Sai quy trình do thiếu hiểu biết pháp luật
Công ty TNHH POSCO VST là công ty có 95,65% vốn của Tập đoàn POSCO Hàn Quốc. Doanh nghiệp này có trụ sở tại Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai (nay là xã Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai). Từ năm 2017, công ty đã được công nhận là doanh nghiệp ưu tiên về hải quan.
Trong cuộc chia sẻ với truyền thông ngày 16/9, ông An Sung Gu - Phó tổng giám đốc POSCO Việt Nam cho hay, trong quá trình đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam, POSCO VST luôn chấp hành tốt pháp luật và nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước. Hàng năm đóng góp vào ngân sách nhà nước hàng trăm tỷ đồng và tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
 |
Đại diện lãnh đạo của POSCO VST tại cuộc gặp gỡ báo chí thông tin về hoạt động sản xuất và đầu tư của doanh nghiệp tại Việt Nam diễn ra vào chiều 16/9. |
Tuy nhiên, vào năm 2023, một sự việc đáng tiếc đã phát sinh. Ông Bùi Quang Hưng - Phụ trách pháp chế của POSCO VST cho biết, khoảng cuối tháng 8, đầu tháng 9/2023, Hải quan Việt Nam có Đoàn Kiểm tra sau thông quan tới làm việc với Công ty.
Trong quá trình kiểm tra, cơ quan Hải quan cho rằng doanh nghiệp đã chuyển đổi 28.277,59 tấn nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất xuất khẩu nhưng lại đưa vào tiêu thụ nội địa mà chưa kê khai chuyển đổi mục đích theo quy định của pháp luật và chưa nộp thuế giá trị gia tăng cho lô nguyên liệu này.
Đoàn Kiểm tra đã có kết luận số 5202/KL-TCHQ và sau đó Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định số 2511/QĐ-TCHQ ngày 9/10/2023, được sửa đổi, bổ sung bởi Quyết định số 77/QĐ-TCHQ ngày 20/1/2025, ấn định tổng số tiền thuế giá trị gia tăng là 121,2 tỷ đồng đối với 28.277,59 tấn thép nói trên.
Ngoài ra, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định xử phạt hành chính số 87/QĐ-XPHC ngày 22/1/2025, xử phạt hành vi “trốn thuế” với số tiền phạt vi phạm hành chính là hơn 117,2 tỷ đồng.
Đại diện POSCO VST cho biết đã giải trình và cung cấp các tài liệu chứng minh không có hành vi trốn thuế hoặc chiếm đoạt thuế của nhà nước.
Cụ thể, thuế giá trị gia tăng đối với 28.277,59 tấn nguyên liệu thép mà hải quan cho rằng Công ty chưa kê khai nộp, thực tế đã được POSCO VST kê khai và cho Cục Thuế tỉnh Đồng Nai khi bán vào nội địa toàn bộ lô hàng.
Ngoài ra, đại diện POSCO VST cũng cho biết thêm rằng trước thời điểm cơ quan Hải quan ban hành Quyết định ấn định thuế, POSCO VST đã tự kê khai chuyển đổi và nộp thuế giá trị gia tăng đối với 29 tờ khai tại Hải quan Nhơn Trạch, với tổng số tiền trên 65,6 tỷ đồng (29 tờ khai này nằm trong số các tờ khai mà Đoàn Kiểm tra của Tổng cục Hải quan đang xem xét).
POSCO VST đã thông báo tới cơ quan Hải quan về việc công ty đã kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng của 29 tờ khai nói trên. Tuy nhiên, POSCO VST “không hiểu sao” Hải quan Việt Nam vẫn ban hành Quyết định ấn định thuế, truy thu lần nữa số tiền hơn 65,6 tỷ đồng đã được nộp tại Hải quan Nhơn Trạch.
Ông Bùi Quang Hưng cho rằng, các Quyết định ấn định thuế và xử phạt hành chính nói trên của Hải quan là chưa thỏa đáng bởi “POSCO VST chỉ thiếu sót trong việc chưa kê khai chuyển đổi mục đích sử dụng của số lượng thép nguyên liệu nhập khẩu cho sản xuất xuất khẩu nêu trên, POSCO VST hoàn toàn không có hành vi trốn thuế”.
Cán bộ phụ trách pháp chế của Công ty không phủ nhận việc mở tờ khai chuyển đổi mục đích sử dụng muộn, sau khi được cơ quan Hải quan chỉ ra trong quá trình kiểm tra sau thông quan. Vị này lý giải nguyên nhân do doanh nghiệp FDI nên có những quy định chưa hiểu hết, hiểu đúng dẫn đến sai sót này.
Về “lý” thì sai, nhưng về “tình”, quan điểm của doanh nghiệp là cơ quan Hải quan chỉ nên xem xét phạt doanh nghiệp làm sai quy trình thủ tục do thiếu hiểu biết pháp luật, thay vì hành vi “trốn thuế” khá nặng nề cả về tên gọi lẫn số tiền phạt.
 |
Ảnh minh họa. |
Vi phạm là vi phạm
Để có đánh giá khách quan về vụ việc, phóng viên đã liên hệ với phía Cục Hải quan Việt Nam làm rõ các thông tin nói trên.
Theo cơ quan này, thực hiện Quyết định số 2098/QĐ-TCHQ ngày 17/8/2023 và Quyết định số 2213/QĐ-TCHQ ngày 6/9/2023, Tổng cục Hải quan đã tiến hành kiểm tra sau thông quan tại trụ sở Công ty TNHH POSCO VST.
Phạm vi kiểm tra tập trung vào các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của công ty trong giai đoạn từ ngày 1/7/2020 đến 17/8/2023 - thời điểm ban hành quyết định kiểm tra, theo nguyên tắc quản lý rủi ro.
Qua kiểm tra, cơ quan Hải quan phát hiện trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2020 đến 17/8/2023, POSCO VST đã tự ý tiêu thụ nội địa số thép không gỉ thành phẩm, được sản xuất từ 28.277,59 tấn thép không gỉ cán nóng nhập khẩu theo loại hình sản xuất xuất khẩu (E31), mà không thực hiện kê khai chuyển đổi mục đích sử dụng theo quy định.
Số hàng hóa này đã được công ty bán cho các đối tác trong nước, đồng thời xuất hóa đơn giá trị gia tăng trong thời gian từ ngày 6/1/2020 đến ngày 21/7/2023.
Hành vi trên đã vi phạm các quy định pháp luật hiện hành về quản lý hải quan và thuế. Cụ thể: là khoản 5 Điều 25 Nghị định 08/2015/NĐ-CP (sửa đổi tại Khoản 12 Điều 1 Nghị định 59/2018/NĐ-CP); Điều 21 Thông tư 38/2015/TT-BTC (sửa đổi tại Khoản 10 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC) và điểm d Khoản 26 Điều 5 Thông tư 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013.
Sau khi xác định hành vi vi phạm, căn cứ theo Luật Quản lý thuế và các nghị định, thông tư hướng dẫn, ngày 9/10/2023, Tổng cục Hải quan ban hành Quyết định số 2511/QĐ-TCHQ, ấn định số tiền thuế phải nộp là hơn 127,2 tỷ đồng.
Tiếp đó, ngày 20/1/2025, ban hành Quyết định số 77/QĐ-TCHQ, ấn định bổ sung với tổng số tiền là hơn 132,6 tỷ đồng (bao gồm số tiền đã được ấn định tại Quyết định 2511/QĐ-TCHQ trước đó).
Tới ngày 22/1/2025, Lãnh đạo Hải quan Việt Nam ban hành Quyết định số 87/QĐ-XPHC, xử phạt vi phạm hành chính số tiền hơn 117,2 tỷ đồng.
Đại diện cơ quan Hải quan khẳng định rằng, tất cả các Quyết định nêu trên được thực hiện đúng theo quy định pháp luật hiện hành.
Liên quan đến quá trình giải quyết khiếu nại của Công ty TNHH POSCO VST, cơ quan Hải quan cho hay, doanh nghiệp đã thực hiện quyền khiếu nại đúng trình tự.
Tiếp nhận các khiếu nại của doanh nghiệp, cơ quan Hải quan vẫn khẳng định toàn bộ quá trình kiểm tra, ấn định thuế và xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH POSCO VST đã được thực hiện đúng trình tự pháp luật, dựa trên tài liệu, chứng cứ cụ thể, minh bạch và không có sự áp đặt chủ quan.
Hành vi tự ý tiêu thụ nội địa hàng hóa thuộc diện miễn thuế mà không kê khai chuyển đổi mục đích sử dụng là vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật hải quan và thuế. Do đó, việc xử lý, truy thu và xử phạt là cần thiết, đúng quy định, và nhằm đảm bảo kỷ cương pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu - đặc biệt đối với các doanh nghiệp được hưởng cơ chế ưu tiên.
Cùng với quá trình xử lý khiếu nại, Bộ Tài chính và Cục Hải quan vẫn sẵn sàng phối hợp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp cung cấp hồ sơ, chứng từ hợp lệ để xem xét, xử lý các nội dung kiến nghị, khiếu nại theo đúng quy định pháp luật; hướng dẫn phối hợp xử lý hoàn thuế nộp thừa (nếu có) trên nguyên tắc công bằng, minh bạch và thượng tôn pháp luật.
Hiện nay, POSCO VST đang tiếp tục cung cấp thêm hồ sơ, chứng từ để chứng minh số tiền thuế giá trị gia tăng đã nộp thừa (nếu có) liên quan đến 29 tờ khai A42. Cục Hải quan đang xử lý hồ sơ theo đúng quy trình và quy định pháp luật.
Hiện nay, Việt Nam đang nỗ lực tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân - được xem là một trong những động lực quan trọng của tăng trưởng quốc gia.
Nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp cả trong và ngoài nước đã và đang được triển khai nhằm tạo môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, thuận lợi, cạnh tranh. Tuy nhiên, song song với các chính sách khuyến khích, yêu cầu tiên quyết và không thể thỏa hiệp là mọi doanh nghiệp - bất kể quy mô hay nguồn vốn - phải tuyệt đối tuân thủ pháp luật Việt Nam.
Tuân thủ pháp luật không chỉ là nghĩa vụ mà còn là nền tảng để xây dựng niềm tin, sự ổn định và phát triển bền vững trong dài hạn cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế. Với các doanh nghiệp vi phạm do thiếu hiểu biết hoặc chưa nắm rõ quy định, cơ quan chức năng sẽ xem xét hoàn cảnh, tạo điều kiện giải thích, hướng dẫn và xử lý đúng quy định - nhưng không đồng nghĩa với việc bỏ qua hay miễn trừ trách nhiệm pháp lý.
