và là “tấm lá chắn” tài chính vững chắc trước mọi rủi ro bất ngờ. Một nghiên cứu mới đây còn chỉ ra rằng, vai trò của bảo hiểm vượt xa như thế. Đây là một cấu phần kinh tế then chốt, thúc đẩy tăng trưởng, củng cố sức chống chịu tài chính và hỗ trợ phát triển bền vững quốc gia.
Báo cáo “Beyond Coverage: The Social and Economic Impact of Insurance in ASEAN” (Vượt ra ngoài phạm vi bảo hiểm: Tác động kinh tế và xã hội của bảo hiểm tại ASEAN) do Prudential công bố tháng 9/2025 đã phân tích tác động của việc mở rộng độ phủ bảo hiểm phi nhân thọ (bao gồm bảo hiểm sức khỏe) và bảo hiểm nhân thọ tại 6 thị trường ASEAN, gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam cho biết, nếu độ phủ bảo hiểm phi nhân thọ tại các nước ASEAN nhắc đến ở trên tăng 50% đến năm 2050, GDP bình quân đầu người có thể tăng tới 3,1% và tổng GDP tăng 2,6%. Với bảo hiểm nhân thọ, tác động còn mạnh mẽ hơn: mức tăng tương ứng lần lượt là 5,1% và 4,4%.
Với Việt Nam - nơi tổng quy mô thị trường bảo hiểm tương đương khoảng 3% GDP, thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu 6,7%, dư địa tăng trưởng của thị trường còn rất lớn. Nếu độ phủ bảo hiểm phi nhân thọ tăng 50%, GDP bình quân đầu người có thể tăng thêm 2,5%. Trong trường hợp tăng trưởng cao hơn, mức mở rộng 200% có thể đóng góp tới 10,5% GDP, tương đương khoảng 125 tỷ USD.
Sự gia tăng thu nhập, mở rộng tầng lớp trung lưu cùng những rủi ro gia tăng về sức khỏe và khí hậu khiến bảo hiểm trở thành trụ cột của chiến lược phát triển bền vững và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế.
Ông Steven Chan, Giám đốc Quan hệ Chính phủ và chính sách Tập đoàn Prudential nhận định, với những cải cách chính sách và bước tiến mới trên bản đồ thị trường tài chính - chứng khoán thế giới, Việt Nam có cơ hội bứt phá từ nền tảng độ phủ bảo hiểm còn khiêm tốn.
Theo nghiên cứu, chỉ cần tăng 50% tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm, Việt Nam có thể bổ sung thêm khoảng 30 tỷ USD giá trị kinh tế vào năm 2050. Đây là thời điểm để biến tầm nhìn thành hành động, bao gồm đa dạng hóa danh mục đầu tư, phát triển hệ thống dữ liệu y tế liên thông và tăng cường hợp tác công - tư.
Chia sẻ tại một sự kiện công bố báo cáo chuyên đề về sự tăng trưởng của ngành bảo hiểm, ông Steven Chan cũng nhấn mạnh, có rất nhiều đổi mới đang diễn ra trong lĩnh vực bảo hiểm. Trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong những yếu tố đang làm thay đổi toàn bộ ngành bảo hiểm. Bên cạnh đó là sự trỗi dậy của các công ty InsurTech - những doanh nghiệp công nghệ bảo hiểm đang hợp tác, thậm chí tái định nghĩa cách thức hoạt động của các công ty bảo hiểm truyền thống.
Prudential đã thành lập Trung tâm AI Lab tại Singapore, nơi đang triển khai khoảng 180 trường hợp ứng dụng AI trong mọi khâu - từ định phí, bán hàng, quản lý hợp đồng, đến bồi thường và phát triển sản phẩm mới.
“Những kết quả ban đầu cho thấy AI giúp chúng tôi tạo ra các sản phẩm sáng tạo hơn, phù hợp hơn với nhu cầu từng nhóm khách hàng. Và tôi tin rằng, những mô hình đổi mới như vậy hoàn toàn có thể được mang đến Việt Nam - một thị trường đang rất sẵn sàng cho sự chuyển đổi này”, ông Steven Chan nhìn nhận và nói thêm rằng, đổi mới không thể chỉ đến từ khu vực tư nhân. Ngành bảo hiểm muốn tiến xa hơn thì cần sự hợp tác chặt chẽ với Chính phủ, đặc biệt trong việc hoàn thiện khung pháp lý về công nghệ và dữ liệu.
Singapore là một ví dụ điển hình. Quốc gia này đã xây dựng Khung quản trị AI của Chính phủ - một bộ tiêu chuẩn hướng dẫn các doanh nghiệp tuân thủ nguyên tắc minh bạch, bảo mật và đạo đức trong ứng dụng AI. Nhờ đó, các công ty đáp ứng chuẩn mực này có thể dễ dàng hợp tác với các tổ chức tài chính khác, được cấp phép nhanh hơn và rút ngắn đáng kể quy trình phê duyệt sản phẩm.
“Nếu Việt Nam có thể xây dựng một khung pháp lý tương tự - linh hoạt nhưng rõ ràng - thì chắc chắn sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong bảo hiểm, đồng thời vẫn đảm bảo tính an toàn và niềm tin cho người tiêu dùng”, ông nhìn nhận.
