Nhu cầu về nhà ở của người trẻ ngày càng tăng cao
Theo nhiều khảo sát gần đây, mức giá trung bình của căn hộ tại TP.HCM đã chạm mốc 89 triệu đồng/m2, trong đó rất nhiều dự án vượt xa 100 triệu đồng/m2. Điều đó đồng nghĩa với một căn hộ tối thiểu cũng cần trên 5-6 tỷ đồng. Trong khi đó, vào năm 2024, GRDP bình quân đầu người TP.HCM khoảng 7.600 USD, tức hơn 197 triệu đồng (tương đương 16,4 triệu đồng/tháng) theo tỷ giá hiện hành.
Nhấn mạnh đặc điểm nổi bật nhất của giới trẻ Việt Nam, đặc biệt ở TP. HCM và các thành phố lớn trên cả nước... là khát vọng và quyết tâm vươn lên của nhiều người. Đáng chú ý, việc mở rộng TP.HCM không chỉ tăng quỹ đất, mà còn là cơ hội để chia sẻ chính sách, học hỏi những mô hình thành công từ Bình Dương (cũ) - nơi phát triển nhà ở xã hội rất tốt. Sự quan tâm của Chính phủ, chính quyền, các địa phương, ngân hàng và giới bất động sản, theo các chuyên gia tài chính là cơ hội tuyệt vời để người trẻ hiện thực giấc mơ an cư.
Phát biểu tại Hội thảo "Thu nhập 20 triệu đồng, người trẻ TPHCM có thể an cư?" do Báo Thanh tra tổ chức ngày 12/9, ông Chử Văn Hải, Trưởng phòng Quản lý, phát triển nhà ở xã hội, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho rằng, việc TP.HCM mở rộng không chỉ là điều chỉnh địa giới hành chính, mà còn là cơ hội lớn để TP.HCM định hình mới không gian phát triển, đa dạng hóa sản phẩm bất động sản, trong đó chú trọng phân khúc nhà ở phù hợp với khả năng chi trả của người trẻ; gắn kết vùng đô thị vệ tinh, giảm áp lực lên khu trung tâm.
Đề cập đến nguồn cung - cầu nhà ở, ông Hải nhận định, với quy mô dân số hiện nay của Việt Nam, chúng ta cần xây thêm khoảng 500.000 đơn vị nhà ở mỗi năm tại các đô thị, không kể số nhà ở cần thay thế do xuống cấp. Hiện Thủ tướng đã phê duyệt Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021–2030, song đến nay kết quả thực hiện vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.
“Đa số người trẻ khởi nghiệp với mức lương khởi điểm không cao, phải sau 5 -10 năm đi làm mới tích lũy được một khoản đáng kể. Tuy nhiên, giá bất động sản trong cùng thời gian thường tăng nhanh hơn tốc độ tích lũy, khiến số tiền tiết kiệm luôn “đuổi không kịp” giá nhà. Vì vậy, nhà ở cho người trẻ là một bài toán vừa cấp bách trước mắt, vừa chiến lược lâu dài đối với sự phát triển của TP HCM", ông Hải nói.
Thực tế, với mức thu nhập của người trẻ để mua căn hộ trung bình diện tích 70m2 phải bỏ khoản chi phí tương đương từ 2,5 tỷ đến gần 4 tỷ đồng. Vì vậy, Bộ Xây dựng quyết tâm hoàn thành Đề án 1 triệu căn hộ để người trẻ tiếp cận nhà ở.
Hiện nay, Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) triển khai gói tín dụng 30.000 tỷ hỗ trợ người mua nhà, để góp sức cho người có thu nhập thấp. Nhưng khó khăn lớn nhất hiện nay là nguồn cung nhà ở, nên Bộ Xây dựng đã triển khai quyết liệt để các địa phương hoàn thành các mục tiêu mà Chính phủ giao. Ngoài ra, cũng có cơ chế chính sách để phát triển các nhà ở thương mại có giá trung bình.
TS. Nguyễn Đình Ánh cho hay, nhiều doanh nghiệp bất động sản đã chú trọng hơn đến phân khúc nhà ở xã hội, nhà cho người thu nhập thấp, “nhà vừa túi tiền”. Họ không chỉ xây nhà để bán, mà còn tạo dựng môi trường sống phù hợp với nhu cầu. Điều này giúp thu hẹp khoảng cách cung - cầu.
Theo ông Ánh, TP.HCM vốn đã là siêu đô thị với 10 - 15 triệu dân, nay sau mở rộng, lại có thêm Bình Dương - địa phương có thu nhập bình quân đầu người cao nhất cả nước và Bà Rịa - Vũng Tàu, nơi chỉ cần đi một quãng là có thể tắm biển. Điều này mở ra nhiều thay đổi lớn.
“Cơ hội về quỹ đất, quỹ nhà ở rất rộng mở, song thách thức cũng không hề nhỏ”, ông Ánh nói và cho rằng, điều đáng mừng là giới trẻ hôm nay không đơn độc trong hành trình an cư, bởi luôn nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước.
Ngân hàng cần đồng hành, cố vấn cho người trẻ an cư
Theo TS. Vũ Đình Ánh, hiện khái niệm “an cư” của người trẻ cũng khác trước. Bởi nếu thế hệ trước chỉ mong có chỗ ở, thì giới trẻ hôm nay còn muốn có nơi để sống, làm việc, vui chơi, trải nghiệm. Song, điều cốt lõi của “giấc mơ an cư” vẫn là khả năng thanh toán. Nhưng với những người trẻ đạt thu nhập từ 20 triệu đồng/tháng, ngay cả khi dành dụm toàn bộ thì cũng mất nhiều năm mới có thể mua nhà. Vì thế, ông Ánh cho rằng, người trẻ có thể tự tích lũy khoảng 20% giá trị căn nhà, phần còn lại ngân hàng sẵn sàng cho vay trong thời hạn 10 - 30 năm để mua nhà. Đó vừa là cơ hội, vừa là thách thức.
Ông Ánh khuyên người trẻ khi vay vốn mua nhà trong thời gian ân hạn, nên chủ động trả lãi đầy đủ, sau đó trả gốc; tuyệt đối không có tư tưởng “trốn nợ” hay tham gia các hội nhóm né tránh nghĩa vụ trả nợ. Quản lý tài chính cá nhân tốt chính là nền tảng cho hạnh phúc và sự ổn định của cuộc sống.
“Các bạn cần xây dựng phương án tài chính rõ ràng, bởi thu nhập không phải lúc nào cũng ổn định. Tuổi tác, sự nghiệp đều có chu kỳ thăng trầm, trên con đường đời có thể gặp nhiều biến cố bất ngờ. Nếu hôm nay thu nhập 10 đồng, chỉ nên chi tiêu 5 đồng, để dự phòng cho những lúc khó khăn”, ông Ánh nói.
Cũng theo ông Ánh, hiện các ngân hàng sẵn sàng đồng hành cùng người trẻ trên hành trình an cư. Sự tham gia của 3 đại diện ngân hàng hôm nay cho thấy cả khối ngân hàng Nhà nước và thương mại đều sẵn sàng đồng hành cùng người trẻ bằng những chính sách tín dụng với lãi suất hấp dẫn, nhiều ưu đãi. Điểm đáng quý là các ngân hàng luôn đặt mình vào vị trí của khách hàng, đặc biệt là các bạn trẻ, để thiết kế sản phẩm phù hợp.
Bà Trần Thị Ngọc Liên, Phó giám đốc NHNN - Chi nhánh khu vực 2 cho hay, trong những năm gần đây, giá nhà đất tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội đã tăng mạnh. Trong khi đó, thu nhập bình quân của người lao động, đặc biệt là lực lượng lao động trẻ, chưa theo kịp với tốc độ tăng giá của giá nhà. Để có thể sở hữu nhà ở, nếu không có sự hỗ trợ từ gia đình, phần lớn người trẻ phải dựa vào nguồn vốn vay từ ngân hàng và thời gian vay kéo dài từ 15 đến 25 năm.
NHNN đã chủ động triển khai nhiều chính sách điều hành tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản, nhà ở, nhà ở xã hội một cách an toàn và lành mạnh. Trọng tâm của chính sách là ưu tiên nguồn vốn cho nhu cầu ở thực, ưu tiên phát triển nhà ở xã hội, hạn chế đầu cơ. Đặc biệt, các chính sách khuyến khích tập trung vào phát triển nhà ở thương mại giá phù hợp, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và nhóm khách hàng là người mua nhà lần đầu.
Thứ nhất, chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33/NQ-CP. Theo đó, gói tín dụng với quy mô ban đầu là 120 ngàn tỷ đồng, hiện nay đã tăng lên 145 ngàn tỷ đồng). Đặc biệt, chương trình quy định thời gian áp dụng lãi suất ưu đãi tối đa 15 năm kể từ ngày giải ngân cho người trẻ dưới 35 tuổi có nhu cầu vay vốn để mua nhà ở xã hội. Kể từ khi triển khai chương trình đến nay, mức lãi suất đã giảm 2,3% so với thời điểm ban đầu công bố, hiện nay lãi suất cho vay đối với khách hàng mua nhà đang áp dụng là 5,9%/năm, đối với chủ đầu tư 6,4%/năm.
Chính sách cho vay ưu đãi nhà ở xã hội thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, lãi suất cho vay là 6,6%/năm. Hiện nay, có 2,170 khách hàng đang vay vốn. Đồng thời, NHNN khuyến khích các ngân hàng thương mại (NHTM) xây dựng những sản phẩm tín dụng linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của người trẻ. Đi kèm với đó là cơ chế kiểm soát rủi ro tín dụng, yêu cầu nâng cao tiêu chuẩn thẩm định, bảo đảm cho vay đúng đối tượng và giám sát chặt chẽ rủi ro hệ thống, đồng thời đẩy mạnh công tác truyền thông để người vay hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi vay vốn.
Theo bà Liên, hiện một số NHTM đã chủ động xây dựng gói cho vay đối với người trẻ dưới 35 tuổi với thời hạn vay từ 35 năm đến 50 năm tùy ngân hàng. Lãi suất ưu đãi phổ biến khoảng 3,99-9,99%/năm theo tiến độ vay và tùy vào thời gian cố định lãi suất. Giá trị vay tối đa phổ biến khoảng 70-90% giá trị nhà. Đây là chính sách hỗ trợ ưu đãi rất phù hợp với người trẻ tuổi (dưới 35 tuổi) để tạo lập nhà ở với thời hạn vay dài, giảm áp lực trả nợ định kỳ và lãi suất được duy trì với mặt bằng tương đối tốt, giá trị vay tối đa so với tài sản đảm bảo cao, phù hợp với đối tượng người trẻ có tích lũy chưa cao.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa giấc mơ an cư cho người trẻ, đại diện NHNN cho rằng cần có thêm những giải pháp thiết thực và đồng bộ. Trước hết, khuyến khích các NHTM tiếp tục nghiên cứu và phát triển những sản phẩm tín dụng linh hoạt, với thời hạn vay kéo dài, mặt bằng lãi suất hợp lý để người vay ổn định thu nhập, ổn định dòng tiền để đảm bảo khả năng trả nợ. "Người trẻ nên ưu tiên các khoản vay có thời hạn dài để giảm áp lực ban đầu, đồng thời tính toán kế hoạch tài chính cụ thể để tránh bị động", bà Liên nói và cho rằng, mô hình hợp tác ba bên cũng cần được nghiên cứu đẩy mạnh.
Trong đó, NHNN đóng vai trò định hướng chính sách và giám sát rủi ro toàn hệ thống; các ngân hàng thương mại trực tiếp thiết kế, triển khai gói vay và đồng hành cùng khách hàng trong suốt quá trình trả nợ; còn các chủ đầu tư sẽ hỗ trợ thiết kế tiến độ thanh toán phù hợp và phối hợp cùng ngân hàng để xây dựng các gói tài chính trọn gói, giảm bớt áp lực vốn ban đầu cho người mua nhà. Bà Liên cũng khẳng định, vai trò của ngân hàng hiện nay không dừng lại ở việc cấp vốn cho vay mà cần được mở rộng thành người đồng hành và "cố vấn tài chính" của người trẻ trong quá trình tạo lập nhà ở.
Sự đồng hành này thể hiện ở việc hỗ trợ khách hàng trong quá trình hoạch định kế hoạch tài chính cá nhân, tư vấn các phương án vay phù hợp với từng giai đoạn, cảnh báo và hướng dẫn điều chỉnh khi có biến động thu nhập, đồng thời chia sẻ áp lực thông qua những sản phẩm ân hạn, cơ chế lãi suất linh hoạt và các chương trình chăm sóc khách hàng toàn diện. Điều này giúp củng cố niềm tin của người trẻ đối với hệ thống ngân hàng, tạo dựng mối quan hệ gắn bó lâu dài, mang lại lợi ích bền vững cho cả hai phía.
